2000-ci il

-Sən kimsən?
-Sənin atan.
-Bəs, Fəridin atası kimdi?
-Yoxdu.
- Nədən?
- ...


-Sən neynirsən?
-Şeir yaşıram.
-Şeir nədi?
-Ananın oxuduğu laylaya bənzəyir bir az.
-Anam da yazır?
-Yox?
-Bəs, sən niyə yazırsan, oxu da !
- ...


-Hara gedirsən?
-İşə.
-İş nədi?
-Sənin ayaqqabın, çörəyin, pulun və bu kimi şeylər.
-Bəlkə getməyəsən...
- ...

-Ata, Allah kimdi?
-O, səni, nənəni, babanı, ananı, hamını yaradıb.
-Səni də?
-...

-Bir az özündən danış.
-Nə deyim, oğlum. Mən də sənin kimi idim, sən boyda, sən bənizdə.
Sənin kimi çoxlu-çoxlu suallar verirdim hər yerdə. Anamın qucağında,
atamın dizi üstə, evdə, çöldə, qatarda...
-Qatar nədi?
-Qatar sənin arabana bənzər, dəmir qollar üstündə gəzər.
Amma çox böyük, içində də çoxlu-çoxlu uşaqlar.
-Mən arabamı Fəridə verəcəm.
-...

-Onlar nə edirlər, ata?
-Daş yığırlar balası.
-Niyə?
-Bir-birinə atacaqlar.
-Niyə?
-Düşməndilər.
-Niyə?
-Bir-birini sevmirlər.
-Niyə?
-...

-Ata, gələndə beş dondurma alarsan.
-Dayan görüm, beşə niyə?!
Biri sənin, biri Fəridin, biri ananın, biri mənim... bəs biri?
-Biri də qoy olsun quşların.



2.2010-cu il


Yazdığım şeirlər
bir-iki oxudan sonra
gözümdən düşür,
xoşuma gəlmir, oğlum,
çünki mən onları
yaşadığım həyatla tutuşdururam.
Yaşadığım həyat
şeir yazmadığım günlərdə
gözümdən düşür, məni üşüdür,
gəmirir,oğlüm,
çünki mən onları
yazmadığım şeirlərlə tutuşdururam.

Mən səninlə
ikinci dəfədi söhbət edirəm:
yəni, hamının eşidəcəyi tərzdə,
bərkdən oğlum;
adamların da,
sənin də qarşınızda müqəssirəm:
çünki o vaxtlar sualları
sən vermirdin, dilin yoxdu və bunu
yalnız O və mən bilirdik.İndiysə hamı.
Sadəcə O həmişə qabaqcadan.
İndi mən yenə danışıram.Yenə səninlə.
Əlbəttə, yenə ürəkdən, oğlum.

Danışmaq, ürəkdən danışmaq
şeirin həqiqi adıdı:
qafiyələrin yoxluğu bunu
bunu hökmən təsdiqlər.
Amma hamı ürəkdən danışmır,
məsələ də elə budu:
qafiyələrin varlığı da
bunu təsdiqlər eyni qədər.
Seir-boşluğu doldurmaq sənətidi,
bunu gör nə vaxtdı deyiblər.
Boşluq-şeirin səltənətidi,
bunu da deyiblər bir saniyə əvvəl.

İndi sən yatmısan,
ikimərtəbəli taxta çarpayıda,
üstünü açmısan; bir az aralıda anan,
alt qatda bacın.
İndi mən daha səmimiyəm,
sənin yerinə sual da vermirəm,oğlum.
Əslində mən özüm də uşağam,
çat vermiş divarların, boşluğun arasında,içində.
İndi mən yalnız burdayam:
bir yerdə, bir nöqtədə, bizim saydığımız bu evdə.
Yəni, mən olmadığım çoxlu yerlərlə,
nöqtələrlə daha çox yoxam.

Amma yoxluq yoxdu ki,
hər yerdə O var deyə.
Ömür paltarının
astar üzünə bənzəyər boşluq:
arxadan, boynumuzun dalından
yarlığı bizi həmişə incidər;
yaxşı ki, təzə paltarlarının hamısından
sən onları anana kədirmisən.
Yadında, şeir yazmışdın. Üstümə qaçdın.
“Məndəmi şair olacam?” deyə soruşdun.
Yadında, gülümsədim –yalandan, sonra da susdum;
boşluğun ilk çağrışıydı bu,oğlum.

Çağrılan yerə bəzən getməzlər.
Həqiqi getmək-qayıtmamaqdı.
Şairlik,oğlum, biləsən: dolub boşalmaq,
sonda dolmamaqdı.
Qafiyə gəzməkdi,gəzməkdi,
yorulub bezməkdi axırda.
Halbuki yaşılla sarını
qafiyə tutan Sahib
bunu asanlıqla edir
eyni bir yarpağın üstdə, payızda.
Bu həm hecadı, həm verse,
həm də bəmbəyaz şeir.


Bəzən səhərlər yarpaq xışıltısı,
şütüyən tək-tük maşınlar,
banlamalar, bütün səslər qarışır,
azan səsinə oxşayır, oğlum.
Və bu yaxşıdı.
Bəlkə bütün səslər və pıçıltılar
Allah böyükdü deyir.
Çünki hər bir yaranışda
Onun sözsüz imzası var.
Mən gecələri tez-tez dururam,
yəni, olur ki heç yatmıram, oğlum.
Deyimmi gecələr necə höhkürürəm, ağlayıram?
Nədi, yenəmi hönkürüm, ağlayım, oğlum.

Qəhrəman olmaq
keçir könlündən,bilirəm.
Hörümçək adam olmaq
belə istəyirsən hərdən.
Həşərat tamarzısı bu Kafka arzusu hardandı?
Bəlkə adam elə hərdən adamdı-ondan.
Nağıla, tarixə oxşamaq istəyincə adam
təəssüf ki, zamanı unutmuş olur.
Diriykən adamları unudub
şəklə vurulmuş olur.
Mən tarix dərsi keçdim,elədi,
amma səlnamələrdə göz yaşına
heç rast gəlmədim, oğlum.

Yanan adamlar, ağaclar, evlər
tarixdə yalnız rəqəmdi.
Bilirsən.oğlum,bu eybəcər cəbr,
vəhşi hesabdı.
Biləsən bu həm də həndəsəylə
vəhşi haqq-hesabdı.
Ya hər şey tarixdi-bitməyib,
ya tarix bitmiş heç nədi.
Atlar, arabalar, maşınlar sürəti artırdılar,
amma getmək felini dəyişmədilər.
Silahlar atıldılar,
amma səs gəlmədi sətirlərdə, misralarda.

Hə, oğlum, bu sirr bir az yüngüllük gətirir,
amma bir az da yüngüllükdü şair işi.
Şairin dili yüyrək yox, həm də məğlubu, saxtadı.
Mən məğlubları sevmirəm, oğlum,
ətürpədən sızıltılar var orda.
Mən gücləri heç sevmirəm, oğlum,
bəs, nə olsun o məğlub zavallılar.
İndi sənə şeir oxumaq istəmirəm,
tarix dərsi isə heç deyə bilmərəm,
bilmədiyim, görmədiyim şeylərdən necə danışım,oğlum?
Mən sənə babandan danışa bilərəm
və dünyadakı çox yaxşı kişilərdən.

Mən sən nağıl da danışa bilmərəm,
nağılı analar, nənələr danışar.
Gəl, sənə nənəndən danışım, anamdan
-nağıl kimi qadındı,oğlum.
Bizi ancaq sevərdi, oxşardı.
Şabalıdı, qıvrım saçları vardı.
Biz ağartdıq: əmin, bibin, daha çox mən.
Təkcə qıvrımı qaldı.
Gəl, sənə anandan danışım, oğlum,
məni görəndə titrərdi,
nədənsə qorxardı…
Mən onu çox sevdim, oğlum,
adına duyduğum sevgi də ordandı.

Yadında,
“nə xoşbəxtəm” dedin
pillələri düşəndə.
Mən yox, nənən eşitdi.
Çünki dəri üzlüklü dəftərimi
istəmişdin- verdim.
Sən ora qoğal çəkdin, quş çəkdin,
hörümçək adam, günəş,ağac, bayraq,
ulduz, kəpənək, çiçək çəkdin, oğlum-
gözlərim doldu.
Dünya yerləşəməz ki, heç bir dəftərə:
nə rəsmlə, nə şeirlə,
hətta atan yazsa belə.

Gəl, sənə bacından danışım,oğlum, Sonadan.
Onun gözəl gözlərindən, sevgisindən,
cingiltili səsindən, saçından, siçan quyruğu hörüyündən.
Gəl, sənə səndən danışım, oğlum.
İlk sözündən, addımından, kövrək yerişindən,
yerə doğru ilk uçuşundan…
Oğlum, oğlum, gül oğlum,
Gül oğlum, sünbül oğlum.
Oğlüm itə daş atmaz,
Atıb günaha batmaz.
Milçəyə azar etməz,
Milçəyin də canı var…

Gəl, sənə, oğlum,
əlbəttə istəsən, özümdən danışım…
Yəni ki susum…

• Reanimasiyaya düşən Xalq artistinin son vəziyyəti
• Mükafat alan aktrisa: "Mən ofisiant olanda onlara xidmət edirdim"
• Spilberqin yeni filmində kimlərin rol alacağı məlum oldu