Bu ölkədə bir Şərif Ağayar var. Yazıçıdır. Roman, esse, hekayə yazır. Çap olunmuş xeyli yazısı var. Şərif laçınlıdır, kürd oğludur, məcburi köçkündür, yeniyetmə yaşlarında kənd-kəsəyindən, el-obasından didərgin düşüb, bir müddət Qarabağın aran düzündə məşəqqətli köçkün həyatı yaşayıb, nəhayət, özünə ədəbiyyatda yuva qurub.
Bilmirəm Şərif kürdcə bir cümlə qurub danışa bilirmi, bilmirmi, amma Azərbaycan türkcəsində olduqca səlis, rəvan, gözəl cümlələr qurur.
Bir dəfə balaca bir hekayə yazmışdı, 3-4 cümləlik bir hekayəydi. Söhbət rayondan rayona köçən köçkün ailəsinin hər dəfə ev əşyalarını maşına yükləməsindən gedirdi. Şərifin o balaca hekayəsi belə qurtarırdı ki, ailə hər dəfə əşyaları yük maşınına yükləyəndə birinci pişik qaçıb kuzova tullanırmış, o pişik ağlıyla bilirmiş ki, yenə köç dəmidir.
Kövrək qələmi var Şərifin. Özü də kövrək adamdır. Bir dəfə sosial şəbəkədə yazışırdıq, söhbət Murad adlı bir qələm yoldaşından düşmüşdü. Şərif ondan xeyli lətifə danışdı, gülüş işarələri qoya-qoya “gülüşdük”. Üstündən heç 2 dəqiqə keçmədi, o, qələm yoldaşıyla bağlı bir kədərli detalı xatırlatdı və hiss etdim ki, o başda kövrəlib. O, duyğusal olduğu qədər də ürəkli və iradəli bir ədibdir.
Bugünlərdə onun “Şəkil” adlı bir hekayəsini oxudum. Oxumayanlara tövsiyə edirəm, oxusunlar. Gerçək bir şedevrdir.
Bəlkə də o hekayəni Stefan Sveyq, Çingiz Aytmatov, Con Steynbek, Qabriel Qarsia Markes kimi dahilər yazmış olsaydılar, indi o dünya ədəbiyyatının incisi sayılırdı.
“Şəkil” hekayəsi ədəbi hadisədir, dünyanın ən öndə gedən ədəbi jurnallarının səhifələrinə layiqdir. Sadəcə, tərcümə edib dərc etdirən lazımdır.
Bu hekayədə ağlaşma-şivən, süni duyğusallıq, oxucunu qəsdən kövrəldib ağlatmağa cəhd yoxdur, əvəzində məsum bir kövrəklik, yovşan iyi kimi xəfif acısı olan nisgil, kəmturş bir həyat hekayəti var.
Şərif bu hekayədə özündən, öz uşaqlıq və yeniyetməliyindən, ahıl yaşında gözünün nurunu itirmiş və oğlunun xiffətini çəkən babasından, müharibədə itkin düşmüş əmisindən, qardaşını axtarıb tapa bilməyən biçarə atasından, köçkünlük həyatından yazıb.
Sözlə ifadə olunası deyil, gərək adam o hekayəni özü oxusun, onun içinə girib yaşasın.
Bəlkə o hekayə söz, ədəbiyyat adamı olmayan şəxslərə təsir etməz, amma oyaq vicdanlı insanların içini mütləq titrədəcək. Çox sevdiyi oğluna görə ağlaya-ağlaya gözünün nurunu itirmiş adamın onsuz da heç bir işə yaramayan eynəyini gözündən çıxarmaması, üstəlik, hər gün sildirməsi kimi bir epizod var hekayədə.
Bu hekayəni oxuyanda onun hansı böyük ədiblərin hansı əsərini xatırlatdığını duymağa çalışdım. Alınmadı. Adını saydığım və saymadığım dühaların heç biri Ağcabədinin yulğunlu, susuz, ilan mələyən çöllərində çadırda, çovustanda yaşamayıblar axı, onların qələmi bu mənzərəni təsvir etməkdə aciz qalardı.
Sosial şəbəkədə kimsə bu hekayəni Əfqanıstan yazıçısı Xalid Hüseyninin yazdıqlarıyla müqayisə etmişdi. Bax, bu müəyyən mənada düz gələ bilər. Xalid Hüseyni öz xalqının faciəsini dünyaya duyuran əsərlər yazır və artıq dünya şöhrəti qazanıb. Şərif isə öz qüdrətli qələmi ilə öz el-obasının faciəsini öz xalqına güc-bəla çatdıra bilir.
Ancaq Şərifin Azərbaycan şöhrəti belə yoxdur, bizdə onu olsa-olsa, laçınlılar, bir də yazı-pozu adamları tanıyır. Onların da bir yarısı dodaq büzür, bir yarısı söz qoşur, bir yarısı yazdıqlarına biganədir, bir yarısı...
Şərif ingiliscə hekayə, roman yaza bilsəydi, dünya miqyasına çıxardı. Rusca yazanlarımız postsovet məkanında şöhrət qazanıblar, amma ingiliscə yazanımız yoxdur.
Bəzən orda-burda giley dolu qeydlər oxuyuram ki, bizdə istedadlı yazıçı yoxdur, oxumağa yaxşı əsər yoxdur. Havayı söhbətdir. Yaxşı yazıçılar da var, yaxşı əsərlər də bir ucdan yazılır. Bizdə yaxşı oxucu çox deyil. Çox azdır.
Onlar vicdanlı əsərlər yazırlar. Əsərlərində vicdan obrazı olur. Elə Şərifin “Şəkil” hekayəsini də oxunaqlı edən həmin vicdandır. Bu hekayə babasının şəklini divardan endirib gözlərini pərgar iynəsi ilə oyan, böyüyəndən sonra onun kor olmasında öz hərəkətinin mistik bir rolu olduğunu hiss edən və əzab çəkən oğlanın vicdanından bəhs edir.
musavat.com
