Bu yazıya qətiyyən sentimental notlarla başlamaq fikrim yoxdur. Hər gün taleyini bilmədiyimiz onlarla, yüzlərlə adamla rastlaşırıq.
Marketdə bütün yorğunluğuna rəğmən müştərilərə gülümsəməyə çalışan kassir qızdan tutmuş, hər gün ucaldılan yeni göydələnlərdə işləyən fəhlələrə kimi yüzlərlə fərqli adam və yüzlərlə fərqli tale...
Kimin başına nə gəlib, kimin başına nə gələcək heç kim bilmir.
Elə bunları düşünə-düşünə işdən evə qayıdırdım. Tək deyildim. İş yoldaşlarım Samirə ilə Sail də yanımdaydı. Nələrdənsə danışırdıq. Ya Samirə kiminsə qeybətini eləyirdi, ya da Sail duzsuz zarafatları ilə hansımızasa sataşırdı. Tam xatırlamıram.
Səməd Vurğun parkına çatmağımıza az qalmış yolun kənarında onu gördük. Səkinin qırağında yorğana bürünüb uzanmışdı. Gözləri açıq idi, amma elə bil heç yerə baxmırdı.
İşdən çox vaxt elə bu yolla qayıdıram və onu burada təzəlikcə görməyə başlamışdım. Deyəsən, müsahibələrdən, reportajlardan danışırdıq. Sail yarı-zarafat, yarı-ciddi dedi:
- Deeee, gəl bu dayıdan müsahibə al da!
Yenə məni doladığını düşündüm. Samirə söhbətə girdi:
- Düz deyir! Get danışdır, yüz faiz maraqlı nəsə deyəcək.
Dayının yanından çox aralanmamışdıq. Beş-on addım gedib ayaq saxladıq. Artıq fikir mənim də ağlıma batmışdı. Samirə təkidinə davam elədi:
- Get! Get, iki-üç sual ver!
Sail peşman olmuş kimi görsəndi:
- İndi yox da! Birinci günü fotoqrafla gələr.
Amma artıq gec idi...
- Sail, getdik! Mən suallarımı verəcəm, sən də qıraqdan bir-iki foto çək.
Söhbətə haradan və necə başlamalı olduğumu qətiyyən bilmirdim.
- Salam, dayı! Necəsən?
Dayı baxışlarını boşluqdan çəkib mənə yönəltdi.
- Əleyküm salam! Belə də, oğul!
- Dayı, mən jurnalistəm, gəldim, sizinlə bir az söhbət edim.
Sözümü ağzımda qoydu:
- Danışmaq istəmirəm. Mənim məsələm çox qəlizdir. Elə-belə adam deyiləm. Sənin başına dönüm, mənə əsəbiləşmək olmaz.
- Adınız nədir?
- Adım Akifdir.
Akif... Mənim üçün nə qədər dəyərli bir ad.
- Mən də Ulucay Akifəm. Atamın adı Akifdir. Şair idi. Akif Səməd. Amma inanmıram, tanıyasınız. Rəhmətə gedib.
- Allah rəhmət eləsin. Yox, tanımaram, çünki mən ömür boyu işimlə bağlı Rusiyada, Ukraynada, Yunanıstanda yaşamışam.
- Bəs indi niyə eviniz yoxdur? Heç kiminiz yoxdur burada?
Bu sualımdan sonra bayaqdan çox mülayim danışan dayı qəfil əsəbiləşir. Səs tonu yüksəlir, boş baxan gözlərinə qəzəb dolur:
- Ay oğul! Bu, uzun məsələdir! Həyat yoldaşım Yunanıstandandır, yunandı! Yunanıstandadır mənim evim-eşiyim! Əsəbiləşdirmə də məni! Yaramı niyə qaşıyırsan!?
- Yaxşı, dayı. Əsəbiləşməyin, gedirəm.
Əliylə şəklimizi çəkən Saili və bizi izləyən Samirəni göstərərək deyir:
- Hə, get! Sonra gələrsən, danışarıq. İkimiz! Mənə reklam-zad lazım deyil!
- Bildim, dayı. Tək gələcəm. Sağ olun!
- Sağ ol!
***
Birinci gün idi. Beşinci gündən Akif dayını yaddan çıxara bilmirdim. Əslində, çox vaxt kimsəsiz adamların, “bomj”ların özlərindən hekayələr uydurduğunu bilirəm. Ya məqsədləri başqalarını aldatmaq olur, ya da elə özləri bu yalanlara inanırlar.
Həqiqət nə olur-olsun həyat yoldaşının yunan olduğunu deməsi marağımı cəlb eləmişdi və bu gün mütləq Akif dayının yanına gedib onunla söhbət eləməyə çalışacaqdım. Belə də etdim.
Nahar fasiləsində birbaşa Səməd Vurğun bağına yollandım. Həminki yerində uzanmışdı.
- Akif dayı, salam! Necəsiniz?
- Salam! Şükür!
- Tanıdınız məni?
- Nöş tanımayım? Tanıdım.
- Söz verdiyim kimi gəldim. Söhbətimizi davam edə bilərik, - deyib telefonumun diktofonunu açdım.
Qəfil əsəbiləşdi.
- Sən kimsən!? Mənim səsimi niyə yazırsan!?
Anladım ki, məni xatırlamayıb, tanımayıb.
- Jurnalistəm də. Yadınızdan çıxıb, keçən gün sizinlə söhbət eləmişdik. Demişdiniz, tək gələrsiniz, danışarıq.
- Jurnalist! – uca səslə dedi. Jurnalist var indi!? Hərəniz başqa bir yerdən gəlib əlinizə mikrofon alırsınız, olursunuz jurnalist!
- Mən onlardan deyiləm. Əlimdə mikrofon tuta bilmək üçün 6 il oxumuşam. – özümü müdafiə elədim.
- Ehhhh, - deyib başını yellədi - Söndür o telefonu, özümüz üçün söhbət edək. Mənim 65 yaşım var, amma hələ üç-beş cavanı incidə biləcək gücüm var! -deyib köynəyinin qolunu yuxarı sıyırdı, mənə əzələsini göstərdi.
Həqiqətən də yaşına görə çox əzələli qolları vardı, uzun illər idmanla məşğul olduğunu hiss etdim.
- Mən idman ustası olmuşam! Karate, boks - barmağı ilə burnunu sağa-sola əyərək, burnunun qırığını nümayiş etdirdi.
Adətən, boksçuların burnu belə olur. Bu təhdidə bənzəyən sözlər və hərəkətlərdən heyrətləndiyimi gizlətmədim.
- Yaxşı, dayı. Telefonu söndürdüm, - deyib doğrudan da telefonu söndürdüm və cibimə qoydum. İdmançı olmusunuz elə?
- Mən sovet ordusunda Sərhəd Qoşunlarının mayoru olmuşam. 6 yaşımdan məni götürüb Ukraynaya aparıblar. Orada hərbi təhsil almışam.
- Haralısınız?
- Gəncəliyəm! Gəncəlilər heç vaxt kiminsə qabağında baş əymirlər, mən də heç vaxt kiminsə qabağında baş əyməmişəm.
Yan-yörəsinə diqqətlə baxırdım. Yanında nə içki şüşəsi, nə də siqaret paketi vardı. Əyyaş olmadığını müəyyənləşdirə bilmişdim.
- Səhhətinizdə nə problem var?
Üstündəki yorğanı kənara atıb əlləri ilə dizlərinə vurmağa başladı:
- Bu ayaqlarım... Əclaf ayaqlarım... – səsindən və gözlərindən kədəri duydum, doluxsunmuşdu. Onurğamda “qrija” var idi, ayaqlarım ona görə tutuldu.
- Kömək eləmək istəyən olmadı?
- Mənim heç kimin köməyinə ehtiyacım yoxdu! – yenə əsəbiləşdi.
- Əsəbiləşməyin, sadəcə maraqlı gəldi, ona görə soruşdum.
- Eşitmişəm, mənə yardım etmək adıyla yalandan pul yığanlar olub. O dəfə Kamil Zeynallı gəlmişdi, mənə dedi, dayı, sənin adından istifadə edib pul yığırlar.
- Nə qədər pul lazımdı əməliyyat üçün?
- Mənə əməliyyat lazım deyil. İki dənə 250 manatlıq ampula alıb ayaqlarıma vurmaq lazımdı. Vəssalam! Mən də kimdənsə bir manat istəmərəm!
Niyəsə söhbəti dəyişməli olduğumu düşündüm.
- Keçən dəfə yoldaşınızın yunan olduğunu, evinizin də Yunsanıstanda olduğunu demişdiniz.
- Hə! Yoldaşım yunandı, evim də oradadı.
- Harada tanış olmusunuz?
- Mən Kiyevdə hərbi akademiyada oxuyanda, o da orada tibb universitetinin tələbəsi idi.
- Adı nədi?
Akif dayı üstümə qışqırdı:
- Mənim arvadımın adı sənin nəyinə lazımdı!? Hə!? Nəyinə lazımdır!?
Açığı bir az qorxdum:
- Əsəbiləşməyin. Maraqlı gəldi deyə soruşdum, - üzr istəyən səs tonu ilə dedim.
- Adı Maura idi! Maura!
- Uşağınız yoxdu?
- 5 oğlum, 2 qızım var.
- Hamısı bir qadından?
- Hə.
- Bəs indi hardadırlar?
- Sən nə təhər jurnalistsən!? Bu nə suallardır belə!? Harada olacaqlar!? Yunanıstanda!
- Bəs siz niyə bura gəlmisiniz?
- Vətənimə gəlməyə səndən icazə alacam?!
- Yox e, ona görə soruşmadım. Sizin vəziyyətinizlə maraqlanmırlar, axtarmırlar sizi?
- Mən sənə dedim axı, heç kimdən heç nə gözləmirəm! Bircə Allahdan gözlədiyim bir şey var.
Əllərini açıb göyə baxdı:
- Bircə şey gözləyirəm Allahdan, onu göndərsin, mən də qəbul edim. - deyib əllərini sinəsində çarpazladı.
- Ölümü?
Razılıq əlaməti kimi sükut çökdü. Akif dayı yarı-əsəbi, yarı-mülayim səs tonuyla dedi:
- Oğul! Ürəyi təmiz adama oxşayırsan, görürəm, ona görə də xətrinə dəymək istəmirəm. Başqa suallar vermə. Xəstə adamam, mənə əsəbiləşmək olmaz. Xahiş edirəm, get.
Çarəsiz şəkildə razılaşıb ayağa qalxdım, sağollaşdım və oranı tərk elədim. Yol boyu iki dəfə dönüb geriyə, Akif dayıya baxdım. Yenə baxışları boşluğa ilişmişdi...
Bilmirəm, bəlkə də bütün danışdıqları uydurma idi, amma o an Yunanıstanın adını bilmədiyim bir şəhərində, yaşlı olsa da, hələ gözəlliyini qorumuş bir qadının nəvələrinə yemək hazırladığını xəyal etdim.
Bəlkə də, bu an Yunanıstanın adını bilmədiyim kiçik bir qəsəbəsində Maura adlı o qadın da gəncliyini, həmin o sevgini xatırlayırdı...
Foto: Sail Ağasəlim
