Keçən həftə dindar saytlarından biri mən və Kulis.az haqqında ən murdar şeyləri yazmışdı.
Hüquqşünas dostlar həmin saytı məhkəmə verməyi təklif etdilər.
Yazar dostlar isə cavab yazmaq istəyirdilər, lakin mən razı olmadım.
Mətbuatda onlarla polemika aparmışam və görmüşəm ki, polemikada bəzən cavab verməmək ən yaxşı cavabdır.
Lakin bu həftə başqa bir dindar sayt Mirzə Fətəli haqqında hədyanlar yazdı.
Guya Mirzə Fətəli məşhurlaşmaq üçün islamı tənqid edirmiş.
Özüm haqda yazıya cavab verməyə gərək duymasam da Mirzə Fətəli haqda yazıya mütləq cavab verməyi qərara aldım.
Çünki Mirzə Fətəli Azərbaycan çağdaş mədəniyyətinin atasıdır.
Çünki Mirzə Fətəli dramaturgiyamızın atasıdır.
Mirzə Fətəli teatr olmayan zamanlarda dram əsərləri yazırdı.
O altı dram əsərinini yazıb qurtarandan 6 il sonra ilk dram səhnəyə qoyuldu.
Axundov Qərb ədəbiyyatını Azərbaycana gətirməyi bacardı, ədəbiyyatı şeirin-qəzəlin öhdəliyindən çıxartdı.
Mirzə Cəlildən tutmuş Sabirə qədər bütün klassiklərimiz özlərini Axundovun varisi sayırdılar.
Axundov tək idi, aydınlarımızdan ancaq Bakıxanovla tanış idi, onuna da fikirləri üst-üstə düşmürdü.
O zamanlar başqa aydın da yox idi zatən.
Səhrada bir vahə idi, bir elm təşnəsi idi, yalqızlıqda bəhrəsini uzun illər sonra görəcəyi əsərlər yazırdı.
Axundovun ən çox qıcıq doğuran “Kəmalüddövlə”si sağlığında çap olunmamışdı.
Axundov çarizmin də nökəri olmamışdı.
Çarizmin mənafeyinə uyğun gəlməyən azadlıq ideyaları haqda yazmışdı, azadlığın böyük gücünə inanmışdı.
Bu gün çoxları Con Stüart Milli tanımır, amma Axundov onun haqqında məqalə yazmışdı.
Axundov elmin gücünə inanırdı, zəkanın gücünə inanırdı, sonuna qədər realist, sonuna qədər rasional idi.
Hətta Osmanlı qədər böyük bir dövlət belə öz Axundovunu yetişdirməyi bacarmamışdı.
Axundovun ürəyi daim xalq üçün döyünürdü, xalqın maarifi üçün döyünürdü.
Çətin öyrənilən ərəb əlifbasını dəyişmək üçün az əziyyət çəkməmiş, lakin bütün əziyyətləri heçliklə qurtarmışdı.
Bəlkə də həyatını təhlükə qarşısında qoyub Çar Rusiyasının əbədi-əzəli düşməni olan Osmanlı sarayına getmiş və yeni əlifbanı tətbiq etmək üçün onlardan yardım istəmişdi.
Doğrudur, çiynində çarın polkovnik poqonunu daşıyırdı, lakin o "ordenlərin altında ürək xalq üçün döyünürdü".
O döyüntü susmadı, sonra Mirzə Cəlildə, Sabirdə dirildi və hələ də susmur.
Lakin cəhalətin səsi də hələ kəsilməyib.
Razıyam, Axundovun islama yönəlik tənqidləri çox kəskin idi, bəzən həqarət səviyyəsində idi.
Lakin xristianlıq haqqında Axundov qədər sərt şeylər yazan Fridrix Nitsşeni alman xalqı məhv etməlidir?
Fransız xalqı Ernst Renanı, Volteri tarixdən silməlidir?
(İki qısa qeyd: 1. Cəmaləddin Əfqani Parisdə olanda öz düşüncələri ilə Renanı məftun etmişdi. 2. Əhməd bəy Ağaoğlunun müəllimi olmuşdu).
Bəlkə türk xalqı ateist olduğu üçün Nazim Hikmətin şeirlərini yandırmalıdır?
İnsan öz inancını yaşamaqda sərbəstdir.
Bunun üçün tolerantlıq vacibdir.
Və Axundov yalnız Azərbaycan ateistlərinin sevimlisi deyil, o ədəbiyyatımızın klassikidir.
O Şərqdə teatrın əsasını qoymuş adamdır, Şərqin Molyeri adlandırılan möhtəşəm dramaturqdur, Aldanmış kəvakiv povesti ilə Azərbaycan nəsrini yaratmış dahidir.
Onun fikirləri ilə polemikaya girmək də olar, onunla razılaşmamaq da olar, amma onun məşhurlaşmaq üçün Kəmalüddövləni yazdığını iddia etmək rəzillikdir, başqa bir şey deyil.
Yazarlar
-
Ana səhifə
- Yazarlar
