Kulis.az "İlin hekayəsi" müsabiqəsində iştirak edən Ceyhun Zərbəliyevin "Qadın ayini" hekayəsini təqdim edir.
“Ta hazırlaşım gedim” – yataqdan qalxmaqda olan qadın öz-özünə danışırmış kimi dilləndi.
Kişi əvvəl heç nə demədi. Nə düşündüsə, handan-hana:
“Bəlkə, bir dəfə də...?”
“Artistlik eləmə. Halın qalıb?”
Düz deyirdi--qadın onun nəfəsini “kəsmişdi”...
“Yuyunacağam.”
İstəsəydi, çoxdan dalınca hamama cummuşdu.
Azca dikəlib, balıncı boynunun arxasındakı boşluğa yerləşdirdi. Xalatını qucağına sıxıb, naməhrəmdən qaçarcasına otaqdan çıxan qadını arxadan süzdü.
“Üçüncü dəfə”dən sonra əvvəlkilərdən daha dərin yaşadığı rahatlama duyğusunun təsirində idi...Qalxmaq istəmədi, hətta istədi bir az mürgüləsin, yadına bir zamanlar yaxın münasibətdə olduğu Xəyalə düşəndə fikrini dəyişdi—zalımın qızı hamamda huşunu itirib yıxılmışdı. Allahdan, çox gec olmadan bilmişdi özündən getdiyini. Xeyli başı “ağrımışdı” buna görə. Vəziyyətdən birtəhər çıxsa da, bütün bunları qonşular yeni kirayənişinə bağışlamamış, o da sayını unutduğu neçənci dəfəsə evi dəyişməli olmuşdu.
Harada qalırsa-qalsın, hiss etdirməməyə çalışsalar da, qonşu kişilər hər zaman ona qibtə ilə baxardılar. Subaylığın verdiyi azadlığı, gözəl qadınlarla sevişməyi hansı evli kişi arzulamazdı ki...?! Qısa zamanda gizli qibtə yerini nifrət hissinə verər, qonşu divarların arxasında--onun yataq otağında yaşananlar bir müddət sonra, az qala eyni vaxtda bütün qonşuların “namus-qeyrət” məsələsinə çevrilər, mənzil sahibinin “xeyir-duası” ilə onu evdən çıxarardılar.
Əynində sarı xalat, saçları sulu halda otağa qayıdıb onu düşüncələrdən ayıran qadını görəndə, az qala tanımadı. Üstəlik bir qadının bu tezlikdə yuyunub çıxması da rastlaşmadığı hal idi. Onunla ilk dəfə qarşılaşıbmış kimi:
“Adın nə idi sənin?”
“Guya indi bilsən nə olacaq?! Fenin var?”
Başını və qaşlarını eyni vaxtda azca yuxarı qaldırıb, gözləri ilə güzgülü şkafa işarə etdi. Qadın siyirtmələri bir-bir çəkə-çəkə:
“Qurtaranda” niyə mənə elə baxırdın?”
“Necə?”
“Elə bil, səni o söz... pulunu verməyiblər” – hündürdən şaqqanaq çəkdi.
Orta məktəbdə oxuyanda oğlanlarla öz aralarında eynilə bu cür zarafat etdiyini xatırladı.
“İncimə e... Vallah anormal görünürdün” – başını yana əyib, bir-birinə yapışmış saçlarını dəsmalın, dəsmalı da əllərinin arasına aldı – üçünü də eyni vaxtda bir-birinə sürtməyə başladı.
“Anormal yəni necə?”
“Necə deyim axı...?!”
Son zamanlar yataqda nadir hallarda zövq alan, daha çox “sonluqlarda” kişiləri izləməyi xoşlayan qadın nəyi isə xatırlamağa çalışırmış kimi:
“Bilmirəm, fərqli idin...”
“Düz deyirmişlər ki, qadınlar həssas olur”-düşündü.
“Hər dəfə”nin finalında yenicə oxuyub bitirdiyi kitabda yazılan qədim ayini qadının üzərində tətbiq eləməyə çalışmışdı. Adı “Günəş ayini” olsa da, günəşin məsələyə nə aidiyyəti olduğunu deyəsən, təkcə o yox, əsərin baş qəhrəmanı da anlaya bilməmişdi. Roman gəncin axtarışlarından bəhs edirdi; müdrik qəbilə başçısının ona dediyinə görə, insanlar onlara təmənnasız bəxş olunan əsas ilahi nemətlərin varlığını yetərincə dərk edə bilmədiklərindən xoşbəxt deyillər. Ayin bunun üçün imiş; “boşalma” anında tamamilə həzzə qapılmadan beş duyğunun varlığını eyni anda dərk-hiss edə bilənlərdə şüur genişlənməsi baş verirmiş. Guya bunu “alındıranların” həyatında yeni bir mərhələ başlayırmış və ya nəsə buna bənzər bir şey... Əslində, o, belə bir şey arzulamırdı da, “eksperimentin” icrasında məqsədi, ola bilsin, get-gedə daha artıq adiləşməkdə olan yataq həyatına üç-beş dəqiqəlik hansısa fərqlilik qatmaq idi.
Saçını fenlə qurutmağa tələsmədi. Pərdələri çəkib, pəncərəni taybatay açdı. Bərk qızarmışdı--pörtməyindən hiss olunurdu ki, “isti vurub”.
“Bağla, soyuq olar sənə...”
Qadın alışmadığı münasibətə necə qarşılıq verəcəyini kəsdirə bilmədi:
“Qəribə adamsan vallah”.
Qadının sözlərini ürəyində özü üçün təsdiqlədi: “Doğrudan da qəribə adamam, bir-iki saatlıq ötəri zövq üçün görüşdüyüm qadına soyuq olsa nə olar, olmasa nə”.
“Doğrudan ha, səni təbrik edirəm, doğum günün imiş. Balaca hədiyyə də aldım bura gələndə, gör bəyənəcəksən?” – deyib, çantasını açdı, oradan gümüşü rəngdə əl boyda qutu çıxarıb stolun üstünə qoydu.
Qadın ayaq üstə fenlə saçını qurutmağa başladığından, o da səsini yüksəldərək soruşmalı oldu:
“Məni tanıyırsan ki?”
“Elə-belə, internetdə paylaşdıqlarından” – qulağının dibindən ətrafa yayılan səsi üstələməyə çalışan qadın az qala qışqırırdı.
Bir müddət heç biri danışmadı. Fenin səsi onu əsnətdi, başını balıncın altına soxdu--qardaşının qızı bu uğultuyabənzər səsdə elə şirin-şirin yuxuya gedir ki... Qadın gözlərini ona dikmişdi. Yorulub stulda oturdu, saçını qurutmağa davam edərək ondan nəsə deməsini gözlədi, gözlədi və nəhayət ucadan:
“Adam bir təşəkkür edər. Ele-belə, etika üçün.”
Başını çıxarıb, gözləri ilə stolun üstünə--onun üçün aldığına işarə etdi. Kinayə ilə:
“Deyəsən, növbəti görüşə körpü salırsan axı...?!”
Kişi sanki təhqir olunubmuş kimi “qarşılıq” vermək ehtiyacı hiss etmişdi.
Pərt oldu:
“Bütün kişilər kimi sən də kobud eş...”--bir anlıq nə isə düşünüb, cümləsini tamamlamaqdan vaz keçdi:
– “Tutaq ki, körpü salıram. Bəs sənin mədəniyyətinə nə gəlib, hə?!”
Öz-özünə:
“Allah bilir, heç ömründə bunu sayıb, adam yerinə qoyan da olmayıb e...Lənət şeytana!”
“Lənət şeytana?”
Ayaqlarını növbə ilə stulun üzərinə qoyub əndamını fərqli yönlərdən nümayiş etdirirmiş kimi kalqotkasını hirslə geyinən qadın eşitdiyi sözlərə görə özünü günahkar hiss etdi. Və bir az da nəyisə izah etmək məcburiyyəti:
“Görüş təyin edəndən sonra nömrəni telefonun yaddaşına qeyd etdim, sonra sosial şəbəkədə dost ola biləcəyimiz təklif edildi. Keçid etdim profilinə, gördüm səni təbrik edirlər. Baxdım “adam balası”san, danışanda bambılı kimi şit-şit zarafatlar da eləmədin. Yaraşıqlısan, üstəlik mədəni adama oxşayırsan, maraqlı fəlsəfi fikirlər paylaşırsan.., dedim...”
“Deyəsən,” – sözünü ağzında qoydu – “bircə filosofla “yatmamışdın”, o da oldu.”
Ünvanına deyilən istənilən xoş söz bədənində qəribə narahatlıq yaradar və belə anlarda adətən o, özündən asılı olmadan qarşı tərəfin sözünü kəsərdi. Bu dəfə də belə oldu. Xüsusilə bu hədiyyə söhbətindən sonra ikrah hissi ilə qadını qeyri-ixtiyari növbəti dəfə aşağılamağa çalışmışdı.
“Ay cavan oğlan, məni bura gətirən, səndən aldığım, bax, bu yüzlükdür” – danışa-danışa çantasını açıb, üzərində 100 yazılan şax əskinası pul qabından çıxardı, nümayişkəranə şəkildə əvvəlki yerinə qoydu:
“İki kəlimə xoş söz dedik, balaca hədiyyə aldıq, özünü bir “şey” zənn etdin...”
“Görəsən, hansı çakra pulun üzərindəki rəng ilə eyni idi?” – zehnində dəxilsiz yaranan sualın cavabını düşünüb tapmağa çalışdı.
Qadın güzgüdə makiyaj edə-edə:
“Düşündüm, bəlkə, məni özünə ad günü hədiyyəsi seçmisən. Nə bilim..., özümü bir anlıq dəyərli hiss etdim. Körpü məsələsini də yadından çıxar, maşallah, “klientə” nə gəlib? Onsuz da, itə daş atırsan, “şey”inə görə yaşayan kişiyə dəyir. Ruzini verən isə, Allahdır.”
Buna bənzər ifadəni – “İtə daş atırsan, qıza dəyir”, – onun evlənmək vaxtının çoxdan keçdiyini xatırlatmaqdan bezməyən qohumlarından çox eşitmişdi.
“Maşallah”, “klient”, “ruzi verən Allahdır”... “Doğrudan, əgər elədirsə, görəsən bu fahişələrin də ruzisini Allah yetirir?” Düşündüklərindən qorxub səksəndi. Tez söhbəti dəyişməyə çalışdı:
“İçindəki nədir?” – stolun üstündəki qutuya işarə etdi.
“Əşşi, ta heç nə...”
Qadın incimişdi.
“Bağışla.”
...
Bir müddət heç biri danışmadı. Kişi haçandan-haçana:
“Bu gün 41-ə keçdim, hələ də doğum günümdə uşaq ikən keçirdiyim hissləri yaşayıram. Miskin və...”
Cümləsini tamamlamaq istəməyib susdu.
“Papan-maman” olmayıb?”
“Olub. Sadəcə hədiyyə aldığımı xatırlamıram.”
“Tort da kəsməzdiniz? Mənim “papa”,--düzdür, oğraşın dal ayağı idi-amma tort alardı “rojdeniyam”da.”
“Bəlkə də, kəsmişik—amma indi yadıma düşmür.”
Onun qarşısında daha artıq miskin görünmək istəmədiyindən yalan deməli oldu.
“Məktəb yoldaşlarına hədiyyə vermisən yəqin, qarşılığında nəsə hədiyyə etməli idilər axı sənə...
“Anam icazə vermirdi ad günü keçirməyə.”
“Niyə? Çox kasıb idiniz?”
“Normal dolanardıq hamı kimi. Evin də tək uşağı idim. Sadəcə “olmaz” deyirdi.”
“Bəs qohumlar – nənə-babalar, əmilər, xalalar, bibilər – gəlmirdilər sizə?”
“Atam elə üz göstərmişdi ki, anamın qohumları bizə gəlməzdi. Atamın qohumları da təsadüfən... Onları da anamın görməyə gözü yox idi.”
Ayağa qalxıb, pəncərənin qarşısında dayandı, gözləri uzaqlara daldı. Ani hərəkətlə siqaret yandırıb dərindən çəkdiyi ahı ciyərlərinə doğru ötürdüyü tüstü fonunda gizlətməyə çalışaraq:
“Bir dəfə, doğum günümdə atam anama dedi ki, dur aş bişir, axşam bizimkilər qonaq gələcək.”
“Ad günün üçün?”
“Yəqin elə olar da... Anam yatağına uzandı, yorğanına büründü, sakitcə dedi ki, “zəng vurub deyərsən biz ad günü keçirmirik—vəssalam!”. Yenə dava-dalaş, yenə səs-küy... Təsəvvür et ki, balaca uşaqsan, sevinc hissi ilə yataqdan qalxırsan ki, bəs sənin bu gün dünyaya gəldiyin gündür, sonra bunun elə bir önəmi olmadığını, daha doğrusu önəmsiz olduğunu “başa salırlar”. Sonra da gözlərin yaşlı səs-küyü yatışdırmaq, valideynlərini sakitləşdirmək üçün sizə gələn qonşuların məsləhətlərini dinləyirsən.”
“Ee?”
“Həmin gün özümə söz verdim--bir daha ad günümlə bağlı heç nə arzulamayacağam. Böyüdükcə rahatlığımı poza biləcək çox şeydən vaz keçdim və bəzən xəyallarımdan da... İndi özümə sadəcə sakitlik arzulayıram.”
“Buna görə evlənmirsən?”
“Deməzdim..., amma, bəlkə də, hə. Uşaq böyük məsuliyyətdir, anlayana...”
“Həqiqətən uşaqlıqda sənə heç nə almayıblar?”
“Heç nə”nin xüsusi vurğu və təəccüblə ifadə olunması qadının ona inanmadığını, daha çox inanmaq istəmədiyini aşkar hiss etdirirdi. Bir az da yazığı gəldiyini...
Atasının ona uşaq ikən aldığı gəlincikləri xatırladı...Hələ qəribə səslər çıxaran oyuncaq ağ ayı – onu alanda necə də sevinmişdi... Bir anlıq fikirləşdi ki, bəlkə, atası heç onun düşündüyü qədər pis adam deyilmiş...?!
“Cəmi bircə dəfə mənə nəsə almaq üçün oyuncaq mağazasına aparıb atam. Bilmədim nə olmuşdu, kefi kök idi--mənə polis maşını aldı. Həmin gün oynayanda təkərlərdən birini qırdım. Pərt vəziyyətdə atama tərəf qaçdım. O isə oyuncağı baxıb:
–“Sənə bu da azdır, əcəb oldu, belə edirsən ki, sənə heç vaxt heç nə almıram...” – dedi.”
“Nə etməliydi səncə?”
“Bilmirəm...”
“Sonra?”
“Qonşuluqda yaşayan oğlana verdim—Ümidə. Atası televizor ustası idi. Uşaqlardan kimin nəyi xarab olardısa, ona verərdik, o da saqqız kağızları kolleksiyamızdan onda olmayan istədiyi maşın və futbolçu şəkillərini götürüb, əvəzində aparıb atasına düzəltdirərdi.
““Papan-maman” sağdırlar?”
“Yox, üç il olar ki, yox.”
“Allah rəhmət eləsin.”
“Eləsin.”
“Sənə bir şey deyim?”
“De.”
“Götür bunları yaz.”
“Hara yazım?”
“Nə bilim..., kitaba, jurnala, saytlara. Uşaqlıqda yaşadıqlarını çevir hekayələrə. Bilirsən ki, bir cümləlik hekayələr də olurmuş?! O gün birini oxudum, çox təsir etdi mənə. Afrikada günlərlə ac qalan uşaq anasına deyir ki, “ana, əgər cənnətdə çörək varsa, gəl tez ölək”.”
“Hə, buna bənzərini mən də oxumuşam. Müharibə zamanı ölməkdə olan uşaq:-“Hər şeyi deyəcəyəm Allaha”- deyir. Yazarın təxəyyülünə söz ola bilməz.”
“Yox, o olmuş hadisədir, hekayə deyil. Suriyada ölən üç yaşlı uşağın sözləridir.”
“Hekayə də oxuyursan?”
“Nədir, fahişələr kitab oxuya bilməzlər? Zarafat edirəm, nə kitab?! Axırıncı dəfə üzünü məktəbdə açmışam. Bizim qızlar hərdən internetdə nəsə paylaşırlar, oradan oxuyuram. Sözümün canı, sən mütləq yaz. Gülə-gülə: Allahın işidir, bir də baxdın, müsabiqədə yer də tutdun.
“Sən niyə yazmırsan?”
“Cəmi bircə dəfə yazı yazmışam...,--atam bizi atıb gedəndə,-- dekabr ayı idi, “11”-də oxuyurdum onda. “Mama” psixoloqun yanına aparmışdı, o da sağ olsun, ağzının suyu axa-axa bir xeyli təriflədi məni. Dedi, bəs çox gözəl imişəm, qarşıda gözəl həyat gözləyirmiş məni, dodaqlarım xüsusilə gözəlmiş və s. Axırda da dedi ki, ailənlə bağlı bütün hiss etdiklərini olduğu kimi dəftərə yazarsan. Düz adama oxşamırdı, amma yenə də evə gəlib yazdım--ortalarda necə hönkürtü qopardımsa... On iki vərəqlik dəftəri doldurdum az qala. “Kişinin oğlu” demişdi ki, kağızları bir-bir şamın alovunda yandıraraq izlə, mən elə eləmədim – tüpürdüm bütün vərəqlərə bir-bir, lopa ilə, sonra cırıq-cırıq edib zibil yeşiyinə tulladım...”
“Elə niyə?”
“Qoy rədd olsun. Başa düşdüyüm qədər hiss etdiklərimizi kağıza köçürmək əzablı işdir. Hələ bunu yazıb harasa göndərmək var—bu, ümumiyyətlə mənlik deyil. Deməzlər ki, fahişəlik edir, utanmır oturub yazı da yazır. Qızım da var axı mənim...”
“Amma başın pis işləmir – mənə “yaz” deyirsən, özün aradan çıxırsan. Bu başla, nə əcəb belə yola düşmüsən?”
“Bilirsən, həyat mənim məcbur etdi, yoxsa ki, mən...” – qəhqəhə çəkdi – “klassik” hekayələrdən birini danışım, yoxsa...?”
"Heç kim heç nəyə məcbur deyil--hər nə qədər elə görünməsə belə. Hər kəs öz yolunu özü seçir. Amma mənə görə həyatın ədalətli olmayan hissəsi, insanın uşaq ikən yaşadıqlarının bu seçimlərə əhəmiyyətli yön verməsidir.”
“Ayy sağ ol səni, filosof. Həm, nə olub mənim yoluma? Addımbaşı qəhbəlik edənlərlə doludur, birindən soruşmurlar ki, ay insan, ay adam, niyə çalıb-çapırsan, niyə oğurlayırsan, beşdən-ondan artıq qazanasan deyə, niyə başqalarının haqqına girirsən?! Düz demirəm? Öz işlərinin alınması üçün əl atmadıqları variant qalmır, min dona girirlər, lazım gələndə alçalırlar, haqqı deməkdən it kimi qorxurlar, əxlaqdan danışanda mən oluram pozğun, bunlar olur peyğəmbər. Əşşi, tüpürmüşəm e, belə ikiüzlü cəmiyyətə.”
Bilmədi nə cavab versin. Qadının məntiqi ilə ən böyük əxlaqsız o özü idi. Demək olar ki, onun saydıqlarının hamısına “baş vurmuşdu”. Cəmiyyətdə qazandığı “çörəkverən oğlan”, “əliaçıq qardaş” kimi nüfuzu bütün bunların hesabına deyildimi?!
Haradansa yadına iyirmi minə “sistemə” işə düzəlməyə köməklik etdiyi dostunun oğlu—“yoluq gədə” düşdü. Bu “iş”dən üç min “götürmüşdü”.
Qadının anidən mövzunu dəyişməsinə sevindi:
“Yenidən başqa bədəndə doğulacağına inanırsan?”
“Reinkarnasiyaya?”
“Onun kimi bir şey. Mən nə vaxtsa gələcəyin uzaq bir küncündə də olsa, arzuladığım həyatı yaşayacağıma inanıram.”
“Sənin ürəyin dolu imiş ki...”
“Danışan qadın” “yataqdakı qadından” daha maraqlı imiş...
“Bəlkə də, heç elə bir şey yoxdur e... Mollavari desək, ayaqlarımın arasında xoşbəxt olan kişilər qədər odun atacaqlar cəhənnəm atəşimə. Amma belə olsa,--gülür,--mənim yenə böyük ümidlərim var, çünki bir çoxunun əslində bu həyatda kim olduqlarını məndən çox özləri bilir. Ümid edək ki, “oradakılar” da həqiqətdən xəbərdardırlar. Göz vuraraq: -Öz aramızdı, deyirəm elə olar, heç dərim də ütülməsin. Nə isə, çox danışdım,--qəfil saatına baxa-baxa:-ay da, yenə ağzım qızışdı--uşağı götürməyə yubanacağam. “Davay”, mən uçdum...”
“İş tapmağa kömək edim? Yaxşı maaşa...”-arxadan ona səsləndi.
Ayaqqabılarını geyinmək üçün əyilən qadın başını qaldırmadan soruşdu:
“Kayuya baxmısan?”
“O nədir?”
Qadın dikəldi, gözlərinin içinə:
“ Cizgi filmi – xaricilərin çəkdiyi. Hərdən qızımla baxıram. Paltosunu geyinə-geyinə:--Orada bir məqam var – Kayu – balaca oğlan ətrafdakılara təmənnasız yardım edir, qarşılığında ona təşəkkür etmək əvəzinə, o yoxmuş kimi və ya belə də olmalı imiş kimi davranırlar. Anası ona deyir: “Səndən yardım istəməyən kimsəyə yardım etməməlisən, Kayu!”
“Yəni...?”
“Yəni sənin sağlığın.”
Arxasına baxmadan pilləkənlərlə sürətlə aşağı şütüyən qadın bir neçə saniyəyə gözdən itdi.
Otağa qayıdanda qeyri-ixtiyari stola tərəf getdi. Gözləmədiyi halda doğum gününə alınmış “sürpriz” hədiyyə qutusunda nə olduğunu bilməyi uşaq kimi arzuladı...--ilk dəfə bu hissi yaşayırdı. Gözləri ilə onu axtardı. Stolun üstünə baxdı...sonra altına, daha sonra ətrafa nəzər saldı...Otaqda gümüşü rəngdə olan yeganə əşya güzgü idi.
Pəncərəyə sarı yönəldi. Qadın zibil qutularının yanından yeyin addımlarla uzaqlaşırdı...
Zibil maşınları yaşıl və narıncı rəngli yeşikləri bir-bir tərsinə çevirərək boşaldırdılar.
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/kulis_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi Twitter-da izləyin
