Kulis.az tanınmış şair Salam Sarvanın yeni çap olunan “Heykəl tənhalığı” kitabından seçmə şeirləri təqdim edir.

Hörüyün əlimdə təsbeh əvəzi

Hörüyün əlimdə təsbeh əvəzi...

Üstündə duamı oxudum, ayıl.

Sənin məhəbbətin mənim gözümdə

tərsinə yozulmuş yuxudu, ayıl.

İndi sən mənimçün heç nə deyilsən,

indi nə dərdimsən, nə nəşəm, qadın.

Mən səni sevmirəm, sənin qoynuna

səndən gizlənməyə girmişəm, qadın.

Hələ gizli-gizli ovuram səni,

gah daş daşıyıram, gah qum atıram.

Mən səni atmıram, səndən qaçmağa

ömrüm uzunluqda lağım atıram.

İndi mən bir qadının taleyinə vurullam

Pəncərədən baxıram payızın son ayında

vərəqləri saralmış səmavi kitablara.

Göydən yağışlar yağır, göydən yağışlar yağır,

dolur yer altındakı qədim saxsı qablara.

Mənaların hamısı cəfəng imiş, rəng imiş,

nə yarpaq qoxlar daha, nə ağaca sarıllam.

İndi mən bir qadının qaşına-gözünə yox,

indi mən bir qadının taleyinə vurullam.

Hələ də vurnuxuram zaman şəcərəsində:

bu epoxa, bu əsr, bu il, bu gün, bu saat.

İllərlə məşq edərsən finişə tez çatmağa,

finişdən o yandasa elə əvvəlki həyat.

Ürəyimdən nə keçir, deyim sən də biləsən:

hər yerdən çıxıb getmək və hər kəsi unutmaq.

Cəmisi bircə dəfə, cəmisi bircə dəfə

Günəşlə birgə çıxıb Günəşlə birgə batmaq.

Qızarmış yanağını söykəsən kürəyimə...

Qızarmış yanağını söykəsən kürəyimə...

Yavaş-yavaş düşürəm burda təbdən-təhərdən.

Daha yaşamaq olmur, daha yaşamaq olmur

binası ağacından hündür olan şəhərdə.

Qızarmış yanağını söykəsən kürəyimə,

ayaqyalın, başaçıq girsən bu yağışlara:

sənə kağızdan qayıq, sənə kağızdan çiçək,

sənə kağızdan şeir düzəldib bağışlaram.

Adamlar çox soyuyub, belə soyuq havada

sevmək cana ziyandı, heç bilmirəm neynəyim.

Qızarmış yanağını söykəsən kürəyimə –

yenə ütüyə gəlsə bu qırışmış köynəyim...

SEVGİ və ZAMAN

Düşünürəm bir təqvimə baxıb ZAMAN barədə:

dünən vardın, bu gün getdin, sabah gəlməyəcəksən.

Yəqin, duyuq salmamaqçün məni öz varlığından

bundan sonra barmaqların ucunda gəzəcəksən.

Bəlkə onda biləcəksən

hansı ayrılıq üzündən səssiz yaşar balıqlar...

Bəlkə onda biləcəksən SEVGİ yoxdu, ZAMAN var:

Sevgi nədi – ləng öpüşlər, sürətli ayrılıqlar.

Yəni sevgi deyildin sən, sən tarix idin axı:

saatın neçəliyiydin sən axı bundan qabaq.

Ta beş gün, beş il, beş əsr vaxtın ölçüsü deyil –

niyə bikef idin, “Qızım”, beş yuxu bundan qabaq

Səni axtarmaq əbəsdi dünyadakı küçədə...

Zamanın harasındasan – gündüzdəsən, gecədə?

Səndən sonra daş dövrüdü, tunc dövrüdü, bilmirəm.

Bilmirəm ömür başıdı, ya ölüm ayağıdı...

Daha adamlar içində təklik deyil mənimki,

əsrlərin içindəki heykəl tənhalığıdı.

Yatağımız çay yatağı

Yenə sıxılır ürəyim,

səninçün darıxıram.

Gözümü dikib tavana

sənə, sənə baxıram.

Burda tənhayam, qorxuram,

bilməm sığınım kimə.

Bir kimsə yanıma gəlmir,

hamı gəlir üstümə...

Bəlkə orda həyatımdan

sən də çıxaçıxdasan.

Yaxın gəl, bir görüm məndən

nə qədər uzaqdasan.

Amma axı bir yerdəyik,

ağrı sənsən, dözən mən...

Yatağımız çay yatağı –

axan sənsən, üzən mən.

Elə hey qan batır, susa qayıdır

Hərəkət başlayıb mənzil başından:

hər şey bu dünyada geri qayıdır.

Bir bax yerişinə, hər addımında

iki ayağının biri qayıdır.

Qəddimiz yıxılır qamış atından,

əlində bir qamış əsa qayıdır.

Elə hey iki şey axır dünyada:

elə hey qan batır, susa qayıdır.

Qayıdar sənin də arxına axar,

gedənlər də dönər, hər şey dönükdü.

Böyüyün yerişi ləng olur bir az,

sevinc gecikirsə, demək böyükdü.

Bir qız üstümdə saç yolur

Bizə dərd gələndə bu it

hürmür, ilahi, hürmür.

Bir yaşıl göz xəstəsiyəm,

görmür, ilahi, görmür.

Keçib korlamaq istəmir,

qıymır ömür yoluna –

bir adam sən verən ömrü

sürmür, ilahi, sürmür.

Qurumuş çay yatağında –

ölüm yatağındayam:

bir qız üstümdə saç yolur,

hörmür, ilahi, hörmür.

Kənd və qənd

Kənddə doğulub-böyüdüyüm ev

uçulub-dağılmış indi.

O evi hamı və hər şey tərk eləmiş.

Ancaq uşaq vaxtı dişləyib atdığım qəndin

başına yığışan qarışqalar hələ də ordadı.

Əldən pəltəklik

Vaxt gələcək…

bir zamanlar kiməsə barmaq silkələdiyin,

kiminsə arxasınca yellədiyin,

kiməsə sığal çəkdiyin

əllərin qocalıb əsməyə başlayacaq.

Yəni, vaxt gələcək, bir zamanlar

işarələrlə dil-dil ötən əllərin topuq çalacaq.

Əldən pəltəklik daha dəhşətli.

Həə, deməli məlumdu məsələ…

Ata-anayçün, dost-tanışçün, arvad-uşaqçün,

lap elə vətənçün yaşayan insan

ömrün son illərini cənnətçün yaşar –

ata-anasız, arvad-uşaqsız, vətənsiz bir yerçün.

Həə, deməli məlumdu məsələ…

Məsələn, işıq sönmüş otaqda bir kibriti tapanacan

nə qədər lazımsız əşyaya toxunursan –

stola, divara, televizora…

Həə, deməli yaşamaq da belədi –

bir “kibrit” axtarışında

arvad-uşağa, vətənə, dost-tanışa və sairəyə

toxunmaqdı yaşamaq.

Yaşayış

Məsələn, bir stəkan suyun

ömrü yoxdu əslində.

Donmaq və ərimək

hərəkətində yaşayır su.

Məsələn, qazılan quyulardan

çıxarılmış torpaq zibildi daha.

Təxminən, sən də yaşamırsan.

Yalnız saçlarının və dişlərinin

yavaş-yavaş tökülməsidi həyat əlamətləri.

Ölçülər

Əslində sıxır adamı

dünyadakı torpaq artıqlığı, yer genişliyi,

bu yekəlikdə də dünya olar?!

Hansı daha çox zalımdı, ilahi –

çörəyi basabasdan çıxan sürücü,

yoxsa insan çoxluğundan qəzəblənən sərnişin?

Bu boyda da ölkə olar?! –

ərazisi neft quyularının dərinliyindən

məscid minarələrinin ucalığınacan…

Əslində sıxır adamı

ovuc içindən dərin,

«İ» hərfindən enli,

dəniz ləpəsindən hündür,

körpüdən uzun bütün ölçülər.

Əşyalar əhatəsində

Sənin bərkliyin nədi ki, guya?!

şaxtadan quruyub qac olmuş

yaş paltar bərkliyidi.

Sənin tənhalığın nədi ki, guya?!

kirayə qaldığın evdəki özgə əşyalar əhatəsində

insan təkliyidi.

Darıxmağa dəyməz

Qorxmağa dəyməz…

Hündürlükdən atılmaqla

intihar edənlərin yarışında

yerə ən tez çatan da qalibdi.

Darıxmağa dəyməz…

dünyada çox maraqlı şeylər var hələ:

məsələn, balaca qız uşaqlarının

kuklalara analıq etmələri kimi.

Dünyada çox maraqlı şeylər var hələ:

məsələn, maniken qadının

öz içindəki ağrıları nümayiş etdirən yerişi kimi.

Şəkil və fon

Dünən bərk darıxırdım.

Bütün şəkillərimi tökmüşdüm qabağıma:

o şəkillərdəki adamlara yox,

fondakı ağaclara, binalara baxırdım.

Cürbəcür yuxusuzluq

Gecənin eyni vaxtında

oyaq qalanların gözlərində

cürbəcür yuxusuzluq var.

Mən bu sakit gecədə oturub

uzaqdakılarım barədə düşünürəm.

İndicə anladım ki, gün işığı yaxını,

gecə qaranlığı uzağı görməkçündü.

Baxış

Üzümüzü üzünə söykədiyimiz

sevgilimizin çiyinləri üstündən

ayrıldığımız adamlara baxırıq əslində.

İndi bildinmi, niyə darıxırıq əslində?!

Amma yaşaya bilmirəm, bilmirəm...

Bir az iş-güc qatır başı,

bir az da yazı-pozu:

sənsiz yaşaya bilirəm,

narahat olma, “Qızım”.

Amma yaşaya bilmirəm, bilmirəm.

Bir az səndən zəhləm gedir,

bir az da özümdən.

Narahat olma, “Qızım” –

sənsiz yaşamaq mümkünmüş deyə

yavaş-yavaş düşürsən gözümdən.

İçirəm-kövrəlirəm, kövrəlirəm-içirəm...

Narahat olma, “Qızım” –

öldürdüyün gündən bəri yavaş-yavaş dirilirəm:

o dünyadan bu dünyaya hər gün bir az köçürəm.

Amma yaşaya bilmirəm, bilmirəm...

Hərdən zümzümə edirəm,

hərdən də ulayıram...

Narahat olma, “Qızım” –

yavaş-yavaş sağalıram iflicdən,

məsələn, artıq səni xatırlayanda

başımı bulayıram.

Amma yaşaya bilmirəm, bilmirəm...

Narahat olma, “Qızım” –

mən şəhərdə gəzəndə

insanlar bir adamlıq kənardan keçirlər,

sanki yanımda yeriyirsən deyə.

Eşq

Hələ də bilmirik ki, sevgi nədi:

yataqdan sonra qadının saçından öpməkdi,

yoxsa, bir tikə çörəyi acından öpməkdi?

Dünyadan çıxış

Dünyadan evdən çıxan kimi çıxacaqsan –

işığı söndürüb qapını bağlayandan sonra düşünəcəksən:

heç nəyi unutmadım ki,

heç kimi unutmadım ki?

• Şeiri yaradan məqamlar - Cavanşir Yusifli
• "O yas məclisində hamı mənə baxırdı, mən isə gülürdüm..." - Xalq şairi niyə o qadını kirvə tutmaq istəyirdi?
• "Gaddar"ın aktrisası "Kızılcık şerbeti"də