Vərəmə yoluxduğuna görə futbolu buraxan dahi yazıçı

Vərəmə yoluxduğuna görə futbolu buraxan dahi yazıçı
7 noyabr 2024
# 17:45

Bu gün görkəmli fransız yazıçı Alber Kamyunun doğum günüdür.

Kulis.Az onun haqqında çoxlarının bilmədiyi faktları təqdim edir.

1. Kamyu əslində, “fransız” deyil. Atası Bordolu fransız idi, anası isə ispan. Kamyunun özü Əlcəzairdə doğulmuşdu. Bir çox əlcəzairli Kamyunun “Əlcəzair övladı” olduğunu iddia edir.

Camus aslında tam anlamıyla bir "Fransız" değildi. Babası Fransa, Bordeaux'luydu. Annesi İspanyol kökenliydi. Kendisi ise Cezayir doğumluydu.

2. Çox ağır bir uşaqlıq dövrü yaşayıb. Atası I Dünya müharibəsində Marne döyüşlərində həlak olmuşdu. Onda Kamyunun heç 1 yaşı yox idi. Anası oxumağı, yazmağı bilmirdi. Üstəlik, qulağı yaxşı eşitmirdi. Qulluqçu işləyib Kamyuya baxırdı. Kamyu anası və nənəsi ilə bərabər yoxsulluq içində yaşadı.

Albert Camus oldukça zor bir çocukluk geçirdi:

3. Kamyu çox möhtəşəm tələbə idi. Litseyi dövlət hesabına qazanmışdı. Bəlkə də, bu yoxsulluğun verdiyi qüvvət və əzmkarlıqdan belə olmuşdu? Kim bilir?! Amma bir onu bilirik ki, Kamyu oxumağı çox sevirdi...

Camus harika bir öğrenciydi. Belki de bu yoksulluğun da verdiği azmin etkisiyle liseyi burslu kazanmıştı.

4. Kamyu özünü eksiztensialist hesab etmirdi. Özünü hansısa ideologiyanın çərçivəsinə salmaq istəmirdi.

Camus genel kabulün aksine kendini bir "varoluşçu" olarak tanımlamıyordu. Kendini herhangi bir görüş ya da ideoloji ile özdeşleştirmek istemiyordu.

5. Təkcə ekzistensalist baxışı üzərindən götürmürdü. Eyni zamanda “filosof” adını da üstündən atırdı. Halbuki fəlsəfə diplomu da almışdı...

Felsefe diploması bulunmasına karşın benzer bir tavrı "filozof" kavramı için de sürdürüyordu. Kendini filozof olarak da görmüyordu.

6. 1934-cü ildə nasizmin tüğyan etdiyi dövrdə Kamyu etiraz olaraq Fransa Kommunist partiyasına üzv oldu. Ancaq sonra Əlcəzair millətçiliyi etdiyi üçün partiyadan uzaqlaşdırıldı.

Buna karşın, 1934 yılında yükselen Nasyonal Sosyalizme tepki olarak Fransız Komünist Partisi'ne katıldı. Ancak daha sonra Cezayir milliyetçiliği yaptığı gerekçesiyle partiden ihraç edildi.

7. Kamyu, sadəcə, roman yazmırdı. Jurnalistika ilə məşğul olmaqla bərabər teatr üçün pyeslər yazır, eyni zamanda esselərini çap etdirirdi.

Camus sadece bir romancı değildi. Gazetecilik yapmasının yanı sıra, aynı zamanda bir oyun ve deneme yazarıydı.

8. “Fəlsəfənin bir problemi var, o da intihar” – deyən Kamyu əslində, həyatsevər biri idi. Nə qədər intihar haqqında düşünsə də, yaşamağın lazım olduğunu qəbul edirdi.

"Gerçekten önemli olan bir tek felsefe sorunu vardır: İntihar. Yaşamın yaşanmaya değip değmediği konusunda bir yargıya varmak, felsefenin temel sorusuna yanıt vermektir."

9. “Həyat və əxlaq haqqında hər şeyi futboldan öyrəndim” – onun məşhur cümlələrindən biri. Kamyu 17 yaşına qədər futbol oynadı. Qapıçı idi. Vərəm xəstəliyinə görə futbolu buraxmaq məcburiyyətində qalmışdı.

"Ahlâka ve insanların yükümlülüklerine dair öğrendiğim ne varsa, bunu futbola borçluyum." diyen Camus 17 yaşında kadar futbol oynadı. Kaleciydi. Tüberküloz (verem) sebebiyle futbolu bırakmak zorunda kaldı.

10. İlk dəfə 1934-cü ildə 21 yaşında evlənib. Xanımı varlı bir göz həkiminin qızı idi. Eyni zamanda narkotik aludəçisi idi. Sədaqət çatışmırdı. Evlilikləri bu səbəbdən cəmi iki il çəkdi. 1945-ci ildə Kamyu ikinci dəfə evləndi. Frensin Faure adlı gözəl bir xanımla. Bu evlilikdən Katerina və Jen adında gözəl qızlar dünyaya gəldi. Ancaq bu evliliyində də işlər yolunda getmirdi. Kamyu başqa qadınlarla münasibət qururdu. Gündəliyində yazırdı: “Heç kimi aldatmırdım, başdan çıxarmırdım... Uduzdum...”

Camus ilk kez 1934 yılında 21 yaşındayken evlendi. Karısı varlıklı bir göz doktorunun kızıydı. Aynı zamanda bir morfin bağımlısıydı.

11. Həyatı boyunca siqaret çəkdi. Siqareti atmadı. Hətta “Siqaret” adında pişiyi də vardı...

Hayatı boyunca sigara içti. Hatta "Sigara" isimli bir kedisi vardı.

12. Nobel mükafatını qazanan ilk Afrika əsilli yazıçıdır. Həmçinin mükafatı qazanan ikinci ən gənc yazıçı.

Camus, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk Afrika doğumlu yazar oldu. Ayrıca ödülü kazanan en genç 2. yazardı.

13. 1960-cı ildə avtomobil qəzasında həlak oldu. Yanındakı dostu və naşiri Maykl Qalimard da canını tapşırdı. Qəzadan sonra Kamyunun cibindən istifadə olunmamış qatar bileti çıxdı.

4 Ocak 1960 günü geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybetti. Yanında bulunan arkadaşı ve yayıncısı olan Michel Gallimard da hayatını kaybetti...

14. Kamyunun ölümündən sonra Sartr onun haqqında mədhiyyə yazdı. Son vaxtlar araları yaxşı deyildi, danışmırdılar. Bu mədhiyyə Sartrın köhnə dostuna vəfa borcu idi.

Camus'nün ölümünün ardından, son dönemde aralarının bozuk olduğu eski dostu Sartre onun hakkında bir methiye kaleme aldı.

15. Kamyunun üzərindən bir də avtobioqrafik romanının ilk hissəsi tapıldı. Bu parçanı daha sonra qızı “İlk adam” adı ilə çap etdirdi.

Camus'nün üzerinde bir de otobiyografik bir romanın ilk bölümü bulundu. Bu parça daha sonra kızı tarafından "İlk Adam" ismiyle yayımlandı.

16. Kamyunun ən məşhur romanı “Yad” əsasında iki rejissor film çəkib. Biri italyan rejissor Lucino Viskonti, digəri türk rejissor Zeki Demirkubuz.

En meşhur romanı "Yabancı" iki kez sinemaya uyarlandı. İlki İtalyan yönetmen Luchino Visconti tarafından, diğeri ise Zeki Demirkubuz tarafından.

# 793 dəfə oxunub

Müəllifin son yazıları

# # #