Sovet vaxtı nümayiş olunan filmlərdə əvvəlcə ssenaristin adı yazılırdı, sanki rejissor ikinci dərəcəli görünürdü. Halbuki film daha çox rejissorun adı ilə bağlıdır. Bəs nəyə görə Sovet filmləri bu cür təqdim edirdi? Bunun səbəbi nə idi?
Kulis.az mövzu ilə bağlı yığcam biri araşdırma apardı. İlk həmsöhbətimiz kinorejissor Hüseyn Mehdiyev filmlərdə ssenari müəllifinin adının rejissordan əvvəl qeyd edilməsini dövlətin ideologiyası ilə bağladı:
- İdeologiya, ideologiya və ideologiya! Filmlərdə ssenaristin adını ona görə əvvəl yazırdılar ki, ondan istifadə eləsinlər və rejissor lazım olmayan istiqamətlərə yönəlməsin. Vəssalam. Hər şey ideologiyaya hesablanırdı.
Kinoşünas Aydın Dadaşov isə ssenaristin qabağa çəkilməsində senzuranın rol oynadığını qeyd etdi:
- Filmlərin ədəbi modelini ssenarist müəyyən edirdi. O vaxt filmə görə ssenarist rejissordan 20 faiz çox qonorar alırdı. Dünya miqyasında rejissor kinosu var. Ancaq məsələn, İtaliya kinosunda elə filmlər var ki, ideyanı, süjeti, dialoqu bir qrup insan yazır, kollektiv şəkildə. Sovet vaxtı ssenaristin adının əvvəl yazılması da senzuraya görə idi. Rejissor heç vaxt ssenaridən kənara çıxa bilməzdi. Ssenari senzuranın möhürü idi. Ssenaridən kənara çıxan rejissor cəzalandırılırdı. Əvvəl ssenari təsdiq olunurdu, sonra da rejissor ona uyğun film çəkirdi. Televizorda diktor necə idi? Mətn olurdu əvvəl, senzura ona baxırdı, təsdiq olunandan sonra verilirdi diktora, o da oxuyurdu. Eyni ssenari kinoda da baş verirdi.
