Kulisin keçirdiyi əsrin şeir sorğusu bir çox xüsusiyyətlərinə görə oxucunu düşünməyə vadar edir.
Məsələn, birinci yerə məhz lirik sevgi şeirinin çıxması... Əsrin ən yüksək şair şöhrətini yaşayan Səməd Vurğunun vəziyyəti. Vaxtı ilə yüksək pafosla təqdim olunan Bəxtiyar Vahabzadənin çox az xatırlanması, Xəlil Rzanın adının bircə dəfə çəkilməsi, 80-ci illər də daxil olmaqla yeni nəslin klassiklər bir yana, 60-cılara amansızcasına uduzması və sair və ilaxır...
Maraqlı müşahidələrdən birini də Rəsul Rza və Əli Kərimlə bağlı aparmaq olar. Biri gücün, əbədi ədəbi iqtidarın nümayəndəsi, o biri yalnızca istedadın!
Baxaq: sorğuda 23 nəfər Rəsul Rzanın 17 şeirini seçib. Az qala hər adam bir şeirin adını çəkib. Əli Kərimdə isə 17 şeiri 61 nəfər seçib. Odur ki, səs sayı etibarı ilə müqayisəyə gəlməyəcək nəticə alınıb: Əli Kərim - 64, Rəsul Rza - 23. Məhz bu səbəbdən Əli Kərim “Atamın xatirəsi” şeiri ilə ikinci, “İki sevgi” ilə beşinci yeri tutub. Rəsul Rzanın “Rənglər” silsiləsi isə “İki sevgi” ilə eyni səs yığaraq beşinci yeri paylaşıb. Şairin başqa şeirlərindən nəinki beşliyə, heç onluğa, iyirmiliyə, hətta otuzluğa da düşən yoxdur.
Bunların hamısı bir tərəfə, gəlin Rəsul Rzaya və əsasən “Rənglər” silsiləsinə səs verən adamların siyahısnı gözdən keçirək:
1. Maqsud İbrahimbəyov
2. Çingiz Hüseynov
3. Anar
4. Fikrət Sadıq
5. Sevinc Çılğın
6. Mübariz Cəfərli
7. Nərgiz Cabbarlı
8. Rəşad Məcid
9. Pərvin
10. İlqar Fəhmi
11. Səlim Babullaoğlu
12. Seyfəddin Hüseynli
13. Mübariz Örən
14. Əsəd Cahangir
15. Qəşəm Nəcəfzadə
16. Azər Turan
17. Murad Köhnəqala
18. İntiqam Qasımzadə
19. Əlabbas
20. Vaqif Nəsib
21. Aqşin Evren
22. Aydın Xan
23. Rüstəm Kamal
Tanıyırsınızsa yəqin ki, asanlıqla müəyyən edə bildiniz. Bu qələm adamlarının yarıdan çoxu Anarın rəhbərliyi altında çalışan və onun aşırı valideyn sevgisini gözəl bilən adamlardır. Dediyimiz fikri hörmətli yazıçının yüz ildən seçdiyi 5 şeir də təsdiq edir: “Rəsul Rzanın Anara yazdığı 3, Nigar Rəfibəylinin Anara yazdığı 2 şeir”. Dostları və yaxınları da çıxsaq, yerdə bir-neçə səmimi oxucu və Murad Köhnəqala kimi ironiya edənlər qalır.
Halbuki, müqayisədə Əli Kərimə səs verən 61 nəfərin hansınınsa bu seçimdə qeyri-səmimi olduğunu düşünmək mümkün deyil. Çünki, seçilən və xüsusilə önə çıxan şeirlərin hamısı məşhur və sevilən. buna görə tarixin sınağından şərəflə çıxan nümunələrdir.
Sağlığında öz istedadı ilə Rəsul Rzanı ən çox narahat edən Səməd Vurğunun “Azərbaycan” və “Mən tələsmirəm” şeirlərinin isə ikinci yerə çıxması adamı lap mütəəssir edir. Çünki Səməd Vurğun da artıq yüzillik rəqibindən fərqli olaraq “səmimiyyətlə oxucuların ixtiyarına verilmiş” şair sayılır.
Bu yazını niyə görə yazdım: bir şairin öləndən 30 il sonra da səmimi qiymətini ala bilməməsi fəlakətdir! Tutaq ki, həqiqətən də ruhlar bizi izləyir və o qədər də hamar ömür yaşamayam Rəsul Rza ölümündən sonra da öz imzası ətrafında bu qədər riyakarlıq görür. Məncə, istəməzdi!
İkincisi və ən vacibi: Gücün və ədəbi iqtidarın azman nümayəndəsi, az qala andeqraund həyat sürən və bu dünyada yalnız istedadına güvənən fağır bir şairə bu qədər uduzur. Mən sizə deyəndə ki, ədəbiyyat zorun, gücün, təbliğatın axıracan işləmədiyi yeganə sahədir, inanmırsınız!
İstedadına güvənən dostlar!
Müşfiqin və Əli Kərimin qələbəsi münasibəti ilə Sizi təbrik edirəm!
