Bu gün mərhum şair-publisist Akif Səmədin anım günüdür. Kulis.az bu münasibətlə şairin oğlu, gənc yazar Ulucay Akifin Masazır qəsəbəsində atasının adını daşıyan küçədən reportajını təqdim edir.
Atamın adını daşıyan küçə ilə addımlayıram.
Akif Səməd küçəsi...
Düz 17 il əvvəl, bu gün bacılarım, qardaşım və mən evdə cizgi filmi izləyirdik. Ev telefonumuza zəng gəldi. Ən böyüyümüz qardaşım idi deyə dəstəyi o götürdü. Mənim 9, qardaşımın 13 yaşı var idi.
Zəng edən kimiydi bilmirəm, amma ona ömrümün axırına kimi nifrət edəcəyimə əminəm. Çünki həmin adam 13 yaşlı uşağa asanlıqla “atanız öldü, onu gətiririk” deməyi bacarmışdı.
Qardaşım dəstəyi yerə qoydu. Elə bil, bayaqdan cizgi filminə baxıb bizlə bərabər gülən uşaq yox olmuş, yerinə həyatın hər üzünü bilən, hər yükü çiyinlərində daşımağa hazır və qadir biri gəlmişdi.
- Nə oldu? – bir ağızdan soruşduq.
- Papa ölüb, onu gətirirlər. – titrəyən səsiylə dedi.
Sonrasını danışmaq istəmirəm.
Sonrası masa arxasında həmişə boş saxladığımız bir yer, sonrası anamın göz yaşları, sonrası atasız böyüyən dörd uşaq.
İndi atamın adını daşıyan küçə ilə addımlayıram və onu xatırlayıram. Bu küçəyə Akif Səməd adı iki il əvvəl, 60 illik yubileyi münasibətilə verildi, mən isə bura birinci dəfə gəlirəm.
Atamı xatırlayıram: lopa bığını, bığaltı gülüşünü, güləndə ətrafı qırışan gözlərini, gözlərinin içindəki dərinliyi, səsindəki şirin xırıltını...
Buxara papağını, paltosunu, paltosundan gələn tütünə qarışmış qoxusunu, barmaqlarını... Hamısını çox yaxşı xatırlayıram.
Ancaq bu yazını qətiyyən kədərli notlarda yazmaq istəmirəm.
Üzərində atamın adı yazılmış lövhə ilə şəkil çəkdirirəm. Elə bu an yaxınlıqdakı bərbərxanadan bir oğlan çıxır:
- Qardaş, “vergilər”dən gəlmisiniz?
- Yooxx! – deyib bərbərxanaya tərəf addımlayıram. - “Vergilər”dən gəlməmişəm, amma sizdən bir söz soruşum. Bu küçənin adını bilirsiniz?
- Akif Səməd küçəsidi. – elə həmin bərbər cavab verir.
- Bəs Akif Səməd kim olub, bilirsiniz? – içimdən əminliklə kim olduğunu bilməyəcəklərini düşünürəm.
- Şair! Özü də Qazaxdan! – içəridə olan digər bir nəfər deyir.
Çox sevinirəm və söhbət eləmək üçün içəri keçirəm.
- Haradan tanıyırsınız Akif Səmədi?
- Küçəmizə adı veriləndə internetə girib araşdırdım. Gördüm şairdi. Şeirlərini də oxudum.
- Sizin peşəniz nədi?
- Mən də bərbərəm. Bəs siz kimsiz, burada neyləyirsiz?
- Jurnalistik, gəlmişik reportaj hazırlamağa.
Qısa söhbətdən sonra sağollaşıb küçəyə çıxırıq.
Küçə elə də uzun deyil. Binalara, evlərin pəncərələrinə baxıram. Bəzi eyvanlarda Azərbaycan və Türkiyə bayraqlarını görürəm.
Qəribə bir doğmalıq hiss edirəm küçədə.
Atam astagəl idi. Küçə boyu addımlayaraq öz-özümə düşünürəm ki, görəsən, atam bu küçəni bu başdan o başa kimi nə qədər vaxta yeriyərdi?
Binaların qarşısında qızılgüllər gözə çarpır. Atamla bağlı bir xatirəm yadıma düşür.
Yeddi-səkkiz yaşım olardı. 8 Mart günü idi. Məktəbdən evə qayıdanda gözüm yolun ortasındakı dairədə əkilmiş iri qızılgüllərə sataşdı. Ürəyimdən həmin güllərdən birini dərib anama aparmaq istəyi keçdi. Yolun ortasına keçib çəmənliyə girdim.
Çantamı çiynimdən çıxarıb qızılgül kollarına yaxınlaşdım. Gözümə ən yaxşı görünən bir gülü əziyyətlə də olsa, qopardım.
Çantamı çiynimə keçirib yoluma davam etmək istəyəndə, kimsə köynəyimin arxasından yapışıb məni qaldırdı. Ayaqlarım yerdən üzüldü. Deyəsən, barmaqlarımın ucu bir azca yerə toxunurdu:
- Sənə kim deyib buradan gül dərmək olar?! Kimin oğlusan sən? Harada qalırsan?
- Akif Səmədin oğluyam. – ürkək səslə dedim.
- Şairin oğlusan?! – məni yerə buraxıb daha mülayim danışmağa başladı. İndi səni buraxıram, amma bir də buradan gül dərsən, polisə deyəcəm, gəlib səni aparsın. Bildin?!
- Həə, bildim.
- İndi get.
- Gülü də verim? – qopardığım gülü göstərib tərəddüdlə soruşdum.
- Yox. Lazım deyil. Onu apar. Amma bir də səni buradan gül qoparan görməyim.
- Yaxşı! – deyib evə qaçdım.
Gülü anama hədiyyə etdim. Axşam atam evə gələndə dərdiyim gül artıq güldanda, masanın üstündə idi.
- Bu gülü aşağıdan oğurlamısan? – məndən soruşdu.
Təsdiq üçün başımı yellədim.
- Həə. Deməli, aşağıda düz deyiblərmiş. Polislər məni tutmuşdu. Dedilər, oğlun gül oğurlayıb. – ciddi tonda dedi.
Uşaq ağlımla həyəcanlandım. Elə bildim, düz deyir. Bir az məni danlayandan sonra gülə-gülə dedi:
- Heç olmasa, birini də artıq dərib mənim adımdan verərdin də anana. Polis məni tutur, amma anan “sağ ol”u sənə deyir! – Güldü. Mən də zarafatı başa düşüb güldüm.
Elə bunu xatırladığım vaxt bir dəstə uşaq görüb onlara yaxınlaşıram. Salamlaşıram. Başlayırıq söhbət etməyə:
- Qaldığınız küçənin adını bilirsiniz? – soruşuram.
- Hə, bilirik. Akif Səməd küçəsi. – aralarından biri deyir.
Digərləri də küçənin adını təkrarlayaraq bildiyini nümayiş etdirir.
- Bəs, bilirsiniz, Akif Səməd kimdi?
Bilmirlər, utandıqlarını hiss edirəm.
- Akif Səməd mənim atamdır. Şair idi. – deyirəm.
- Doğrudaan? Sağdı atanız? – uşaqlardan biri soruşur.
Cavab vermirəm. Atamın yazdığı bu misralar yadıma düşür:
Atilayım, Çilənayım
Sorsalar atanız hanı?
Çaşma, ləngimə, təngimə,
Göstər beş-altı qoşmamı.
Uşaqlarla oynamaq keçir könlümdən. Təklifimi rədd eləmirlər. Bir az top oynayırıq.
Atamın aldığı hədiyyələr arasında məni ən çox sevindirən futbol topu idi. Məhəllədə futbol oynayanda həmişə məndən neçə qol vurduğumu soruşurdu. Mən də böyük həvəslə, hətta qolları necə vurduğumu danışırdım, göstərirdim.
Bir də həmişə deyirdi ki, mənə at alacaq. Mən də hər gün işdən qayıdanda soruşurdum ki, atı niyə gətirmədin? Deyirdi, atı almışam, kənddədir, böyüyəndə gətirəcəm.
Axşam işdən qayıdanda bizim üçün aldığı kinderlər, toybokslar, şokoladlar...
Uşaqlarla da sağollaşıb yoluma davam edirəm. Küçə itləri ağacların altında kölgələnir.
Qazaxa ilk dəfə elə atam öləndə getmişdim. Həyətdə bir it vardı. Balaca, qara, “çubuş” dediyimiz itlərdən. Adı da “Şarik” idi.
Hamıya hürən “Şarik”in bizə hürməməsinə hamı təəccüblənmişdi. Deyəsən, bizim kim olduğumuzu hiss etmişdi. Sonra Şarik də öldü...
Evinin qabağında pilləkənlərdə oturmuş uşaqları səsləyirəm. Onlar da gülümsəyərək fotoqrafımız Nicatın obyektivinə əl sallayırlar.
Elə də uzun olmayan küçə uzandıqca uzanır.
Beynimin küçələrində canlanan xatirələrin, düşüncələrin içində azıram.
Divarda mənzil nömrələnməsi: 44
Atam 45 yaşını tamamlamamış, 44 yaşında vəfat etdi.
Bu 17 ildə həyatımın hər anında, həm yaxşı, həm də pis günlərində ağlımdan “Kaş atam sağ olardı” fikrini keçirərək yaşamışam.
Onunla sevinci, kədəri bölüşmək istəyi, söhbət eləmək ehtiyacı məni həmişə incidib.
Çox istəyərdim mənim yazılarımı, şeirlərimi oxusun, fikirlərini desin.
İşarət və orta barmağının arasında siqaret tutuşunu yenə görmək istəyərdim.
Hansısa futbol oyununu birgə izləmək, ya da sevdiyim qız haqqında danışmaq...
Uşaqlar məhəllədə biri-biri ilə “mənim atam sənin atanı döyər!” kimi söhbətlər edəndə, mən həmişə kənarda qalırdım. Mənim atam sağ olsa da, heç kimi döyməzdi.
- Ulucay, eyni yerdən 50-ci dəfə keçirik. Gedək bəlkə? – Nicatın sualı ilə xəyallardan geri, Akif Səməd küçəsinə qayıdıram.
Getmək vaxtıdı.
Ata, mən sənin üçün çox darıxıram.
Səni çox sevirəm.
Görüşənədək!
Fotolar: Nicat Əlili
2021
