Kulis.az tanınmış şair Məmməd İsmayılın yeni şerilərini təqdim edir.

Dilənçi

Dilənçi uyumuş yol kənarında,
Amma ki, Allaha oyaqdı əli.
Bir ümid çağlayır damarlarında:
Yerlərin, qisməti göylərdən gəlir.

Nәsə pıçıldayır hərdən dodağı
Tanrı kəlamına dili dönmədə.
Uzanıb önündə şikəst ayağı
Özü yox, ayağı pul dilənmədə…

- Ayaq saxlamasın yanımda heç kim,
Halıma yanmasın gəlib gedən qoy.
Çəkilməz əzabdı mənim çəkdiyim
Baxıb da kef çəksin şikəst edən qoy…

Durmağa halı yox, durub neyləsin
Özgə kədərindən kim anlayar ki?
Dərdini kimlərə açıb söyləsin,
Kor olmuş dünyanın qulağı kar ki.

Durub qınasınmı gedib-gələni?
Elə insaflı da, insafsız kimi
Hamı dilənçidir, hamı dilənir
Göylərə əl açan yer dilənçimi?

Arxada qoymada yaşı səksəni
Nə ona baxan var, nə duasına.
Tez-tez səksənsəydi, gec-gec səksənir
Dəmir pul düşdükcə baxır tasına…

Kim xəbər verdi görəsən

Qış çatır sona

Mövsüm ilk bahar

Beş addım qalıb yaza.

Qarğalar dimdiyində

Çöp daşıyır harasa...

(Yəqin yuva qurmağa!)

Yer hara,

Üçüncü qat balkonunda

Bir belə çör-çöp hara?

Səhər təmizləsəm də

Axşama dolur balkon,

Bu qarğa yolu balkon.

Hərəsi dimdiyindən

bir çöp atır balkona:

Nə yatmısan dur,

Əlin var, ayağın var

Yetər kirəkeş qaldın

get, özünə yuva qur.

Gedib harda yuva qurum

Mənim üçün seçdikləri

Yer, necə yerdi görəsən?

Yurd-yuvasız qaldığımı

Baxtı qara qarğalara

Kim xəbər verdi görəsən?!

Balıqçı

Gözәlmi deyirsәn balıqçı olmaq,

Axşamdan sabaha dәnizә dalmaq.

Xırçın dalğalarla başbaşa qalıb

Yaşam varlığını yoxluqdan almaq…

Sular bir-birinә qatar sәslәri,

Balıqçı mürgüdә balıq sayıqlar.

Gәlәr qaranlıqdan mator sәslәri

Ovun peşindәmi ovçu qayıqlar?

Torlar dartılmada, balıqçı gәrgin:

- Yenә bu zәhirmar ilişib nәyә?

Alıb torumuzu atırıq hәr gün,

Balıqçı sulara, biz gәlәcәyә.

Titrəyir uzaqda alışan fәnәr,

Tale dә bir ucdan güc verәr yelә;

Arzular sabahdan umudsuz dönәr,

Qayıqlar әliboş çıxar sahilә.

Dirəkdən asılan paslı radyolar

Gördüyü yuxular çin olsa nolar
Yəqin ki, dünyanın gəlməzdi sonu;
Dirəkdən asılan paslı radyolar
Bir dəfə adını çəksəydi onun.

Nələr çağlayardı can həvəsində
Ona da çatsaydı bəxtin sırası.
Ya da qəzetlərin bir köşəsində
Gözə görünsəydi üç-beş misrası.

Sözləri düşsəydi dilə, ağıza
Qonum-qonşulardan duyan olsaydı.
Yetim çağlarını sevməyən qıza
Gedib bu xəbəri deyən olsaydı…

Ürəyə damması vardı sonunda
Bilirdi qarşıdan gələn çağları;
Bir vaxt o qəzətin, o radyonun da
Şerinin sehrinə dalacaqları...

Yetimlik dərdiydi hələ ki dərdi
(Düşdüyü Məcnunun düşdüyü yolmuş…)
Vaxtında gəlsəydi, daşmı düşərdi
Sonradan gələcək şöhrət kor olmuş.

…Yeni öyrəşirdi hələ yad yola
Belə başlamışdı əvvəli sonun;
Dirəkdən asılan paslı radyolar
Hələ ki adını çəkmirdi onun.

Niyә belәsәn, vәtәn

Dünyaya gәlmәmişdәn

Sevib seçdiyim vәtәn.

Varlıqda varlığımsan,

Heçdә, heçliyim vәtәn..

Gözünә tәpildilәr,

Qılığına girdilәr

Tapıb can dәftәrini

Adımı sildirdilәr...

Gәlsәm, tәrpәnmәz tükün,

Getsәm, vecinә deyil.

Lap qızıldan don geyim

Varlığım, ya yoxluğum

Yanında heç nә deyil.

Tutdura bilmәyәnlәr

Qәmә tutdurdu mәni.

Mәni sәnin gözündәn

Kimlәr saldırdı, vәtәn

Kim untdurdu mәni?!.

Bəs niyə dara düşdüm

Dünyanın gen yerində.

Ruhumun başdan-başa

Vətən deyən yerində...

Üstünü külü basmış

Dünya, sәngiyәn ocaq;

Zәngәzuru tutduran

Tәbrizi untduran

Bir gün Qarabağı da

Sәnә unutduracaq...

Niyә övladlarının

Papağı günә yandı.

Ad sәinin, dad özgәnin

Adındakı odundan

Yanan özünә yandı…

İşin qatmaqarışıq

gah yatan, gah tәlәsәn..

Niyә belәsәn, vәtәn;

Övladların niyә belә,

Özün niyә belәsәn?

Qəribi qürbətin qadını sevməz..

Elə ki, vətəndə qalar ürəyi,
Qürbət diyarlara bir qərib gedər.
Həsrət, ayrılığın gülü, çiçəyi
Yenə boz üzünü göstərib gedər…

Gedər, bilməsə də gedən yerini,
Arzusu özündən uzağa gedər.
Vətəndə itirib ümidlərini
Arayıb qürbətdə tapmağa gedər..

Günü axşam edir, ömrü əridir,
Önünə keçəni çəkər vaxt dara.
Bu dünya dediyin itik yeridir,
Hər kəs itirdiyi sehri axtarar…

Hüzünlü-hüzünlü ötər qumrular,
Quşlara qoşulub yay da ötüşər.
Əzəldən əbədə yol alar sular
Baharın yarpağı payıza düşər…

O yarpaq tökümü, o sonuncu səs,
Kim axı tökülən yarpağı sevər?
Qəribi qürbətin qadını sevməz,
Sevsə, olsa-olsa torpağı sevər.

Açılmasın, açıldımı sir gücdən düşər

Sən də birsən təkbaşına,

Birdi Yaradan.

Sən də sirr ol, özü boyda sirdi Yaradan

Birdən sonra iki gəlir, birdə yerin var

Sən də sirr ol, sirr olduqca bir dəyərin var

Tanrı sirdi,

Belə baxsan, hər şeydə sirr var;

Ləpəsini gərzək altda gizləmirmi qoz,

Dənəsini qabuq altda qorumurmu nar?

Niyə bülbül gül arayır, qarğa qoz gəzir?

Tumurcuqlar özü boyda sirrə bükülü

Yoxsa dülbül hardan bilər qöncədə gülü?!

(Dünya özü başdan-başa sirrә müntәzir…)

Niyə bizi çəkmədədir, niyə, özgə sirr?

Meyvə kimi budağından saça dən düşər,

Açılmasın, açıldımı sirr gücdən düşər...

Məhkum

Ana bətnindən ölümə qədər

Bu dünya bir tuneldir

Girdinmi çıxması yox.

Saralmış yarpağa dönər

Gerçəyə dönəndə arzu.

Tökülməyə məhkumdur hər yarpaq,

Axmağa məhkumdu hər su.

Yaxşı bax,

Bəlkə məzarına töküləcək

Ayağının altındakı qum.

O qayıqlar bu dənizsiz nəyə yarar ki,

O dənizlər bu boğazdan keçməyə məhkum.

Gecə aya, gündüz günə məhkum,

Sən qürbətə, qürbət sənə məhkum,

“Akşam, yine akşam, yine akşam…”,

Məhkum, yenə məhkum, yenə məhkum…

Mәndәn sonra da…

Mәn şeiri yazmadım ki

Şerim özü yazdı mәni.

Bәlkә dәrdim unudardı

Şerim unutmazdı mәni.

Yetim idim, ona görә

Qoyuldum adam yerinә.

Gah anamı әvәz etdi,

Gah oldu atam yerinә.

Alın yazımdı, alnımdan

Qәlәmә, kağıza düşdü.

Mәn qaldım, mәnim adımnan

O, dilә, ağıza düşdü.

İşığı hәr yana çatar

Әrimәdә şam yerinә.

Haqsızlığa dil uzadar.

Aparar edam yerinә…

Yüz bәlaya qatdı mәni

Qatacaq bundan sonra da.

Yaşadım, yaşatdı, mәni,

Yaşadar mәndәn sonra da…

Ömürmü yaşadı, ömür buydusa

Çıxa yollarına vaxtsız qəzalar,

Üstəlik bəxtin də üzü bəd ola.

Dostları yoluna quyu qazalar,

Tərs kimi adı da Məhəmməd ola..

Zamanı mәkanla aça aranı

Bəxtin qapısını bağlatmaq üçün.

Vәtәndә aldığı haqsız yaranı

Gedә qürbәtlәrdә sağaltmaq üçün.

Necәdir qismәtlә düşә acığa

Hәyatı qafiyә ola әngәlә.

Onun xörәyindәn gәrәk tük çıxa

Pis nә var tәk onun başına gәlә…

Ömürmü yaşadı, ömür buydusa

Özü bilmirdisә, kim bilmәliydi?!

Adı Mәmmәdisә, vaxt quyuydusa

Bir gün kәndiri dә kәsilmәliydi…

Çöpləri boşalan kibrit qutusu

Ah cavan vaxtlarım, cavan vaxtlarım

Aynalara baxsam xəbər-ətәr yox.

Qocalan canımda gəncliyə yer yox,

Hardasan, mən səni harda axtarım?

Yaşamaq deyəkmi yaşamaq busa

Dünənin tayıdır gəlәn yarın da.

Axşamdan sabaha telefon susar

Qulağı çəkilәr otaqların da…

Yaşın çoxdan keçib iki otuzu

Bəlkə də iştahın iki əllidi.

Çöpləri boşalan kibrit qutusu,

Alışmaq adına boş təsəllidir.

Yazın gəlişinə əriyən qarmı,

Getsən də yolların mənzilə çıxmaz,

Əriyən qarlardan qalxan buxarmı?

Nə qədər bağırsan səs zilə çıxmaz.

Dil tapa bilməz ki, yaxın uzaqla

İstəsən ikisi bir yerə düşməz.

Əgər bacarırsan içində saxla

Ürək də yaşayar sirr yerə düşməz.

Ata yox, ana yox bir oğlu birdin

Yorğunluq yolunu sarmış bu ömrün.

Sәn otuz səkkizә çatmaz deyirdin,

Yetmiş səkkizi dә varmış bu ömrün.

Sən mənə dünyanı bağışlamışdın…

Bu yaşda günəşin qürub halıydım,

Kölgənin nə işi gün olan yerdə?!

Sən olan yerlərdə mən olmalıydım,

Necə ki, sən vardın mən olan yerdə..

Ayrıydıq, biz elә yazda da qışdıq,

Birlәşdik… qoynunda qarın, yağışın.

Sәninlә birlikdә hesablamışdıq

Bircә günü varmış üç ayılıq qışın…

Sevgi sahilinә yanaşdı qayıq

Duyduq ürәklәrin bәhsәbәhsini.

Bәlkә bir ömürlik yaşatmalıyıq

Cәmi bircә günün xatirәsini…

Sən idin qürbətin canatımları,

Yoluma dikilən bir cüt baxışdın.

Mənə gətirmişdin qışda baharı

Sən mənə dünyanı bağışlamışdın…

• Azərbaycan mədəniyyəti və mətbəxi Fransadakı festivalda
• "Milli Kitab Mükafatı"nın bu ilki qalibləri məlum oldu
• Demet Akalın: "Bir də ayağa qalxa bilməyəcəyimi düşünürdüm"