Azərbaycanın xalq artisti, məşhur bəstəkar Arif Məlikovun “Məhəbbət əfsanəsi” baleti yenidən Rusiyanın Bolşoy Teatrının repertuarına daxil edilib.

Oktyabrın 23-də əsər yeni redaktədə tamaşaçılara təqdim edib. Baletin quruluşçu xoreoqrafı Yuri Qriqoroviçdir. Səhnələr mərhum teatr rəssamı Simon Virsaladzenin eskizləri əsasında qurulub. Yeni quruluşda Fərhad rolunu Bolşoy Teatrın aparıcı solisti Denis Redkin, Şirin rolunu Rusiyanın əməkdar artisti Nina Kaptsova, Mehmanə Banu nu Svetlana Zaxarova ifa ediblər...

Kulis.az Rusiya mətbuatının balet haqqında yazdıqlarından seçmələri təqdim edir.

Gazeta.ru

Anna Qordeeva “Köhnə hisslərin premyerası”

...“Baletin musiqisi Bəstəkar Arif Məlikova aiddir. Arif Məlikov neçə-neçə maraqlı simfonik əsərlərin müəllifi olsa da, dünya miqyasında “Məhəbbət əfsanəsi” ilə şöhrət tapıb.

Xoreoqraf Yuriy Qriqoriyeviçdir. O Yuriy Qriqoriyeviç ki, Bolşoy teatrı 30 ildən artıq idarə etdi, istedadını itiləyə-itiləyə öz artistlərinə qarşı daha qəddar oldu, lap axırda Bolşoy teatrın başçısını Balaca Stalin də adlandırdılar.

Bu tamaşa dostluq və xoşbəxtlik içində yaradıldı, onun bu qədər yaxşı olmasının bir izahı da budur. Ilk dəfə “Məhəbbət əfsanə”sini tamaşaçılar 1961-ci ildə Marinski teatrında görmüşdülər, 4 il sonra onu Bolşoy teatra köçürdülər, o zamandan o afişadan düşmədi. Köhnə binanın bərpası zamanı belə tez-tez Kremldə göstərildi.

İndi, tarixi səhnənin repertuarı bərpa olunanda isə növbə “Məhəbbət əfsanəsi”nə də gəlib çıxdı. Bərpanı premyera adlandırsalar da xoreoqrafiyada demək olar ki, heç nə dəyişməyib.

Xoşbəxtlikdən dəyişməyib, ona görə xoşbəxtlikdən ki, bundan əvvəl redaktə etdiyi tamaşaları Yuriy Qreqoryeviç pisliyə doğru dəyişmişdi, quruluşda əməlli-başlı yamaqlar var idi.

“Məhəbbət əfsanəsi”nin redaksiyası”nda isə praktiki olaraq hər şey əvvəlki kimidir: Litavrların 5 zərbəsindən tutmuş (bu beş zərbə baletin 1961-ci ildəki quruluşunda iştirak etmiş 5 əsas insanı simvolizə edirdi: rejissor özü, Nazim Hikmət, Arif Məlikov, dirijor Niyazi və rəssam Simon Virsaladze) saray xidmətçilərinin marşına, məhəbbət monoloqlarına, suyun və odun rəqsinə kimi.

İştirakçılar dəyişib: Svetlana Zaxarova Məhmənə Banu rolunda səhnəyə çıxır. Klassik balerina istənilən baletdə istənilən melodramatik kolliziyanı azca soyuqlaşdıraraq Zaxarova “Əfsanə”ni “buzun çatlaması” əhvalatına çevirir. Qəhrəmanı ölkənin idarə edərkən, cadu olunarkən öz hisslərini saxlasa da rəssam Fərhadın onun bacısına vurulduğunu biləndə balerina- Mehmanə ağlagəlməz bir ifa təqdim edir. Ayaqlar yuxarı tuşlanır, sanki başının üstündəki nəyisə sındırmalıdır, bədənsə balerina Zaxarovanın harmonik aləti kimi məkanı “dağıdır”...

Vitbrussia.ru

“Risk sərhəddində balet”

“Məhəbbət əfsanəsi” baletinin əsas partiyalarından birinin - Mehmanə Banunun ifaçısı Svetlana Zaxarova ilə müsahibədən:

...” -Svetlana, “Məhəbbət əfsanəsi” XX əsrin klassikası, Yuriy Qriqoriyeviçin titul baletlərindən biridir. Tamaşaya hazırlaşarkən hansı hissləri keçirirdiniz?

- Böyük xoşbəxtlik hissini. Bizim maestromuz Yuriy Nikolayeviç baleti özü bərpa edir. Onunla ünsiyyətdə olanda özünü tarixlə üz-üzə hiss edirsən. Baxmayaraq ki, “Məhəbbət əfsanəsi”ni yarım əsr qabaq hazırlamışdı, indi o, əsl sənətkar kimi öz “övladının qayğısına qalır”, işi davam etdirir. Müxtəlif dövrlərdəki quruluşlara baxsaq görərik ki, balet xeyli dəyişib. Bugünkü balet isə təkrar deyil, yeni redaktədən sonrakı quruluşdur. Tamaşa daha yığcam olub, dövrün tələbinə uyğun olaraq. Axı indi publikanın 4-5 saat çəkən opera və baleti dinləyəcək halı yoxdur. Amma bununla belə yeni versiyada əsas və tanış olan məqamlar saxlanılıb.

- “Məhəbbət əfsanəsi” öz zamanı üçün görünməmiş hissiyyat ötürürdü, xoreoqrafik dili, qeyri-adi tullanışıları, şpaqatları var idi...

- Orada həm də xüsusi əl plastikaları və pozalar var. Bunlar məhəbbət səhnələrinə böyük hissiyyat qazandırır. “Məhəbbət əfsanəsi” böyük məhəbbət, arzu, cazibə və nisgil barədə bir əhvalatdır. Biz qəhrəmanlarımızın keçirdiyi insani hisslər barədə bədən dili ilə danışırıq.

- Sizin qəhrəmanınız Məhmanə Banu necə bir insandır- əzab çəkən, qəddar?

- O, bədbəxtdir. Bütün əhvalat boyu o, bircə dəfə də gülümsəmir, çünki o, əvvəldən axıradək bədbəxtdir. Onun –yəni dolayısı ilə mənə insan gücünün tablamayacağı qədər gərginlik yaşamaq düşüb. Əvvəlcə onun acığı və qəzəbi bacısı Şirinin ölümcül xəstəliyinə dərman tapa bilməyən xidmətçilərinədir, sonra əzablı seçim və qurbanvermə gəlir - o, öz gözəlliyini sevimli bacısının həyatı üçün qurban verir. Amma daha sonra hər iki bacının vurulduğu gənc oğlan, gözəl olan bacını, yəni, Şirini seçir və Mehmənəyə ağrı, əzab və iztirab çəkmək qalır. Onun üzünü örtmək üçün maska geyindiyi anında keçirdiyi dəhşəti və kədəri ifadə etmək asan deyil. Bunu, mən də, tamaşaçılarda da hiss edirik...”

• Bülbülün Memorial Muzeyində “Təbiətin rəngi” adlı sərgi
• Üç balaca qapı - Narıngül Nadirin yeni hekayəsi
• Fırtınalı bir gecədən - Rayner Mariya Rilkenin şeirləri