Kulis.Az məşhur ərəb şairi Adonisin “Məna meşələrində gəzmək üçün bələdçi” şeirini Aqşin Yeniseyin qısa ön sözü və tərcüməsi ilə təqdim edir.
Adonisdən, sadəcə, bir şeir
Ərəb şairi Adonis 1930-cu ildə Suriyanın Lazkiyə şəhərində doğulub. Əsl adı Əli Əhməd Səid Eşberdir. 1955-ci ildə siyasi təzyiqlər ucbatından Beyruta qaçıb. 1976-ci ildə Parisə köçüb. Ərəb siyasi totalitarizminə və islam xurafatına qarşı şeirləri ilə tanınıb. Artıq neçə ildir ki, Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatına namizəd kimi təqdim olunur. Adonis şeirlərində daha çox sürreal və və mifik obrazlara müraciət edir. Dili qəliz və anlaşılmazdır. Yəni bizim öyrəşdiyimiz gündəlik “Facebook” dilində yazmır.
Məna meşələrində gəzmək üçün bələdçi
Nədir yol?
Torpaq adlı kağıza yazılmış
Bir səyyah manifesti.
Nədir ağac?
Dalğaları hava olan yaşıl göl.
Nədir hava?
o bir ruh
Bir bədənə yerləşməyi istəməz.
Nədir güzgü?
ikinci bir üz
və üçüncü göz.
Nədir müqəddəslik?
Bir maska
əylənə bilmək üçündür dişilərlə.
Nədir ölüm?
Qadın bətniylə
yerin bətni arasında
Yük arabası.
Nədir göy qurşağı?
buludun bədəniylə qucaqlaşıb
günəşin bədəni
bir əyridə
Yerin bədəni üzərində.
Nədir dalğa?
Dənizin ekranında
Film cizgisi.
Nədir sahil?
Yorğun dalğalara yastıq.
Nədir ulduz?
ən gözəl tərəfi qapağı olan bir kitab
Nədir qocalıq?
Hər iki ucuna böyüyən bitki:
uşaqlığın şəfəqinə
və ölümün gecəsinə.
Nədir qaranlıq?
Günəşə hamilə bir bətn.
Nədir axan ulduz?
Yaydan çıxmış bir ox ki tək hədəfi var sonunda:
Ortadan sınıb ölmək.
Nədir qürub?
Günəşin bədənindən axan tər.
Nədir qəsidə?
südü qurumayan döşdən
əmərək yaşayan
bir qız uşağı
Nədir fikir?
Xəyala layiq olmaqçün
Gerçəkliyin can atdığı ucalıq.
Nədir xoşbəxtlik?
dilin ucundakı bir qəbiristanlıqda
məzar daşı.
Nədir ümid?
anlatmaq ölümü
həyatın diliylə.
Nədir torpaq?
Bədənin gələcəyi.
Nədir axşamüstü?
vida xütbəsi.
Nədir gözyaşı?
Bədənin yenildiyi müharibəsi.
Nədir ümidsizlik?
Həyatı anlatmaq ölümün diliylə.
Nədir yanğı?
Uzaq bir səfərin üzdüyü bədən-
Getdi, gedəcək əldən.
Nədir toz?
Küləyin əkizi və ən böyük rəqibi.
Nədir yataq?
Gecə içində
Gecə.
Nədir təbiət?
Reallığı yazmaq üçün
ağlın dili.
Nədir üfüq?
Hərəkətin hüdudsuz kosmosu
Nədir təsadüf?
Gözlənilmədən
Küləyin əllərinə düşən
ağacındakı meyvə.
Nədir gül?
Kəsilmək üçün sığallanan baş.
Nədir gerçək?
Ya suyun bədəninin
ya işığın üzünün
rəsmini çəkmək.
Nədir çatışmayan?
Görməyi arzuladığımız bir ev ki,
Nifrət edərik
içində oturmaqdan.
Nədir göy üzü?
Kimsə çıxmadan
qırılan nərdivan.
Nədir gecə?
bir niqab
günəşin üzünə taxdığı.
Nədir gözəllik?
bir ölçü ki,
ona baxanda görərsən
arxasındakı sirri
bəzən də ilahini.
Nədir heçlik?
Xəstəliyın
ən çox yayılanı.
Nədir varlıq?
daima yenidən
gözdən keçirilməsi gərəkən.
Nədir gerçəklik?
dil çayının dibindəki çöküntülər…
Nədir yoxsulluq?
Yer üzündə dolaşan bir məzar.
Nədir dostluq?
ikinci bir günəş.
Nədir fəhm?
Müəmmanın bədənində gəzən əl.
Nədir gecə?
ulduzların kitablarını satan kitabçı.
Nədir dua?
sözün suyundan buxarlanan
zahı bulud.
Nədir gözyaşı?
ən duru güzgü.
Nədir ay?
Günəşin sadiq kənizi.
Nədir mütləq?
Zəkanın aybaşısı.
Nədir çılpaqlıq?
Bədənin Fatihəsi.
Nədir iz?
Yeriməyi tərgidən ayaq.
Nədir yaddaş?
bir ev ki
ancaq məskunlaşması üçündür
itən əşyaların.
Nədir şeir?
Səfərdəki gəmilərdi və yoxdur limanları.
Nədir yastıq?
Gecənin nərdivanındakı ilk pillə.
Nədir uğursuzluq?
ömür gölündə üzən yosun.
Nədir ömür?
qaranlığa doğru
Bir səyahət,
dincini almadan.
Nədir xaos?
Gecənin bədəni üçün başqa bir səliqə-səhman.
Nədir xəyal?
Gerçəkliyin ətri.
Nədir tarix?
kor bir təbilçi.
Nədir yağış?
Düşən bir son yolçu
bulud qatarından.
Nədir üz?
gözyaşının köçü üçün ən yaxın liman.
Nədir gündüz?
Ən geniş qəfəsi günəş şüalarının.
Nədir çöl?
qum falına baxmaqdan
yorulmayan
falçı qadın.
Nədir qum?
Acgöz oxucusu tək bir romanın:
Yəni küləyin.
Nədir seir?
Ağzı bağlı bir qab
Qapağını açsan sınan.
Nədir çığırtı?
Səsdəki kirəc.
Nədir toz?
Nəfəs
torpağın ciyərindən qalxan.
Nədir barmaqlar?
Bədən okeanlarının ilk sahilləri.
Nədir qanad?
kosmosun qulağında pıçıltı.
Nədir qəfəs?
içi boş doluluk.
Nədir kədər?
Bədənin kosmosundakı
axşamüstü.
Nədir şans?
vaxtın əlindəki zər.
Nədir fikir?
Həqiqətin qapısını ayaqdan çıxaran
Bir səfil.
Nədir qüssə?
Nəşə lüğətində
Yanlış bir kəlmə.
Nədir sürpriz?
bir quş
Gerçəkliyin əlindən qurtulmuş.
Nədir vətən?
dilin kürsülərinə
can atan şey.
Nədir dil?
bir qatardır ki
eyni zamanda
Həm yoldur, həm səyahət, həm də son mənzil.
Nədir çay?
bir yataq ki, yer üzü yayar onu
məmələrinin arasına
ya da göbəyinin altına.
Nədir bağça?
Şeirlərini uyuyayaraq yazan
və susaraq oxuyan
şair bir qadın.
Nədir mərkəz?
bütün ucların ucu.
Nədir yaxın?
Elə bir doğmalıq ki,
yoxdur onu soraqlamaq ehtiyacı.
Nədir zaman?
Bir əyin-baş ki
Geyinib yaşarıq heç çıxarmadan.
Nədir düz xətt?
Gözəgörünməz
Əyri.
Bütün xətlərin cəmi.
Nədir ilğım?
qumu əyninə geyib
suya bənzəməyə çalışan
bir günəş.
Nədir su?
Bir cəhənnəm sahibi
atəş.
Nədir göbək?
yolun yarısı
iki cənnət
arasında.
Nədir öpüş?
əllə dərilməsi
gözəgörünməz bir meyvənin.
Nədir qayğı?
Düyünlər və qırışıqlar
Damarların ipəyində.
Nədir məcaz?
Çırpınan qanadlar
Kəlmələrin sinəsində.
Nədir yaradıcılıq?
Təsadüfün barmağındakı üzük.
Nədir qucaqlaşma?
Cütlüyün üçüncüsü.
Nədir məna?
Mənasızlığın əvvəli
Və sonu.
