Kulis Fərid Hüseynin tərcüməsində Müzəffər Tayyib Uslunun şeirlərini təqdim edir.

Müzəffər Tayyib Uslu 1946-cı ildə, 24 yaşında vərəm xəstəliyindən ölüb.

Əsas uğuru sağlığında çıxan “Şimdilik” adlı kitabı olub.

Onun sənət müstəvisində yeganə davası “Yeni şeir”in nə olduğunu insanlara çatdırmaq idi.

Kitabına ön söz yazanda elə bilirdilər poeziyaya gəlir, ancaq başlanğıc dedikləri “axır-axırı” imiş.

Ölümündən az əvvəl ən çox sevdiyi dostu, şair Rüştü Onur dünyasını dəyişəndə o yazırdı: “Rüştü ölüb... Və mən elə indidən insanları yorulmamış küçələri yorulan bu kiçik şəhərdə hiss edirəm ki, təkəm... Rüştü ölüb... Deməli, mən daha Rüştü gəlsə bunu edərik, onu edərik deyə xəyallara dala bilməyəcəyəm...”

Orxan Vəlidən sonra türk ədəbiyyatında şeir “həyata qovuşmuşdu”, amma yenə də “belə şeir olmaz” deyib klassik şeirə qayıdışı istəyənlər, xalq ədəbiyyatı nümunələrini təqlid edənləri əl-əl axtaranlar vardı.

Uslu isə klassik təsvirçiliyin, təşbehlə yazmağın əleyhinə idi və təşbehlə yazan, həyat həqiqətlərindən uzaq, ancaq nəyisə nəyəsə bənzədən şairlərə üz tutub sual edirdi: “Niyə ağacı, ağac, buludu bulud və dənizi dəniz kimi seyr etməyək?”

Klassik şeirin romantizmin “hakimiyyəti altında” qaldığını vurğulayırdı. Düşünürdü ki, klassik şeirdə insan insan deyil, insanın xəyalıdır, ağac ağac deyil, ağacın xəyalıdır.

O, qərbçi idi.

“Ədəbiyyatın insandan məhrum edilməsi”nə qarşı idi.

“Həqiqi şair yaşadığının fərqinə varan insandır, əsl şeir yaşamaq sevincinin təzahüründən başqa bir şey deyil” fikrinin tərəfdarı idi.

Onlara Zonquldağ şairləri deyirdilər.

İllərdir hər iki nakam şair “unudulmuşdu”. Yılmaz Erdoğanın 2013-cü ildə çəkdiyi “Kəpənəyin yuxusu” filmi ilə təkrar yada düşdülər və kitabları, məktubları yenidən nəşr olunmağa başladı.

Qəribədir, sanki tale onların düşmənləri imiş, hər ikisi doyunca yaşamaq istəyirdi, hər ikisi cavan öldü.

Əlbəttə, hamı yaşamaq istəyir, ancaq onlar sadəcə yaşamaq istəyirdilər...

Şeir yazmaq istəyirdilər...

Ölümü isə siqaret kimi bir-birinin dodağından yandırdılar...

P.S. “Lənətə gəlim”, fikrimi təşbehlə tamamladım...

Fərid Hüseyn

Unutmaq

Sarı saçlı mələyim,

ilk qədəhi

səni unutmaqçün içmişdim.

İkincidə

bəh-bəh hər şeyi beləcə unutmaq

nə gözəldi demişdim.

Üçüncü qədəhdə,

yenə yadıma düşmüşdün,

sarı saçlı mələyim.

Şair

Siz mənə fikir verməyin,

mən şairəm

fışqırıq çala-çala,

hətta əllərim cibimdə,

lap istəsəniz “dimdiyimə” bir

siqaret qoyub

dənizin üstündə də yeriyə bilərəm.

Quş kimi

Deyirlər ki, adəm oğlu

uçaq quş kimidir

bir baxırsan burdadır,

bir də görürsən öldü.

Hə, bu da dünyamız, -

ağacın quşa,

quşun ağaca

heç nəyi oxşamır.

Mən də deyirəm ki,

ay Müzaffer Tayyib adlı bəndə

gözəl olan yaşamağımızdır,

nə vaxtsa ölməyimiz yox.

Bəli, gözəldir yaşamaq

nə baş versə də,

hətta sevdiyin qız

ərə tələssə də.

Qürbət

Sevirsən də,

nəyin gizləyirsən?

Oxuduğun mahnıdan da bəllidir ki,

sevdiyin qız

səni sevmir.

Üstəlik,

həm də qürbətdəsən,

məktub gözləyirsən,

gəlmir...

Kimə deyim görəsən

İndi bu şəhərdən gethagetdə

kimə və nətər deyim görəsən,

bu şəhəri çox sevdiyimi?

Mən axı darıxanda

bu kiçik şəhərdən

hamıya gileylənmişəm.

Rüştüdən Gələn Məktup

Oktay Rifata

Əvvəla bütün şairlərə salam,

sonrasa bir söz demək istəyirəm:

Ölüm yaxşı şey deyil,

nə sübh cağı, nə axşam.

Küçələrin əllərindən öpürəm,

mənə yaşamağı öyrətmişdilər.

Dosta da, düşmənə də

xoş günlər arzu edirəm.

Sarı saçlı gözəlçəyə de ki,

mən ölmüşəm ta.

Vəfasız dostlar çatdır:

heç kəsə qalmır dünya

Necə unuda bilərəm, doyunca baxmadım həyata.

Fəqət Oktay Rıfat da düz deyirmiş:

“Xatirələrə də budaq gəzirlər

quşlar kimi qonmağa”.

Öləndən sonra

Mən öləndən sonra

arxamca danışacaqlar:

Deyəcəklər ki, o ancaq şeir yazırdı

və yağışlı gecələrdə

əlləri cibində gəzirdi.

Xatirə dəftərimi oxuyanın

ürəyindən qara qanlar axacaq:

Nə bədbəxt adam imiş bu,

kasıblıqdan zillət ayaqlayırmış.

Qan

Əvvəlcə öskürdüm,

yavaşca öskürdüm beləcə,

elə o saat ağzımdan qan gəldi

günorta vaxtı, durğum yerdəcə.

O saat başa düşdüm ki, nə məsələdi,

Başa düşdüm, amma iş işdən keçmişdi.

Bir anlıq ətrafa boylandım,

baxdım ki, yaşamaq hələ də gözəldi.

Məsələn, göy üzü

maviydi bütün gücüylə,

xəyala dalan insanlarsa

öz aləmində.

Arzu

Aynalardan əvvəl

bir gözəli gözəlliyindən

xəbərdar etmək istərdim.

Müharibədən sonra

Dostum deyir ki,

hələ bu müharibə qoy qurtarsın,

birinci işim evlənmək olacaq.

Mən de eyni fikirdəyəm,

qoy bircə bu müharibə qurtarsın,

bircə bu müharibə qurtarsın...

• “Cəhənnəm sakinləri” Şəki Dövlət Dram Teatrında nümayiş olunacaq
• İstanbulda ANAİB ilə TBYMB arasında görüş keçirildi
• Vətən Müharibəsindən bəhs edən filmlərə nə qədər pul ayrılıb? - Açıqlama