Cavid Zeynallı

Bayram axşamı belə yuxu görərlərmi, görməzlər! Bir az uzundur, lap hind kinoları kimi ağılagəlməz, maraqlı süjeti var, adamda yalançı birinin gopa basmağı təəssüratı yaradır, amma billah, mən bu cür yuxuları doğrudan-doğruya görürəm. Bir tərəfdən də əndişəliyəm: bəlkə bu, psixi pozğunluğun əlamətlərindəndir? Hər nədi, adam yuxunun beləsindən görər, ee...

Deməli, mən, Pərviz Cəbrayıl, Vüsalə Əlibəyli, Sahilə İbrahimova “Axundov kitabxanası”nın yanında dayanıb söhbət edirik. Kimsə zəng edir ki, “Əhmədli” metrosunun üstündə sizi gözləyirəm, gəlin! Yolun kənarında dayanmış yerkökü rəngli “Ferrari” taksisinə yaxınlaşıb qapını açanda, gözümə inanmıram: taksi şoferi Vaqif Səmədoğludur. Vaqif müəllimlə uzun çənə-boğazdan sonra qiyməti danışıb, doluşuruq maşına. (Deyəsən, yolxərcini Vüsalə boynuna götürür).

Rəşid Behbudov teatrının qabağında Hacıbala Abutalıbova rast gəlirik: əynində polis forması, əlində zolaqlı yol-nişan dəyənəyini fırladıb ucadan “sür, sür, tələs” deyir. Hacıbala müəllim Pərvizi görər-görməz üzünün ifadəsi dəyişir, qəzəblənib maşının təkərinə babat bir təpik ilişdirir, acığını çıxır. Bir də onda görürük, Fəhlə prospektindəyik, bərk yağış yağır.

Yolun sağındakı binaların hasarına yapışdırılan dama-dama dəftər vərəqinə qırmızı qələmlə yazılıb: görkəmli ədəbiyyatşünas alim, tərcüməçi Mikayıl Rəfili burda yaşamışdır. Mən heyrətlənirəm, Vaqif müəllim qəfildən nə desə yaxşıdır: bilirsən də Cavid, Rəfili kartof-soğan oğrusu olub! Əstəğfürullah, işə düşmədik?! Ağzımı açıb nəsə demək istəyirəm, Vaqif Səmədoğlu aman vermir. Deyir, Rəfili 37-dən bilirsən niyə sağ çıxdı? Bağırov Qarabağda quldurluqla məşğul olanda, Rəfili də onun yanında olub. Mircəfər külləmə kartofu yaman xoşlayırmış, Mikayılı hər gün kəndlərə kartof oğurluğuna göndərərmiş. Yiyəsiz dağ-dərəyə çəkilib kartofu közə basdıranda, dəstədəki quldurların bayramı nə bayram, kefi nə kef... Bakıya gələndən sonra bu adət Rəfilinin başında qalıb, axşamlar qonşuların balkonuna kartof oğurluğuna gedərmiş. Düzdü, hamı məsələdən xəbərdarmış, Rəfilini ona görə sevməyiblər, amma Mircəfərin qorxusundan kim səsini çıxara bilərdi? Guya oğurluq kartofları bu dəfə Mərkəzi Komitənin zirzəmisində közə basdırıb, yeyirmişlər.

“Əhmədli”yə təzəcə çatmışdıq ki, necəsə olur, zəng edən adamla görüş baş tutmur, Pərvizin telefonuna adını xatırlaya bilmədiyim bir nəfərdən sms gəlir: “Vurmaq istəyirik, pulumuzun üstü düzəlmir. Gəl 28-ə, “Nəsimi” bazarında Səfər Alışarlının dəmir sexi var; mis, alüminium, dəmir – nə olsa, babat qiymətə götürür. Yolüstü əlinə keçən dəmir-dümürü yığ gətir, “zdavat” verən kimi, mənə xəbər et!”

Pərviz metal yığmağı özünə sığışdırmır, yalvar-yaxar məni qabağa verir: gör qızlardan bir şey qopara bilərsən? Puldan ötrü ilan dili çıxarıram, Vüsalənin ürəyi yumşalır, çantasına əl aparanda Sahilənin intellektual tərsliyi tutur, razı olmur. Pah atonan, guya biz alkaşıq, onlar bizi öz əlləri ilə uçuruma sürükləyə bilməzlər! İkisini də bərk acılayıram, sonra harasa qeyb olurlar. Demə, Səfər Alışarlının alış-veriş işlərinə Vüsal Nuru baxırmış. Vüsal zalım, iki ayağını bir başmağa dirə: pul yoxdur, Səfər müəllim dəmir qəbulunu dayandırıb. Vüsalın yaxasını əlimə keçirib ənginə birini tutuzdurmaq istəyəndə, hay-küyə Səfər Alışarlının özü çıxır: cibləri çevrilib, and-içib ağu yalamazmı: on iki imam haqqı, alverim olmayıb.

Kor-peşman bazardan çıxanda yerimizdə quruyuruq: Şərif Ağayar bazarın ağzında dayanıb çiyinlərini oynada-oynada akkordeonda “Naz eləmə” çalır, Günel Mövlud milli geyimdə, əlində səməni rəqs edir. Qaş-göz oynayır, nə oynayır, vətəndə seksual inqilab arzusunda olan adamın yanaqlarındakı el qızlarının şirin təbəssümü nə gözəlmiş, heyyy...

Bu vaxt çiynimə əl toxunur, baxam kim, – Nəsimi Nəbizadə əlində qəpik qutusu, həm uca səslə konsert proqramını elan edir, həm də qutudakı qəpikləri çinləməklə məşğuldur. Şərif mənə göz basır: bekar durmayın, siz də bir işin qulpundan yapışın. Pərviz karton parçası tapıb, iri hərflərlə ““Mirzələr” instrumental ansamblı” yazır. Mən zibillikdən “Teksun” qabı tapıram, dizlərimin arasına qoyub nağara çalıram. Günel oynamaqdan əldən düşəndə, Nəsimidən nə istəsə yaxşıdır: məni əvəz elə!

Yuxunun bu yerində bizim balaca Üzeyirin qulaq ağrısı tutur, bərkdən çığırıb məni diksindirir. Pəncərədən o üzdə körpə gülüşü tək aydın əyalət səhəri...

• Milli Kitabxanada “İlyas Tapdıq - 90” adlı sərgi açıldı
• Fəxri Uğurlu: "Qiymətli ömrümüzü boş, mənasız şeylərə xərcləmişik..." - Müsahibə
• Şuşaya həsr olunmuş virtual sərgilərin təqdimatı keçirilib