Bu günlərdə yazıçı Kənan Hacının “Atamın sevgilisi” kitabı çapdan çıxıb. Kulis.az kitabda dərc olunmuş esseni təqdim edir.
Ahmet Kayanı dinlədim və bütün varlığım alt‑üst oldu.
Qarşıda isə uzun bir gecə var. Bu gecəni də adlamaq üçün yenə yazmaq lazım gəlir. Bizim birgə olduğumuz bir şəkil var ‑ atam, anam və mən. Mənim on bir aylığımda çəkilib o şəkil. Üçümüzün birlikdə olduğumuz ilk və sonuncu şəkildir o foto. Hər dəfə bu səkilə baxanda mənə elə gəlib ki, onlar heç vaxt bu şəkildəki kimi bəxtəvər olmayıblar. Qəribədir, o şəkildəki xoşbəxt təbəssümü mən sonralar heç birinin üzündə görmədim.
O xoşbəxt anı tutub saxlayan fotoqraf da artıq həyatda yoxdur... İllər keçəcək, heç birimiz həyatda olmayacağıq, amma bu şəkil qalacaq...
Biz nə vaxtsa yenə görüşəcəyik, yenə birlikdə olacağıq. İntəhası, ayrı görkəmdə, başqa qiyafədə... O anların şəklini çəkən olmayacaq amma...
Son vaxtlar o şəklin üzünə baxa bilmirəm...
* * *
O uşaq dünyaya tək gəldi, tək böyüdü, atası dünyasını dəyişəndə ikinci dəfə, anası rəhmətə gedəndə isə üçüncü dəfə tək qaldı və tək yaşadı.
Dünyanın bütün qırxdüyünlü sualları onun başına dolu kimi yağdı. Bəzən evə çörək almağa belə pulu olmadı, günlərlə ac qaldı, vağzallarda yatdı, qəzetlərə yazılar yazıb özünə araq pulu düzəltdi, hər gün kafelər küncündə öldü‑dirildi.
Cibi də, əyni də yalın oldu o adamın. Qış başının üstünü kəsdirəndə xalası oğlundan nimdaş, əyninə dar gələn bir palto alıb geyindi, atasının köhnə botinkalarını ayağına keçirdi, bu botinkalar da tərslikdən su buraxırdı... Yağışlı, qarlı günlərdə axşamlar evə gələndə soyuqdan göyərmiş ayaqlarını ovuşdura‑ovuşdura yenə kağız‑qələmə əyilirdi. Təmtək idi bu zalım dünyada.
Bircə söykənəcəyi yer onun istedadı idi, qələmi əlində çomaq əvəzi gəzdirdi ki, yıxılanda qələm onu ayaqda saxlasın. Dənizin sahilindəki tənha ev kürəyini quzğun küləklərə söykəmişdi, onu qoruyurdu bacardığı qədər. Amma soyuq divarları keçib yorğan‑döşəyin canına hopmuşdu, bəzən şaxtalı qış gecələrində yatağa pallı‑paltarlı girirdi.
Şeirlərini, yazılarını o evdə yazdı, hər gün elektrik qatarında kənddən şəhərə, şəhərdən kəndə ümidlərini də özüylə daşıdı. “Fil çəkə bilməzdi o çəkənləri, İlahi, gör nələr çəkdi bu adam!”
Göylər uzaqdaydı, çox uzaqda... Tanrısa ürəyinin içindəydi. Bəzən ürəyindəki Tanrıya da asi olurdu, onu ürəyindən çıxarmaq üçün bədənini araqla zəhərləyirdi. Araqsa mədəsinə axırdı, ürəyinə yox.
“Ürək deyilmiş, çarıqmış camış gönündən!..”
(Nazim Hikmət)
Evləndi, şəhərə köçdü, kitabları çıxdı, səhər işə, axsam evə dönən “xoşbəxt”lərdən oldu. Amma...
* * *
Yazının bu yerində yalnızlıq temasını mütəmadi işləyən iki rəssamı xatırladım. Biri sənət yaşamını bütünlüklə yalnızlığa həsr etmiş Edvar Hopper, digəri isə Pierre Bonnard.
Bonnard evindən çölə çıxmayan rəssamlardan idi. O, xanımı ilə bir evə qapılıb, uzun bir zaman müddətində birgə yaşayıblar. Bonnard öz xanımının əksini nə az, nə çox 400 tabloda işləyib!
Düşünürsən ki, öz xanımı ilə bu qədər iç‑içə ikən Bonnard necə yalnız ola bilərdi? Xanımı bu rəsmlərin heç birində ərinin onun rəsmini çəkdiyinin fərqindəymiş kimi görünmür, sanki çöldən yad bir adam gəlib kənardan onun rəsmini çəkirmiş kimi davranır.
Amma Bonnard özü hər rəsmində bir xəyalat kimi görünür və “mən varam” demək istəyir.
Bundan artıq heç nə deməyəcəyəm. V. Xlebnikov deyirdi ki, “biz ölürük və bununla da doğuluşumuz başlayır. Amma mən heç vaxt indiki kimi ölüm görməmişəm. Deyəsən, artıq bu ölümün doğuluşu olmayacaq...”
Son vaxtlar bu sözləri də tez‑tez xatırlayıram. Türklərin qəribə bir ifadəsi var: “Sənətin sokak cocuğu”. Mən hərdən özümü bu təkliyim və tənhalığımla sənətin “sokak cocuğu” kimi hiss edirəm. Hərdən istəyirəm şirin yalanla ovunum, çünki həqiqət mənim üçün ölümdən betərdi...
O şəkil də mənim həyatımın nağıla çevrilmiş həqiqətidir. Hər nağılın sonunda göydən üç alma düşür.
Bu nağılın alması göylərdən düşmədi.
Və heç vaxt düşməyəcək...
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/kulis_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi Twitter-da izləyin
