Son günlər cəbhədə baş verənlər Qarabağ mövzusunda yazılan əsərləri də aktuallaşdırdı. Kulis.Az bu münasibətlə tanınmış şair Adil Şirinin “Laçın şikəstəsi” poemasını təqdim edir

Dağlar qoynunda bir kənd,

Evləri xana-xana.

Dağ başında sayrışar

Ulduzlar yana-yana.

Dağlar qoynunda bir kənd,

Meşəsi, yaşıl dərəsi.

Suçumuz nəydi, Allah,

Buğlanıb bəndi-bərəmiz.

Dağlar qoynunda bir kənd,

Dağ başını qar alır.

Evləri xana-xana,

Ulduzları qaralır...

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

Bir zamanlar

Hacı Samlı meşələrində,

Əhmədbəyli yaylağında

Başı qarlı dağlara baxanda

Elə bilirdi, el bilirdi

Cənnətdi bu məmləkət.

Bir könüldən, min könülə

vurulmuşdu dağlara,

Ürəkdən inanardı

Bu dağların cənnət dağları olduğuna.

İnanırdı

Ən gözəl oğulların.

Ən gözəl qızların

Bu dağların qoynunda doğulduğuna.

Dağ adamı duru olar –

İnanardı Marsda insan yaşayır desən,

Mars dağları da eynən bizim dağlara bənzər

Zirvələrdə qartallar uçar,

Meşələrdə ceyranlar, cüyürlər gəzər.

Ceyranların, cüyürlərin

Ayağını daş əzər.

Orada da bir Daşbulaq var,

Suyu damla-damla daşdan sızar,

Bulaq başında qızlar.

Kəndlər var Mars dağlarında

Özü də camaatı bizim kimi müsəlman.

Amma gavur erməninin

Bu dağları aşa biləcəyinə

İnanmazdı heç zaman.

İnanmazdı, inanmazdı, haşa,

Erməni bu dağları aşa.

Bir gecə bu dağların ulduzları

Güllə səsindən diksinəndə

Yenə inanmadı,

Əmisi nəvəsi Əli

Qonşu kənddə şəhid olanda.

Hələ də inanmırdı,

İnanmırdı, haşa,

Erməni bu dağları aşa.

Erməni Laçına girib dedilər,

Yenə də inanmadı.

Özü demişkən,

Səksən illik ömründə ilk dəfə

Zəmanənin gərdişindən bir şey qanmadı...

***

Ərikli kəndinin məzarlığında

Boynubükük bir bənövşə

Gülümsəyir günəşə.

***

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

Dağlara baxıb bir salavat çəkdi –

Ya mədəd.

Yaxşı adamdı Məhəmməd dayı,

Kişinin dünyada yoxdu tayı.

Alman faşistləri

Sovet İttifaqına hücum edəndə

On altı yaşındaydı –

Təzəcə tərləmişdi bığ yeri –

Əriklidən cəbhəyə yollandı bir səhər.

Uzun, ağır bir yol keçdi,

Əriklidən Berlinə qədər.

İki dəfə yaralandı,

Belarus cəbhəsində,

İki dəfə ölümün qara kölgəsi

Endi üstünə.

Ölüm faşist mundirində

Göründü gözünə.

Allahına yalvarırdı hər gecə,

Bir də Ərikli dağlarını görəydim deyirdi,

Ölməzdən öncə...

Za Rodinu! Za Stalina! –

Bağırırdı rus dilində.

Rus dili öyrəndi müharibədə,

Amma rus arağı içmədi...

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

Səksən yaşında,

Əlində kəhrəba təsbehi,

Ağlı-huşu başında.

Amerikan əsgərləri Bağdada girəndə

Üç gün, üç gecə Quran oxudu, dua elədi,

Bu üç gün, üç gecədə

Amerikan əsgərləri

Müsəlman Bağdadının başına od ələdi.

Zəmanənin gərdişindən

Bir şey qanmır səksən yaşlı Məhəmməd.

Laçının Ərikli kəndində doğulmuş

Oğul nəvəsi Əhməd

İraqda əsgərdi,

Yeri səngərdi.

Kimi kimdən qoruyur

İraq cəbhəsində laçınlı Əhməd?!

Bir yanda ölüm, -

Bir yanda qürbət...

***

Ulduzsuz bir gecə, qara bir gecə

Ərikli kəndindən çıxdı camaat.

Dağ yolu - insan, maşın, araba, at...

Havada barıt qoxusu.

Havada ölüm qoxusu.

Güllə səsiylə dolu ulduzsuz, ağır gecə.

Hər addım, hər nəfəs, hər söz işgəncə...

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

Televizorda görmüşdü Bakı şəhərini,

Elə bilirdi Bakıdan böyük, Bakıdan gözəl

Bir şəhər yoxdu dünyada –

Əlbəttə dağlar başqa məsələ.

İndi hər gecə

Yuxusuna girir Ərikli.

Bir ovuc torpaq gətirib Əriklidən

Öləndə gözlərinə töküləcək

Bir ovuc tutya vətən torpağı.

Dağ yoluyla çıxdı kənddən

Çiynində ov tüfəngi,

Başında buxara papağı.

Ürəyinin başında

Nəsildən-nəslə yadigar Quran.

... O gün dağlar qan rəngindəydi,

O gün geri fırlanırdı Zaman.

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

On bir ildi paytaxtın

Talesiz qaçqın sakini,

On bir ildi paytaxtın

Talesiz qaçqın sakini,

On bir ildi qırılıb,

Qırılıb qolu-qanadı.

BMT-nin müvafiq siyahısında

Adı, soyadı...

***

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd

Dünyadan küsüb bu gün,

Amma ölüm xofu yoxdu canında,

Ölüm qorxusunu, ölüm xofunu

Harda itirdiyini çoxdan unudub artıq.

Bəlkə Kerçdə, bəlkə Kiyev altında,

Bəlkə Belarus meşələrində,

Bəlkə Varşava hettolarında qalıb?..

Hər halda 1945-in mayında

O, Berlində idi.

Müzəffər və qalib.

Yaxşı adamdı,

Əməli saleh müsəlmandı

Məhəmməd dayı,

Kişinin dünyada yoxdu tayı.

Tez-tez yadına düşür 45-in mayı.

Blarus Mikola, latış Yan,

Yuxusunda sayıqlayan həmyerlisi Süleyman.

Mavi gözlü, sarı saçlı

Polyak qızı Anna Mariya...

Eh!.. Gidi dünya, gidi dünya...

İraq cəbhəsində əsgərdi

Məhəmməd kişinin nəvəsi Əhməd.

Əhməd Bağdad yuxularında

Ərikli kəndini görür...

Bəlkə Əhməd

Dönməyəcək İraq cəbhəsindən,

Bəlkə başqa bir ərəb Əhməd vuracaq onu,

Gülləylə bitəcək bu cavan ömrün sonu.

O gün Laçının Ərikli kəndində

Göy kişnəyəcək, bulud ağlayacaq...

O gün Laçının Ərikli kəndində

Dağlar qara bağlayacaq...

***

Laçının Ərikli kəndindən

Əhməd oğlu Məhəmməd,

Elə bilirdi

Cənnətdi bu məmləkət.

Gəncliyində hardasa

Avropada azdırdığı ölüm

Gəlib Bakıda tapdı onu bir gün,

Amma ölüm qorxusu yox idi içində,

Dağlardan utanırdı qürbətdə öldüyü üçün...

O gün yağış yağırdı Bakıda,

Beyninin içini döyəcləyirdi yağış səsi,

İraq cəbhəsindəydi nəvəsi...

Radioda Qarabağ şikəstəsi...

• Volter: “İngilislər çox gülməli xalqdır”
• Azyaşlı baldızı ilə evlənən qoca – Çəmənzəminlinin hekayəsi
• Sənət haqqında - Pol Valeri