Bu gün Roy və Con Boultinq qardaşlarının doğum günləridir.

Kulis.az onların birgə çəkdikləri “Günortaya yeddi gün” filmi haqqında materialı təqdim edir.

Britaniya kinosunun az xatırlanan, amma dövrünün ən sarsıdıcı ekran əsərlərindən biri olan “Günortaya yeddi gün” (1950) filmi bu gün də insanlığın öz yaratdığı təhlükənin qarşısında necə aciz qaldığını incə, təmtəraqsız, amma son dərəcə təsirli bir dillə göstərir. Film xüsusi effektlərə və süni dramatizmə söykənmir; onun gücü boş küçələrin sükutunda, tərk edilmiş şəhərin soyuqluğunda və vicdanının ağırlığı altında əzilən bir insanın addımlarındadır.

Bu sadəlik, əslində, filmin ən böyük dramaturji silahıdır. Çünki tamaşaçı qorxunu kadrların arxasında gizlənmiş səssizlikdə hiss edir.

Hadisələrin mərkəzində nüvə silahı üzərində çalışan professor Uillinqton dayanır. O, illərlə laboratoriyalarda gizlədilən nüvə proqramının real mənzərəsini gördükdə kəşfinin insanlıq üçün yaratdığı təhlükənin miqyasını dərk edir. Bu yük onu Londonun mərkəzində nüvə bombası partlatmaqla hökuməti silahlanmanı dayandırmağa məcbur etməyə cəhd edən bir şəxsə çevirir. O nə terroristdir, nə xəstə; o, atom əsrinin mənəvi yükünü ən birinci və ən ağır şəkildə hiss edən alimdir.

Filmi güclü edən təkcə süjet xətti deyil, eyni zamanda, 1950-ci illər Londonunun psixoloji atmosferini dəqiqliklə ekrana gətirməsidir. Müharibədən yeni çıxmış, dağıntılar altında yenidən nəfəs almağa çalışan şəhər bir anda bomboş, vahiməli bir səssizliyə qərq olur. Kamera heç nəyi bəzəyib-düzəmir. Ucsuz-bucaqsız boş küçələr, tərk edilmiş evlər, qorxu dolu gündəlik həyat, hamısı realdır, çünki o dövrün atom narahatlığı da real idi. İnsanların ağlında və ürəyində bir sual vardı: “bəs sabah?”

“Günortaya yeddi gün” açıq siyasi bəyanat deyil; o, hökumətlərə, elmi dairələrə və cəmiyyətə ünvanlanan sakit, amma kəsərli xəbərdarlıqdır. Filmin ən böyük paradoksu isə budur: professor Uillinqton sülh üçün təhlükə yaradır. O, bombanı partlatmaq istəmir. Dünya yenidən müharibəyə sürüklənməsin deyə sanki insanları qorxutmaq məcburiyyətində qalır. Onun faciəsi də elə buradadır: vicdanı onu qaranlığa sürükləyir.

Zaman keçdikcə film daha da aktuallaşır. Çünki texnologiya inkişaf etdikcə dünyanın mənəvi məsuliyyəti də artır. Film göstərir ki, bəzən ən böyük dağıntı səssizlikdə baş verir: bir şəhər boşalır, həyat dayanır, bir alim isə öz kəşfinin kölgəsində tək qalır. Nüvə silahı və onun yaratdığı təşviş böyük ölçüdə mənəvi uçurumdur.

Bu film həm siyasi mesajı, həm psixoloji dərinliyi, həm də sənədli dram estetikasını özündə birləşdirən nadir nümunələrdəndir. Tozlu rəflərin arxasında qalsa da, hər yeni geosiyasi gərginlikdə yenidən aktuallaşır. Çünki “Günortaya yeddi gün” bir sualı daim yeniləyir: elm bizi xilas etmək üçündür, yoxsa məhvə aparmaq üçün?

• Kino və fəlsəfə paralelini görən ilk filosof - Delöz nəyi cəfəngiyyat hesab edirdi?
• İmpressionizmlə kubizm arasında... - Pikasso niyə “Biz Sezanın uşaqlarıyıq” deyirdi?
• Pulsuz oxuyan müğənnilər, “mənimsənilən” vəsaitlər