Mehriban Nağıyeva

Uşaqlıqdan bədii ədəbiyyata böyük marağım olub. Orta məktəb illərində çoxlu əsərlər oxuyurdum. Həm də balaca həcmli hekayələr yazırdım. Bu hekayələr o vaxtkı “Azərbaycan pioneri” qəzetində çap olunurdu. Həmişə sinif yoldaşlarım deyirlər ki, biz də göndəririk, bəs bizimki niyə çap olunmur? Mən də çiyinlərimi çəkirdim.

İllər keçdi, instituta qəbul oldum. Bədii ədəbiyyata marağım getdikcə güclənirdi. Rayona qayıdıb təzəcə müəlliməliyə başlayanda Qarabağ müharibəsi başladı. Müharibədə hər şeyimi itirdim. Bakıda işsiz-gücsüz qaldığım vaxtlarda bekarçılıqdan uşaqlar üçün nağıllar, hekayələr yazırdım. Bir dəfə anam əlyazmalarımı oxuyanda heyrətlə: “Sən allah, özün yazmısan?”-dedi.

“Mən yazmayanda bəs kim yazıb?”- dedim?

Uşaqlarım balaca olduğundan onlara rəngli kitablar, jurnallar alırdım. Oradakı hekayələrlə öz hekayələrimi müqayisə edəndə görürdüm ki, vallah, heç də pis yazmıram. 2005-ci ilin söhbətdir. Bir gün qərara aldım ki, 10-15 hekayə götürüb bir uşaq jurnalının redaksiyasına gedim. Getdim də. Baş redaktorla görüşdüm. Hündürboy bir qadın idi. Dedim, qonorar zad istəmirəm, bircə istəyim odur ki, hekayələrim çap olunsun və müəllif kimi adımı qeyd edəsiniz. Dedi, əlbəttə, əlbəttə...

Məni gülə-gülə içəri dəvət etdi. Darısqal bir otaq idi, üç qadın və bir oğlan kompüterin arxasında bərk məşğul idilər. Baş redaktor məni otaqda qoyub əlyazmalarımı götürüb harasa getdi. Bir az gözləməli oldum. Bir ortayaşlı, eynəkli qadının yanında durub onun nə iş gördüyünə diqqət yetirdim. Rus dilində olan uşaq jurnalına baxıb tərcümə edirdi. Sonra başa düşdüm ki, ideya oğrusu olsa da, sağ olsun, o vaxt suallarıma düzgün cavab verib. Dedim, bunu tərcümə edib neynirsiz? Gülümsəyib dedi:

- Neyləyəcəyik? Çapa hazırlayırıq daa.

- Aaa, özünüz hekayə, nağıl yaza bilmirsiniz?

- Nə yazmaq, ay qız?! Elə bilirsən hamı yaza bilir?! Sonra təəccüblə:

-Sən özün yazırsan?

- Hə...

Otaqdakılar əllərindəki işi dayandırıb təəccüblə mənə baxdılar. Gördüm ki, hərəsinin stolunun üstündə qalaq-qalaq rus, ingilis dilində olan rəngli uşaq jurnalları var. O biri qadın uşaqlar üçün labirint oyun hazırlayırdı. Mənə göstərib dedi:

“Bax, burda donuz şəklidir, mən onu dəyişib maral edəcəm.

Mən təəccübləndim:

- Mən sizin jurnala neçə illərdim abunəyəm. Elə bilirdim hər şeyi sizin yaradıcı heyyətiniz özü yazır.

Üçü də güldü. Sonra baş redaktor gəlib çıxdı. Dedi, siz gedin, mən sizə xəbər edərəm. İndi özümə məəttəl qalmışam ki, otaqdakı söhbətdən sonra görəsən, mən hansı ağılla o əlyazmalarımı baş redaktora həvalə etdim.

Bir həftədən sonra baş redaktora zəng elədim.

- Çap olunacaqmı?- dedim.

- Yox, yox, xanım, xoşumuza gəlmədi. Gəlin əlyazmalarınızı geri götürün”

Çox məyus oldum. Hətta, depressiyaya düşdüm.

Bu əhvalatın üstündən təxminən iki ay keçmişdi. Evdə uşaqlarla televizora baxa-baxa nahar edirdik. Televizorda bir reklam çarxı getdi. “Məstan pişik hara yoxa çıxıb görəsən?”

Elə bil başıma qaynar su tökdülər. Eynilə mənim yazdığım cümlə idi. Və mən hekayələrimi reklamı gedən həmin uşaq jurnalına təqdim etmişdim.

Tez qaça-qaça yaxınlıqdakı “Qasid”ə getdim. Jurnaldan birini alıb həyəcanla həmin hekayəni tapdım. Birnəfəsə oxudum. Elə bir stress yaşadım ki... Eynilə mənim hekayəm idi. Sadəcə adlar dəyişmişdi. İdeya öz yerində qalmışdı. Axı, adam öz yazdığını necə tanımaya bilər?! Yazan adamlar bilir ki, bir şey yazanda ora ürəyini qoyursan.

Bir də ayıldım ki, “Qasid”in qabağında pilləkəndə oturmuşam və hamı məni təəccüblə süzüb keçir. Özümü ələ alıb ayağa qalxdım. O uşaq jurnalının baş redaktoruna zəng etmək üçün tələsirdim.

Zəng etdim, dedim bu nə biabrçılıqdır?! Özünüz deyirsiniz hekayədən xoşum gəlmədi, özünüz də adları dəyişdirib çap edirsiniz?! Mənim müəlliflik hüququmu niyə tapdaladız? Eybi yox, mən sizi məhkəməyə verərəm, görərsiz!

Baş redaktor əl-ayağa düşdü, dili topuq vurdu. Dedi, üzr istəyirəm, anlaşılmazlıq olub.

Dedim, nə anlaşılmazlıq?! Açıq-aydın mənim hekayəmi öz adınızdan çap etmisiniz. Heç olmasa altdan mənim adımı yazardınız da, axı onu mən yazmışam. Yox, mən sizi məhkəməyə verəcəm!

Sözün düzü, məhkəməyə vermək fikrim yox idi, amma görürdüm bu sözdən çox narahat olur, tez-tez təkrarlayırdım. Günahı vardı deyə elə yalvarırdı ki... Axı, biabır olacaqdı. Tez-tez televiziya ekranlarına çıxıb, adını da qoymuşdu uşaq yazarı. Kitabları çap olunurdu. Bədbəxt oradan-buradan oğurlayıb, dəyiş-düyüş edib pul qazanırdı...

Amma onu sizə deyim ki, bu ideya oğrusu mənə daha gözəl ideyalar verdi. Düşündüm ki, əgər o nəşriyyat mənim hekayəmi oğurlayıb çap edibsə, bəs mən niyə oturub baxıram? Daha da ruhlandım, daha maraqlı nağıllar, hekayələr yazdım. Və bunları kitab şəklində çap etdim. Satışı da uğurlu oldu...

• Şuşa Teatrının noyabr repertuarı
• Qalkin Ukrayna Muzeyində
• Əsəd Cahangir vəzifəsindən azad edildi