Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu tərəfindən “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində Çingiz Aytmatovun 95 illik yubileyi qeyd olunub
Kulis.az xəbər verir ki, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun təşkilatçılığı ilə “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində Qırğızıstanın görkəmli yazıçısı, ictimai-siyasi xadimi Çingiz Aytmatovun 95 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan Milli Akademik Dram Teatrında ədibin “Ana tarla” povesti əsasında hazırlanmış tamaşanın premyerası keçirilib. Fondun Bakı Bələdiyyə Teatrı ilə əməkdaşlığı çərçivəsində səhnələşdirilmiş tamaşanın quruluşçu rejissoru Azərbaycanın Xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyovdur.
Tamaşanın premyerasında görkəmli ictimai, mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat xadimləri, səfirlər, millət vəkilləri və yaradıcı gənclər iştirak ediblər.
Həmçinin, tədbir çərçivəsində Çingiz Aytmatovun Ümummilli Lider Heydər Əliyev və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə görüşlərini, Bakıya səfərlərini əks etdirən fotoşəkillərindən ibarət sərgi təşkil olunub.
Tədbirin açılışında çıxış edən Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun prezidenti Günay Əfəndiyeva Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinin bütün Türk dünyası üçün əlamətdar olduğunu qeyd edib.
Fondun prezidenti çıxışında Ulu Öndərin mədəniyyətə, incəsənətə vurğunluğuna diqqət çəkib. Günay Əfəndiyeva bildirib ki, Heydər Əliyevin mədəniyyət və incəsənət nümayəndələri ilə – yazıçılarla, şairlərlə, rejissorlarla, aktyorlarla, rəssamlarla, bəstəkarlarla özünəməxsus, isti münasibətləri var idi. Bu münasibət təkcə Azərbaycanla məhdudlaşmayıb, digər ölkələrin incəsənət nümayəndələrinə, o cümlədən Türk dünyasının simalarına da şamil edilib. Onlardan biri də bu il 95 illik yubileyi qeyd olunan, qırğız xalqının fəxri, Türk dünyasının böyük yazıçısı, ictimai-siyasi xadim Çingiz Aytmatov olub, – deyə Günay Əfəndiyeva bildirib. Fondun prezidenti Heydər Əliyevlə Aytmatovun bir-birinə bəslədikləri doğmalıqdan və rəğbətdən, onların dostluq əlaqələrindən bəhs edib.
Günay Əfəndiyeva Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun fəaliyyətindən danışaraq təşkilatın Türk dünyasının zəngin mədəniyyətini öyrəndiyini, qoruduğunu və dünyada təbliğ etdiyini vurğulayıb. Günay Əfəndiyeva 2018-ci ildə Fond tərəfindən Çingiz Aytmatovun 90 illik yubileyinin Azərbaycanda təntənəli şəkildə qeyd olunduğunu xatırladıb. Həmin tədbir çərçivəsində qırğız sənətçilərin ifasında Ç.Aytmatovun "Cəmilə" povesti əsasında hazırlanmış tamaşa təqdim olunub.
Aytmatovun əsərlərinin beynəlxalq səviyyədə geniş tanındığını qeyd edən Fondun prezidenti vurğulayıb:
“Ana tarla” əsəri bir qadının faciəsi, bir ananın fəryadıdır. Amma bir ananın simasında minlərcə, milyonlarca anaların ağrısı, acısı, iztirabıdır. Neçə-neçə nəsillərin taleyidir. Bunları danışarkən Vətən müharibəsində doğma Qarabağ uğrunda canlarını fəda etmiş igid oğullarımız gözlərimizin önündən keçir. Bu tamaşa eyni zamanda onların, bizim qəhrəmanlarımızın ruhlarına olan ehtiramdır. Və əlbəttə, onları bizə bağışlayan Analara ithafdır”.
Daha sonra, Günay Əfəndiyeva tamaşanın hazırlanmasında əməyi keçən hər kəsə, Bakı Bələdiyyə Teatrının kollektivinə və onun rəhbəri Aynur Muxtarovaya, quruluşçu rejissor Azərbaycanın xalq artisti Mərahim Fərzəlibəyova minnətdarlığını bildirib.
Qırğız Respublikası Prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə xüsusi nümayəndəsi Taalatbek Masadikov çıxış edərək bildirib ki, bu il Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri, müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, görkəmli siyasi və dövlət xadimi Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyi qeyd olunur. Taalatbek Masadıkov Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqının və bütün Türk dünyasının dahi oğlu olduğunu vurğulayıb.
"Heydər Əliyev şəxsiyyətinin böyüklüyü zaman keçdikcə bizim tərəfimizdən daha çox dərk olunur. Bu gün biz siyasi dünyanın və tarixin gedişatına təsir edən bu iradəli şəxsiyyətə heyranlıqla baxırıq", deyə o bildirib.
Çingiz Aytmatovun yaradıcılığından danışan Taalatbek Masadikov böyük qırğız yazıçısının Türk dünyasının ən görkəmli mədəniyyət xadimlərindən biri olduğunu qeyd edərək, onun ümumtürk mədəni irsinə verdiyi misilsiz töhfəsindən bəhs edib: “Aytmatov yaradıcılığı qırğız xalqının adət-ənənələri və tarixində dərin köklərə malikdir. Onun əsərləri bütün dünya oxucularında əks-səda doğuran ümumbəşəri məhəbbət, itki və insanlıq mövzularını tədqiq edir. Aytmatov ənənəvi qırğız mədəniyyətini müasir ədəbi formalarla birləşdirmək bacarığına malik idi. Bu gün də Aytmatovun irsi yeni nəsil yazıçı və sənətkarları ruhlandırmaqda davam edir və onun türk mədəni irsinə təsiri şübhəsiz ki, gələcək nəsillərə də ötürüləcəkdir”, deyə o bildirib.
Qırğız Respublikası Prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə xüsusi nümayəndəsi tədbirin təşkilinə görə Fondun prezidenti Günay Əfəndiyevaya, eləcə də Bakı Bələdiyyə Teatrının yaradıcı kollektivinə minnətdarlığını bildirib.
Qırğızıstanın Azərbaycandakı səfiri Kayrat Osmonaliyev Ulu Öndər Heydər Əliyevin Çingiz Aytmatova həm yazıçı, həm də görkəmli ziyalı kimi yüksək qiymət verdiyini vurğulayıb. Diplomat qeyd edib ki, əsası Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan siyasət bu gün də uğurla davam etdirilir: "Azərbaycanda daxili sabitlik, xalqla iqtidar arasında möhkəm birlik var, iqtisadiyyat möhkəmlənir, mədəniyyət və ictimai həyatın digər sahələri inkişaf edir. Qırğızıstan ilə Azərbaycan arasında 30 illik diplomatik münasibətlər ərzində güclü qardaşlıq əlaqələri qurulub", – deyə o qeyd edib.
Səfir “Ana tarla” əsərindən söz açaraq qeyd edib ki, “Əsərin qəhrəmanı Tolqonay müharibənin ağır illərində cəsarəti, mənəvi gücü və müdrikliyi Ana Torpaqdan götürüb”. Kayrat Osmonaliyev bu tamaşanın izləyicilər tərəfindən maraqla qarşılanacağına əminliyini ifadə edib.
Daha sonra Çingiz Aytmatovun qızı Şirin Aytmatovanın video-müraciəti tədbir iştirakçılarının diqqətinə təqdim olunub.
O, atası haqqında danışarkən qeyd edib: “Aytmatovun povestləri onun müharibə dövrünə təsadüf edən uşaqlıq illərində yaşadığı ağır çətinliklərdən qaynaqlanıb. Müharibə cəbhəsində ataların, oğulların və ərlərin həlak olması barədə əsgər ailələrinə teleqramlar çatdırdığından kədərin və itkinin nə olduğunu bilirdi. Onun cəmi 12 yaşı var idi.
Böyüyərkən atamın hekayələrini İkinci Dünya Müharibəsinin dəhşətlərindən sonra bəşəriyyətin yenidən müharibə aparmasının qarşısını almaq üçün yazılmış bir növ sehrli sözlər kimi düşünürdüm. Aytmatovun hər bir əsəri fərdin mənəvi möhkəmliyə sadiq qalmaq, qəddarlığa rəğmən xeyirxahlıq etmək, şər aləmində yaxşı olmaq, insanlıqdan kənar şəraitə rəğmən insan olaraq qalmaq əzmini göstərir.
Aytmatovun əsərlərinin qadın qəhrəmanları atası dövlət xadimi Törekul Aytmatovun repressiyaya məruz qalmasından sonra Qırğız kəndində dörd uşağı təkbaşına yoxsulluq içində böyüdən anası Nagima xanımın iradəsi və gücünə ithaf olunur”.
Çıxış edənlər türk mədəniyyətinin və irsinin təbliği kimi mühüm missiyanı yerinə yetirdiyinə görə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fonduna, eləcə də Bakı Bələdiyyə Teatrına və bu genişmiqyaslı tədbirin təşkilində əməyi olan hər kəsə minnətdarlıqlarını bildiriblər.
Povestin baş qəhrəmanı – Tolqonayın obrazını Azərbaycanın Əməkdar Artisti Hüsniyyə Mürvətova canlandırıb.
Çingiz Aytmatovun əsərinin dram varinatını Azərbaycan dilinə Teymur Elçin tərcümə edib. Tamaşada əməkdar artist Səmayə Sadıqova, aktyorlar Rəşad Kəsəmənli, Tural Əhməd, Namiq Cavadov, Elçin Muradov, Ülviyyə Rza, İsmayıl Atakişiyev, Zülfiyyə Məmmədova, Günel Qəmidova, Aynur Abbasova, Arzu Ağayeva iştirak ediblər.
Tamaşa ictimaiyyət tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb, yekunda izləyicilər Bakı Bələdiyyə Teatrının yaradıcı kollektivini gur alqışlarla mükafatlandırıblar. Premyera böyük uğurla başa çatıb.
