Neapolu gömək

Kurt Marti

Kurt Marti 1921-ci ildə Berndə anadan olub. İlahiyyatçılıq və siyasət üzrə təhsil alıb. Protestant keşişi olan Martinin novella və hekayələri adətən “İsveçrə şərtləri” ilə bağlıdır.

Taxtadan bir divar düzəltmişdi. Taxtadan divar fabriki görməyə mane olurdu. Fabrikə nifrət edirdi. Fabrikdəki işindən zəhləsi gedirdi. İşlətdiyi aparatdan da zəhləsi gedirdi. Öz-özünə sürətlənən aparatın tempindən zəhləsi gedirdi. Onu rahat bir yaşama, bir evə və balaca bir həyətə qovuşdurmaq üçün sürətli işləməklə alacağı bəxşişlər üçün özünü parçalamaqdan zəhləsi gedirdi. Hər səfərində “bu gecə yenə sıçradın” deyən arvadından zəhləsi gedirdi. Amma yuxuda olanda əlləri sıçramağa davam edirdi. İşinin sürətli ritminə görə sıçrayırdılar. “Özünə diqqət elə, artıq sürətli işləmək sənlik deyil” deyən həkimindən zəhləsi gedirdi. O, qocalmaq istəmirdi. O, daha az maaş almaq istəmirdi. Çünki az işləməyin pis cəhəti daim bu olmuşdu – daha az maaş.

Sonra da xəstələndi. Qırx il işlədi və bir sürü nifrətdən sonra ilk dəfə xəstə düşdü.

Yatağında uzanıb pəncərədən çölə baxırdı. Balaca həyətini görürdü. Kiçik həyətinin qurtardığı yeri də görürdü - taxtadan çəpəri. Ondan o tərəfi görmürdü. Fabriki görmürdü. Sadəcə balaca həyətində ilk baharı və rənglənmiş taxta hasarı görürdü. “Yaxında, çölə çıxa bilərsən. Hər şey yaxşı olacaq” deyirdi arvadı. Ona inanmırdı. Darıxdığından “Həmişə bu balaca həyəti görürəm, başqa heç nəyi. Canım sıxılır. Həmişə eyni balaca həyət. O andıra qalmış çəpərin iki taxtasını sökün, başqa bir şey görə bilim” deyə arvadına üç dəfə səsləndi. Qadın qorxmuşdu. Qonşuya qaçdı. Qonşu gəlib divarın iki taxtasını sökdü.

O, pəncərədən baxırdı. Fabrikin bir hissəsini görə bilirdi artıq. Ancaq bir həftədən sonra “Fabrikin elə eyni hissəsini görürəm. Bu məni rahatlatmır” dedi. Qonşu gəlib taxta divarın bir hissəsini də sökdü. Xəstənin gözləri xoşbəxtcəsinə fabrikə zilləndi, bacanın üstündən çıxan dumanın havadakı oyununu izlədi. Maşınların giriş-çıxışını, insan selinin sabahları gəlişini, axşamları gedişini seyr etdi. On dörd gündən sonra divarın bütün hissəsinin sökülməsini istədi. “Otaqlarımızı, yeməkxananı heç görmürəm” deyə dərd etmişdi. Otaqları, yeməkxananı, beləcə fabrikin bütün hissəsini görüncə, xəstənin gərgin üzünü gülümsəməsi yumşaltdı. Bir neçə gün sonra da öldü.

Tərcümə etdi: Nahid