«Nə xoşbəxt imişik bir zaman, Allah…»

Professor Rafael Hüseynovun çoxdan oxuduğum bir kədərli essesi var: «Onlar da uşaq olublar…»

Yazı müəllifi hamımızın tanıdığımız bir sıra görkəmli insanların heç birimizin görmədiyi uşaqlıq, yeniyetməlik şəkillərini tapıb dərc etmiş, hər biri haqqında təəssüratlarını yazmışdı. Ən axırıncı foto da özünə aid idi: nimdaş geyimli bir kənd uşağının illərin o tayından boylanan əski bir fotosu.

…Bu günlərdə arxivimi araşdırarkən köhnə bir şəkil rastıma çıxdı – təxminən 40 il əvvəl çəkilmiş öz şəklim. Şəkil məni bir andaca o illərə apardı: onda mən orta məktəbin deyəsən son siniflərində oxuyurdum və yaxşı yadımdadır ki, rayonumuzda çıxan «Yeni həyat» qəzetinin redaksiyasında «Əli Kərim adına poeziya klubu» fəaliyyət göstərirdi. Yazdığım şeirləri ara-sıra həmin klubun ünvanına yollayırdım və redaksiya da hərdən onları dərc edirdi: əvvəl «Göyçay şəhər 1 nömrəli orta məktəbin X «b» sinif şagirdi» kimi, az sonra «N» saylı hərbi hissənin əsgəri» imzasıyla...

O illərin qələm təcrübələrindən bir neçəsini oxucuların diqqətinə təqdim edirəm.

Mahir N. Qarayev

DƏNİZ

Anam dəniz,

məni bir gecəlik ovudarsanmı –

ağrımı-acımı yuyub tərtəmiz

sel kimi, su kimi axıdarsanmı?

Sonam dəniz,

sökəcək içimi bu pıçıltılar –

öpdüyüm saçların kövrək eşqinə

bircə yol ömrümə qayıdarsanmı?

Tanrım dəniz,

üz qoyub öpərəm bu qayaları –

bircə misralığa

Müşfiqi, Nazimi oyadarsanmı?

Sonum dəniz,

Bir qarış uzaqda ölən deyiləm;

Aparırsan apar səssiz-səmirsiz –

Getsəm, daha bir də gələn deyiləm...

YARPAQDAN, İŞIQDAN,

SULARDAN ÖNCƏ

Kiminsə ömrünü yaşayır kimi –

günahkar-günahkar yaşasam sənsiz!

Ağaca, günəşə, dənizə baxıb

səni görəcək olsam;

Yarpaqdan, işıqdan, sulardan öncə

səni sevəcək olsam!

Yoluna çıxsam,

həsrətlə bir anlıq üzünə baxıb

yalana çıxsam!

Gizlicə-gizlicə udsam kinimi,

unutsam qar kimi ömrümə yağan

sonuncu günümün qəribliyini...

Və sonra yenə də səssiz-səmirsiz,

kiminsə ömrünü yaşayır kimi –

yaşasam sənsiz!

BİR PAYIZ GECƏSİ

Axşamdan gözləri yumulu dağlar

Sanki yoxa çıxar səhərə qədər;

Soyuqdan titrəyən yuxulu çaylar,

Ulduzlu yorğana bürünüb gedər.

Soyuq yuvalarda qərib quş kimi

Sübhəcən bir ovuc qaranlıq yatar;

Ağac-buludlardan son yağış kimi

Yağar ən sonuncu yarpaq-damlalar...

AYRILIQ

Yenə nə ağrısı dərya kədərin?

ürək didim-didim, dil ocaq-ocaq;

Azacıq düşünsəm,

xatirələrin

həsrətdən gözləri buludlanacaq.

...O zaman dünyanı atıb bir yana

gör bizim könlümüz hara düşərdi!

Qarışıb Müşfiqin misralarına

payız gecələri həzinləşərdi.

Sonra da ayrılıq...

sonra izlərin

özgə cığırları isindirməsi;

Qəmli günlərimi xoşbəxt həsrətin

yetim körpə kimi gəzindirməsi.

Sonra yaddaşımın uzaqlığında

ilk eşqin qaralan tənha koması;

Kədərli günlərin yalqızlığında

könlümün inləyən Xirosiması...

YANVAR GECƏSİ

...bu yanvar gecəsi hər tərəf qara,

ağappaq qar yağır qaranlıqlara...

Qar.

Qarlı gecənin sonsuzluğu qar.

Qar.

Qarlı küçənin sənsizliyi qar.

Uzağa çəkilmiş göy üzü yerdən,

Qaranlığın içi dərddi, qubardı;

Qartımış gecənin üfüqlərindən

Sonuncu qatar da ötdü, qurtardı...

Və qaldı dünyada bircə pəncərə –

Onu da duymamaq, sevməmək olmur;

Ölü duasıtək uzanır gecə –

Dərdi qaş-gözlə də söyləmək olmur.

Qar. Qarlı gecənin sonsuzluğu qar,

Qaranlıq küçənin sənsizliyi qar...

Allah, bu həsrətin insafı harda –

Bu daxmanın içi qəbirdən də dar?!

Qar.

Qaranlıq gecə.

Qarlı küçə.

Qar.

Sənsiz ölmədiyim bir də bu yanvar...

Tənhalıq

Gecə yaman ağır sayır,

Kədər kimi fağır sayır?

Bu ürəyim nə sızlayır

Bir cocuq yetimçə kimi...

Həsrətin diddi bağrımı,

Görən məni kim qarğıdı?

Kim sapladı bu ağrını

Ürəyimə xəncər kimi...

Çöldə külək inildəyir,

Ürəyimi süngüləyir,

Bu it harda zingildəyir

Döyülmüş dilənçi kimi...

Dar qəfəsdə sandı məni,

Dar nəfəsdə dandı məni,

Dara çəkdi Tanrı məni

Dar otaqda zənci kimi...

Ömür sanki bir anlıqdı,

Bu hansı gün, hansı çağdı?

Bütün dünya qaranlıqdı

Daxmamızın küncü kimi...

Bu yatağın dad içindən,

Hünərin var yat içində!

Ölümmü fəryad içində

Bir kimsəsiz kəndçi kimi...

LƏTİFƏ

Yağışlı bir yaz günündə

Bir məzarın bətnindən

Eyvaz baba

göz açdı bu dünyaya.

Qalxdı, aldı əsasını əlinə,

basdı qıllı papağını başına,

təsbehini hey çevirə-çevirə,

qəlyanını tüstülədə-tüstülədə

gəlib çatdı beş yaşına.

Eyvaz baba bir gün evə dönəndə

çaşdı qaldı, neyləsin?

Gördü ki, eyvandadı

qarısı Zalxa nənə –

əlində sapı, iynəsi...

Eləcə Zalxa nənə

çalxayıb nehrəsini,

fırlayıb cəhrəsini,

ötən günlərdə qoyub

qırış-qırış çöhrəsini;

Eləcə Eyvaz baba

köhlənini səyirdib,

saçlarının qarını,

belinin donqarını

asta-asta əridib –

…aşırdılar 40 ili...

Və günlərin bir günü

özlərindən xəbərsiz

dodaqları duydular ilk öpüşün dadını;

Sonra da ayrıldılar,

unutdular ömürlük bir-birinin adını...

Eyvaz məktəbə girdi –

onuncudan başlayıb birincini bitirdi.

Və nəhayət,

bir gecə gün bitəndə

yetmiş yaşlı bir körpəni dəfn etdilər

gənc bir ana bətnində...

• Rusiyanın mədəniyyət naziri Bakıdakı Rus evində olub
• Rauf Ra vəfat etdi
• Gələcəkdə dövlətin yerini çoxmillətli şirkətlər tutacaq - Aqşin Yenisey