26 noyabr tanınmış macar şair Mihay Babiçin doğum günüdür.

Kulis.az bu münasibətlə onun həyatı və yaradıcılığı haqqında diqqətçəkən faktları təqdim edir.

XX əsr macar ədəbiyyatının ən yenilikçi simalarından biri olan Mihay Babiç təkcə bir şair deyil — o, həm də mütəfəkkir, filosof, tərcüməçi və bütöv bir ədəbi nəslin mənəvi dayağı idi.

Macar poeziyasının modernləşməsində mühüm rol oynayan Babiç, din, varlıq, insan psixologiyası və əbədi sualların ətrafında dolaşan poeziyası ilə Avropa ədəbi düşüncəsini Macarıstana gətirən nadir yaradıcı fiqurlardandır.

Babiç Seksard şəhərində ziyalı ailəsində doğulmuşdu. Təhsil illəri onun dünya görüşünün formalaşmasında böyük rol oynamışdı.

1901–1905-ci illərdə o, Budapeşt Universitetində macar və latın dilləri üzrə təhsil aldı və burada gələcəyin digər böyük ədibləri — Dejö Kostolanyi və Dyula Yuhas ilə tanış olmuşdu. Bu üçlük sonradan macar modernist poeziyasının əsas sütunlarından biri kimi tarixə düşəcəkdi.

Universitetdən sonra Babiç bir müddət müəllim kimi fəaliyyət göstərir: Baya, Seqed, Feqeraş, Uypeşt və Budapeştdə liseylərdə dərs deyir. Müəllimlik illəri onun həm intellektual, həm də poetik düşüncəsinin cilalanmasına təkan verir.

1908-ci ildə gənc şairin həyatında dönüş nöqtəsi yaşanır - onun yazdığı poemalar geniş tanınmağa başlayır. Elə həmin il İtaliyaya səfər etməsi Babiçin taleyində yeni bir səhifə açır. O, bu səfərdə Danteyə heyran qalır və illər sonra dünya ədəbiyyatının şah əsərlərindən biri olan “İlahi Komediya”nı macar dilinə tərcümə edəcək qədər bu marağı dərinə gedir. Bu tərcümə yalnız ədəbi deyil, həm də mədəni hadisə hesab olunur - çünki Babiç əsəri sadəcə çevirmir, həm də macar poetik dilinə yeni boyalar gətirirdi.

1919-cu il Macarıstan inqilabından sonra Babiç qısa müddətə Budapeşt Universitetində professor təyin olunsa da, inqilabi hökumətin süqutundan sonra pasifist mövqeyinə görə vəzifədən uzaqlaşdırılır. Müharibəyə və zorakılığa qarşı açıq şəkildə çıxış etməsi onun həyatında çətinliklər yaratsa da, Babiç prinsipiallığından dönmür.

1911-ci ildə Babiç Macarıstan ədəbiyyatının ən təsirli nəşrlərindən biri olan "Nyugat" jurnalına yazmağa başlayır. 1929-cu ildən ölümünə qədər - bəzi illərdə yazıçı Jiqmond Moritslə birlikdə, jurnalın baş redaktoru olur.

"Nyugat" yalnız bir jurnal deyildi: o, ədəbiyyat cərəyanı, yeni poetik düşüncənin başlanğıcı, macar modernizminin beyni idi.

Babiç daha çox lirik poeziyası ilə tanınsa da, o həm də esseist, nəsr yazarı və parlaq tərcüməçi idi. İngilis, fransız, alman, yunan, italyan, latın ədəbiyyatından etdiyi tərcümələr onun dil ustalığını və dünya ədəbiyyatına heyranlığını göstərirdi.

Onun əsərlərində tez-tez rast gəlinən dini və fəlsəfi motivlər şairin daxili aləminin mürəkkəbliyini əks etdirir. Babiçə tez-tez “poeta doctus” - “alim şair” deyirdilər; çünki onun poeziyası bilik, düşüncə və intuisiya sintezinin nəticəsi idi.

1918-ci ildə yazdığı “Kabus” əsəri isə psixoanaliz ideyalarından bəhrələnən elmi-fantastik mətn kimi o dövr üçün xeyli yenilikçi idi.

1921-ci ildə Babiç şair İlona Tanner ilə ailə qurur. İlona sonralar "Sofi Török" təxəllüsü ilə şeirlər yazmağa başlayır. Ailə iki il sonra Esterqoma köçür və burada Babiçin yaradıcılığı daha da yetkinləşir.

XX əsrin 30-cu illəri Babiç üçün həm ədəbi nailiyyətlərlə, həm də fiziki əzablarla müşayiət olunur: 1937-ci ildə ona boğaz xərçəngi diaqnozu qoyulur. Buna baxmayaraq, o yazmaqdan, düşünməkdən, yaratmaqdan əl çəkmir. Onun son böyük poetik əsərlərindən biri - “Yona kitabı” həm şəxsi, həm də bəşəri narahatlıqların poeziya ilə ifadəsidir.

Şair 1941-ci ildə Budapeştdə dünyasını dəyişir.

Bu gün Seksard şəhərində Babiçin həyatına və fəaliyyətinə həsr olunmuş xatirə ev muzeyi fəaliyyət göstərir.

Mihay Babiç yalnız Macarıstan ədəbiyyatının deyil, həm də Avropa modernist poeziyasının mühüm simalarından biri kimi xatırlanır.

• Döyməsinə görə ordudan atılan "Ceyms Bond" - Şon Konneri ölümdən necə xilas olmuşdu?
• Naxçıvan Mədəniyyət Nazirliyinin strukturu dəyişdi - Regional idarələr yaradıldı
• Məhkəmə Elif Şafakın romanının plagiat olduğunu təsdiqlədi