24 noyabr fransız şair Lotreamonun anım günüdür.
Kulis.az bu münasibətlə şairin həyatı və yaradıcılığı haqqında maraqlı faktları təqdim edir.
Komte de Lotreamon (əsl adı İzidor Lisien Dukas) 1846-cı ildə Uruqvayın paytaxtı Montevideo şəhərində anadan olub. O, fransız ədəbiyyatının qeyri-adi və sirli fiqurlarından biri sayılır və xüsusilə sürrealistlərin yaradıcılığına böyük təsir göstərib. Həyatının bir çox detalı məlum olmasa da, onun ədəbi irsi müasir ədəbiyyatda mühüm yer tutur.
Onun atası Fransua Dukas Fransa konsulluğunda çalışıb, anası Jaket-Selestin Davezak isə İzidorun doğumundan qısa müddət sonra, ehtimal ki, epidemik xəstəlik və ya intihar nəticəsində həyatını itirib. Kiçik İzidor üç dili – fransız, ispan və ingilis dilini öyrənib. Beş yaşında, 1851-ci ildə Uruqvay vətəndaş müharibəsi zamanı səkkiz illik Montevideo mühasirəsinin sonunu yaşayıb.
13 yaşında, 1859-cu ilin oktyabrında atası onu Fransaya göndərib. Orada Tarbesdəki İmperial Liseydə təhsil alıb, daha sonra Pau şəhərindəki Lise Lüi-Bartuda retorika və fəlsəfə dərsləri oxuyub.
Məktəb illərində Po, Şelli, Bayron, Adam Mitskeviç, Milton, Robert Sauti, Alfred de Myusset və Bodler kimi müəllifləri oxumuş, xüsusilə ingilis romantik şairlərinə heyranlığını ifadə edib.
1867-ci ildə qısa müddətlik Montevideo səfərindən sonra Parisə köçüb və yazı fəaliyyətinə başlayıb. 1868-ci ilin sonlarında anonim olaraq öz vəsaiti ilə "Maldororun mahnıları" ("Les Chants de Maldoror") əsərini nəşr etdirib. 1869-cu ildə “Komte de Lotreamon” təxəllüsünü ilk dəfə istifadə edib.
Bu dövrdə Lotreamon yeni bir əsər üzərində işləyərək, müsbət mövzulara – yaxşılıq, ümid və cəsarətə – diqqət yetirib. 1870-ci ildə "Poeziya I və II" adlı əsərlərini nəşr etdirib. Bu əsərlərdə digər müəlliflərin mətnlərini geniş şəkildə istifadə edib, onları dəyişdirərək yeni poetik və fəlsəfi forma verib. "Maldororun mahnıları" əsərində Maldoror obrazı vasitəsilə insanlıq və Tanrıya qarşı üsyan, nihilizm və zorakılıq mövzuları işlənib.
Əsərin dili uzun, mürəkkəb cümlələrdən ibarət olub, metafor və simvollardan intensiv istifadə edilir. Heyvan simvolları, Paris və Montevideo şəhərlərinin qarşılaşdırılması, absurd və qara yumor da əsərin xarakteristik xüsusiyyətlərindəndir.
"Maldororun mahnıları" və "Poeziya" əsərləri Lotreamonun əsas ədəbi mirasını təşkil edir. Onun qeyri-adi təsvirləri, eksperimental üslubu və şiddətli mövzuları sürrealist hərəkətin inkişafında mühüm rol oynayıb. Sürrealistlər, o cümlədən Andre Breton, Luis Araqon, Salvador Dali və Man Rey onun əsərlərindən ilhamlanıblar.
Lotreamon 24 noyabr 1870-ci ildə Parisdə 24 yaşında vəfat edib. Ölüm səbəbi dəqiq məlum olmasa da, "şiddətli xəstəlik" və ya intihar olduğu düşünülür.
Bir çox görkəmli ədiblər onun yaradıcılığını yüksək qiymətləndiriblər.
Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı Andre Jid "Maldororun VI mahnısını oxuyanda öz yazdıqlarımdan utandım” yazmışdı.
Lui Araqon isə "Maldororun mahnıları"nın bir az dadına baxanda bütün şeirlər kölgədə qalır" - fikrini səsləndirmişdi.
Frensis Ponq isə demişdi: "Lotreamonu açın! Bütün ədəbiyyat bir çətir kimi tərsinə dönəcək".
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/kulis_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi TikTok-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi X-da izləyin
