Kulis.Az Aytən Cavanşirin “Üçmərtəbəli evin pərdələri” hekayəsini təqdim edir.

2013, dekabr

-Gültən?

-Gültən Malik. Eşidirəm...

-Gültən, Gültəncan, bircə demə ki, tanımadın.

-O-o, Fəxri, indi tanıdım. Necəsən?

-Əla, sən?

-Yaxşı. On beş ildən sonra sinif və qrup yoldaşın olmuş insanın səsini eşidən insan necə olar? Əlbəttə ki, yaxşı. Necəsən oralarda? Hələ də Londondasınız?

-Hə, bədii dillə desək, dumanlı Albionda. Bir ara Kanadaya köçməyi planlaşdırırdıq, amma buradakı işlərdən imkan olmadı. Həm də Rita bura öyrəşmişdi. Sənə salamı var.

-Sağ olsun, məndən də salam de. Uşaq var?

-Var - iki uşaq. Birinin səkkiz, o birinin on yaşı. Yaxşı, təkcə mən danışıram. Danış görüm, özündən, Bakıdan. Nə var, nə yox oralarda?

-Sənin gördüyün, bizim gəncliyimizin Bakısı daha o Bakı deyil, Fəxri. Bura çox dəyişib.

-Guya biz dəyişməmişik?

-Orası düzdür.

-Darıxıram Bakı üçün. Gəncliyimiz, səhvlərimiz, xoşbəxtliyimiz üçün darıxıram.

-Çox şikayət eləmə, Ritaya xəbər verərəm. Amma zarafat bir yana, mən də darıxıram. Birgə keçirdiyimiz o illər üçün. Nə deyirsən de, qırx yaşından sonra hər şey dəyişir, daha şıltaq ola bilmirik, buna haqqımız çatmır.

-Şişirtmə, Gültən, bizim hələ 39 yaşımış var.

-Fəxri, bilirsən, nə yadıma düşdü? Bizim avtobusdakı macəralarımız. Sən avtobusdakı hər kəsi bir-bir süzürdün. Yadındadır? Beyninə salmışdın ki, sərnişinlərin arasında mələk olur, insan cildindəki həmin mələk hansısa xüsusiyyəti ilə fərqlənir. Sən buna inanırdın.

-Mən indi də buna inanıram...

-Hə, əslində, elə də olurdu. Biz hər avtobusda mütləq bir mələyə rast gəlirdik; Daun sindromlu uşaq, qadının qucağındakı bir aylıq körpə, heç kimə baxmayan və heç nə haqda düşünməyən ağ saçlı qadın... Onlar hamısı mələk idi. Maraqlıdır, avtobusda olarkən yenə hər kəsi süzürsən?

-Yox. Mən daha avtobusa minmirəm. Özümünkündən əlavə, iki xidməti maşınım var.

-Aydındır.

-Gültən, bəs sən hələ də Morrikonenin “Holokost”unu heyranlıqla dinləyirsən?

-Yox.

-Niyə? Mənə görə?

-Xeyr, niyə bunu özünlə əlaqələndirirsən ki? Yox, sənə görə yox, sadəcə, qırğın sözünə artıq nifrət edirəm.

-Uşaqlardan kimi görürsən?

-Hərə bir yerdədir. Biri Almaniyada, biri Rusiyada, biri sənin kimi Londonda, biri də mənim kimi Bakıdadır.

-Hə, sən sevdiyin insanlara, məkana qarşı həmişə sadiq idin.

-Əlbəttə, sən ambisiyalarına sadiq olduğun tək.

-Gültən...

-Unut getsin. Bir də bilirsən, nəyi xatırladım? Təzə peyk antennaların çıxdığı vaxtı. Əcnəbi kanallara görməmiş kimi baxırdıq. Bir kanalda hətta şərabçılıqla bağlı verilişə də ilişmişdik. Həftənin beşinci günləri gedirdi, düzdür? Ali məktəbə hazırlaşmaq adıyla qapını bağlayıb ona baxırdıq. Nə idi o kanalın adı, yadındadır?

-“LMP”.

-Hə, hə, maraqlıdır... sanki birdən-birə iyirmi il öncəyə qayıtdım. Sənin həmişə əla yaddaşın olub. Orta məktəbdə də, ali məktəbdə də. Bütün qrup səninlə fəxr edirdi.Öz aramızda, əməlli məlumat toplamışdıq o verilişdən. Ən qədim şərab ənənələrinə malik ölkələr Fransa, İtaliya, İspaniya, Portuqaliya...

-Özünü yorma, sadəcə, Aralıq dənizi ölkələri.

-Hə, Avstraliya və Amerika şərabını isə apar tulla.

-Sənin yaddaşın da pis deyilmiş.

-Sənə çata bilmərəm.

-Gültən, bilirsən niyə zəng etmişəm? Mən... bir az yorulmuşam.

-Ola bilməz, sən axı heç vaxt yorulmurdun. Bu sən deyilsən. Fəxri yorula bilməz, Fəxri ancaq peşman ola bilər. Həmişə də olurdu. Şokoladlı dondurma aldıqdan sonra meyvəlisini almadığına görə peşman olurdun, hətta diplom mövzusunu seçdikdən sonra da peşman olmuşdun. Gərək o mövzunu yox, başqa birini seçərdim, çünki həmişə səhv edirdin. Həmişə də gec olurdu. Daha heç nəyi geri qaytarmaq mümkün olmadığı an peşman olurdun. Məncə, son görüşdüyümüz andan etibarən daha peşman olmursan. Bu yaxşı əlamətdir.

-Gültən... Xoşbəxtsən?

-15 ildən sonra taleyimlə maraqlanmağın məni kövrəldir. Sənə sərf edən cavab hansıdır? Əla, yaxşı, yoxsa pis? Fəxri, niyə zəng etmisən axı? Bəlkə, tarixi səhv salıram, bu gün bir aprel deyil ki? Deyirəm, bəlkə, zarafatlaşmaq üçün zəng etmisən, bədii dillə desək, dumanlı Albiondan? Bizim son görüşdüyümüz tarixi xatırlayıram. 1999-cu il, avqustun... Deyəsən, Türkiyədəki dəhşətli zəlzələ sənin psixikana da təsir etmişdi, amma yox, sən yalnız öz planlarına, arzularına doğru gedirdin. Həyatını qurmağa çalışırdın. Aramızdakı dialoq indi də yadımdadır:

“Gültən, bilirəm, sən Şekspir ədəbiyyatının vurğunusan, amma inan, Şekspirin aşıladığı məhəbbət saxtadır. Sevgi heç bir qurbanlara dəyməz. Hər halda, mən utopik hissin qurbanı olmaq və həyatımı əsrlər öncə təsvir olunmuş banal hisslərə qurban vermək istəmirəm. Yaşamaq istəyirəm. Rita ilə evlənməliyəm. Bu mənə lazımdır, gələcək karyeram Ritadan, atasından asılıdır”. Bax belə, sən gözəl, teatr pafoslu səsinlə əlavə etdin ki, üç mərtəbəli evdəki sevgi ilə kirayə və ya ikiotaqlı mənzildəki sevgi ayrı-ayrı şeylərdir. Dedin ki, soyuq mənzildəki məhəbbət sevgidən başqa hər şeyə bənzəyir, burada özün donduğun kimi, sevgin də donacaq və yox olacaq. Ritanın üçmərtəbəli evindəki pərdələri də səni əməlli-başlı təsirləndirmişdi: “Gültən, bir evdə ki bahalı pərdələr olmadı, orda hansı sevgidən söhbət gedə bilər?”

Pərdə... Fəxri, sən pərdəyə qədər hər şeyi nəzərə almışdın. Gözündən heç nə yayınmamışdı. Gözünü eynən avtobusdakı sərnişinlərə zillədiyin tək o üçmərtəbəli evə də zilləmişdin. Mən isə axmaq idim axı. Özümü Verdinin, Jorj Bizenin operalarındakı lirik, daha doğrusu, səfeh qəhrəman kimi hiss edirdim. İllərdir davam edən münasibətlərimizin sənin karyera arzularının qurbanına çevrildiyini görürdüm, amma yenə də nəyisə dəyişmək istəyirdim.

İkisaatlıq mühazirəndən sonra qısaca əlavə etdin: “Yəqin, məni başa düşürsən”. Cavab gözləmədən, nə hisslər keçirdiyimə əhəmiyyət vermədən sakitcə çıxıb getdin. On beş ildən sonra deyirəm: – Yox, başa düşmürəm, başa düşməyəcəm də. Mən aylar boyunca meyit kimi ortada dolaşdığım vaxt sən gələcəyinə doğru addımlayırdın – dünyanın ən bahalı şəhərlərindən birində iki xidməti maşının, lüks mənzilin, lüks həyatın olduğu gələcəyə. Lakin qınamağıma fikir vermə, məndə indi hər şey yaxşıdır, amma sən yenə də düz eləmisən. İncimirəm... Eşidirsən? Fəxri?

-Hər şeyi düz deyirsən, Gültəncan, Şekspiri ələ saldığıma görə indi çox peşmanam. Səni, hisslərimi üstün tutmalıydım. Mən nə qədər əclaf olsam da, səni sevmişəm. Haqlısan, mən daha heç nəyi düzəltmək mümkün olmadığı an peşman oluram. Bağışla...

-Üzr istəmək necə asandır.

-Keçən həftə həkim xərçəngin sonuncu mərhələsində olduğumu söyləyəndə qorxmadım. Sadəcə, bir anda bütün həyatımın cəfəngiyat olduğunu başa düşdüm. Düz demirsən, üzr istəmək asan deyil, biz hər şeyi yenidən başlamaq üçün bağışlanmağımızı istəyirik daim. İndiki halda, heç bir başlanğıc yoxdur. Boşluq var, son var...

Gültən dəstəyi yerinə qoyub bayaqdan açıq olan pəncərəni bağladı. Nə düşünməli olduğunu bilmirdi, eşitdiklərindən sonra belə, illərdir içində yığılıb daşa dönən qəzəb heç cür əriyə bilmirdi, indi bu qəzəbin üstünə küt bir ağrı da əlavə olunmuşdu. Yumruğunu qeyri-iradi buz kimi pəncərəyə döşəməyə başladı. Otağa yeddi yaşlı qızı daxil oldu.

-Nə olub, ana?

Üzünü təəccüb içində onu süzən qızına çevirdi, dizi üstə oturub qızına sarılaraq hönkürdü: – Bağışla, əzizim, pəncərəni bağlamağı unutmuşdum. Ev soyuyub, sənə soyuqdur, hə? Bağışla məni, pəncərəni açıq saxladığıma görə bağışla...

• "Oskar"ın aparıcısı bəlli oldu
• "Huma Quşu: xeyirxahlıq və cəsarət bələdçisi" - Xeyriyyə axşamı
• Sərxoş gəlmişəm qapına - Şaiq Vəli