Faşist düşərgəsindən sağ çıxan qızın TÜKÜRPƏDİCİ HEKAYƏTİ

Faşist düşərgəsindən sağ çıxan qızın <span style="color:red;">TÜKÜRPƏDİCİ HEKAYƏTİ
29 yanvar 2015
# 21:00

“Keçmişi xatırlayanda üzümə şillə ilə vururam ki sağ olduğuma, həyatda olduğuma inanım”

Cena Tergel.

Ömrünün 6 ilini konslagerdə keçib.

Onu qaz kamerasından sağ çıxara biliblər.

Osvensim ölüm düşərgəsinin sovet hərbi qüvvələri tərəfindən azad olunmasının 70 iliyi ərəfəsində gazeta.ru 90 yaşlı Tergeldən kiçik bir yazı hazırlayıb.

1939-cu ildə Krakova alman bombaları yağanda Cena Tergelin 16 yaşı var imiş. Ailə Amerikaya, qohumlarının yanına getməyə imkan tapmamışdı: üçüncü Reyxin ordusu ildırım sürəti ilə şəhəri işğal etdi. Böyük yəhudi ailəsi-ana, ata və 8 uşaq Krakovda qaldılar. Tergelin iki böyük qardaşı nasistlərlə mübarizədə həlak olur.

Cena əvvəlcə Plaşuvdakı konslagerə düşür, orada iki il yarım qalır, sonra isə Osvensimə köçürülür. Orada Tergelin “Ölüm mələyi” Yozef Mengellə-əsirlər oranın həkimini belə adlandırırdılar - görüşü olur. O düşərgəyə əsirlərin seçilməsi ilə şəxsən məşğul olur və onların çoxunun üzərində təcrübələr aparırdı.

“Osvensimdə göz yaşına görə səni güllələyirdilər, ona görə emosiyalarını sıxmaq, möhkəm olmaq lazım idi”.

21 yaşlı Ceanı ölümə məhkum edirlər. Yüzlərlə əsir kimi onu qaz kamerasına göndərirlər. Hansısa möcüzə nəticəsində zəhər qıza təsir göstərmir. Bundan başqa o edamda olduğunu bilmirdi, bunu ona sonradan barakdakı qonşusu deyir. Amma ölüm icraatı qızdan təsirsiz ötüşmür-o səsdən tamamilə məhrum olur. Niyə onu təkrarən ölümə göndərmirlər, bu barədə o heç nə bilmir.

Sovet ordusu Osvensimə yaxınlaşanda Tergeli o biriləri ilə birgə Buxenvalda, daha sonra isə Belsenə göndərilir. Belsenin Britaniya ordusu tərəfindən azad olunmasından sonra Cena ingilis zabiti ilə tanış olur. Onlar evlənirlər və Londonda yeni həyat başlayır.

Cena indi də müsahibə verəndə ağlamır, “vərdişim belədir artıq” deyir. Sadəcə faktları deyir və qeyd edir ki, baş verənlərə inanmaq gücü yoxdur. Səsi xeyli müddət sonra açılıb. Amma qoxu...

“Mən həmişə ətir istifadə edirəm. Amma indiyə qədər əsir düşərgəsinin qoxusunu qova bilmirəm”

Onu təkcə qoxu kabusları yox, dəhşətli hisslər də müşayiət edir.

“Mənim 17 yaşlı bacım Məryəm mənim yanımda, sol tərəfdə yatırdı. Onu düşərgənin ərazisinə gizlicə yemək keçirdiyinə görə güllələdilər. İndiyədək sol əlim üşüyür”

Keçmişin kabusları çoxdur, Cena atasını, bütün bacı və qardaşlarını itirib.

“Bütün həlak olmuş insanlar real idilər-ata, ana, xala, bibi, dayı, əmi, müəllim şair, bəstəkar... Mənim əhvalatım onlardan biridir və altı milyon insan isə özü haqda heç nə danışa bilmədi. Mən həmişə kütləvi qətllərin şahidi olacağam”.

# 3153 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

Bu ilin ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçısı  Laslo Krasnahorkai kimdir? - DOSYE

Bu ilin ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçısı Laslo Krasnahorkai kimdir? - DOSYE

17:00 9 oktyabr 2025
"Can Azərbaycan" ifadəsinin müəllifi... - Yavuz Bülənt Bakilərin Qarabağla hansı bağlantılatı vardı?

"Can Azərbaycan" ifadəsinin müəllifi... - Yavuz Bülənt Bakilərin Qarabağla hansı bağlantılatı vardı?

12:00 5 oktyabr 2025
Səttarxan, Xiyabani, yoxsa Pişəvəri: Tarix kimin yanında idi? - ARAŞDIRMA

Səttarxan, Xiyabani, yoxsa Pişəvəri: Tarix kimin yanında idi? - ARAŞDIRMA

12:42 26 sentyabr 2025
100 il əvvəl çəkilən "Bismillah"  - Filmin rejissorları arasında niyə münaqişə yaranmışdı?

100 il əvvəl çəkilən "Bismillah" - Filmin rejissorları arasında niyə münaqişə yaranmışdı?

09:00 17 sentyabr 2025
Qədim içki və taxıl anbarı aşkar edildi

Qədim içki və taxıl anbarı aşkar edildi

11:20 10 sentyabr 2025
Ezoterik "Əshabi-Kəhf" sirləri - İtin bu hekayədə nə işi var?

Ezoterik "Əshabi-Kəhf" sirləri - İtin bu hekayədə nə işi var?

09:00 27 avqust 2025
Ana səhifə Yazarlar Bütün xəbərlər