Kulis.az tanınmış şairlərimizin ən məşhur məhbəs şeirlərini təqdim edir.
Xaqani
“Həbsdən şikayət”dən bir hissə
Hər səhər qalxar göyə ah ilə əfqanım mənim,
Qərq olar qanda şəfəqtək çeşmi-giryanım mənim.
Qurmuşam qəm məclisi, yanmış söyüdtək indi, bax,
Mey süzür məndən mənimçün qanlı müjkanım mənim.
Yüz oyunbazlıq edər, narınca oxşar bu fələk,
Neyləyim səfra ilə odlanmasın canım mənim?
Ah oxumla hər səhər aldım hədəf, etdim şikar,
ol qoca qurdu ayaqdan saldı peykanım mənim.
Pas kimi sardı məni dövran ki, yandırsın, həmən,
Ah odumla yandı, his oldu o dövranım mənim.
“Qaçaq Nəbi” dastanından
Qazamat istidir, yata bilmirəm
Qıçımda qandal var, aça bilmirəm.
Mənim bu günümdə gələsən, Nəbi
Qazamat dalını dələsən, Nəbi
Azaflı Mikayıl
Bülbül
Mən dustağa bir xəbər ver,
Açılıbmı yaz, ay bülbül?
Dərdim çoxdu sənə deyim,
Qələm götür, yaz, ay bülbül.
Qızılgüllər yetişirmi,
Göldə sona ürküşürmü?
Səmalarda ötüşürmü,
Ördək, durna, qaz, ay bülbül?
El köçürmü dağ sərinə,
Dönürmü aran yerinə?
Bənövşələr bir-birinə,
Eyləyirmi naz, ay bülbül?
Azaflı tək yanma odda,
Nəşə çoxdu bu həyatda.
O çəkdiyin nalə altda,
Yandım, oldum köz, ay bülbül.
Sabahaddin Ali
Aldırma könül
Başın öne eğilmesin
Aldırma, gönül, aldırma
Ağladığın duyulmasın,
Aldırma, gönül, aldırma
Dışarda deli dalgalar
Gelip duvarları yalar;
Seni bu sesler oyalar,
Aldırma, gönül, aldırma
Görmesen bile denizi,
Yukarıya çevir gözü:
Deniz gibidir gökyüzü;
Aldırma, gönül, aldırma
Dertlerin kalkınca şaha
Bir küfür yolla Allaha
Görecek günler var daha;
Aldırma, gönül, aldırma
Kurşun ata-ata biter
Yollar gide-gide biter;
Ceza yata-yata biter;
Aldırma, gönül, aldırma
Nazim Hikmət
Bu gün pazar
Bu gün pazar.
Bugün beni ilk defa güneşe çıkardılar.
Ve ben ömrümde ilk defa gökyüzünün
Bu kadar benden uzak
Bu kadar mavi
Bu kadar geniş olduğuna şaşarak
Kımıldamadan durdum.
Sonra saygıyla toprağa oturdum,
Dayadım sırtımı duvara.
Bu anda ne düşmek dalgalara,
Bu anda ne kavga, ne hürriyet, ne karım.
Toprak, güneş ve ben...
Bahtiyarım...
Xəlil Rza Ulutürk
.jpg)
Azadlığı istəmirəm...
Azadlığı istəmirəm zərrə-zərrə, qram-qram!
Qolumdakı zəncirləri qıram gərək, qıram, qıram!
Azadlığı istəmirəm bir həb gibi, dərman gibi
İstəyirəm
SƏMA gibi,
GÜNƏŞ gibi,
CAHAN gibi!
Çəkil, çəkil, ey qəsbkar,
mən bu əsrin gur səsiyəm!
Gərək deyil sısqa bulaq,
Mən ümmanlar təşnəsiyəm!!!
Sücaət
Anamın
Deyin dustaqları buraxacaqlar.
Qoy qəm bozartmasın üzün anamın.
Deyin qırılacaq zülümün zənciri.
Birtəhər başını yozun anamın.
Zəhər gizlənibmiş aşımın altda.
Bır dərya varıymış qaşımın altda.
Yastıq daşa dönüb başımın altda.
Burda hardan alım dizin anamın?
Taleyi şil-şikəst fikri sağ oldum.
Sevinci bir zərrə dərdi dağ oldum.
Gah xəstə, gah əsgər, gah dustaq oldum.
Quruyan görmədim gözün anamın.
Sücaət, etdilər talan ömrümü.
Kor olsun daşlara çalan ömrümü.
Talanan talanıb qalan ömrümü.
Ömrünün üstünə yazın anamın.
Əlisəmid Kür
Ad günü keçirmir həbsxanalar
Bir qədəh zəhər,
boyu uzunu ipək kəndir
gətirdilər şairə ad günündə.
Səslər gəldi qulağına:
– İçək sənin sağlığına!
İçmədi!..
– İpək kəndir ölçülübdür boynuna,
Keçmədi…
Pıçıldadı öz-özünə
öz qanını içən şair,
«Azadlıq» sözündən asılan şair:
– Ad günü keçirmir həbsxanalar!
…Qismət etmə kafirə də
kamerada, dar otaqda
dönə saat kəfkirinə;
Neçə kilometr yol gəldi şair,
Yol uzanır, yol uzanır
Azadlığın ad gününə
burulğanlar içindən…
Səsin gəlsin, Xəlil Rza,
Səsin gəlsin,
Ad günü keçirmir həbsxanalar!..
Həmid Herisçi
Bu şeir Bayıl zindanında ölümə məhkum olunmuş Əhədlə vidalaşmağımdı
Qalın müqəddəs kitabları açsaq
onlar düz ortasından açılacaq,
onların ilahi düzgünlüyü ilk dəfə
bax burda üzə çıxacaq,
şairin yediyi dilotunun
hansı çöllərdə bitdiyi də
bu kitablardan anlaşılacaq,
tabut adlanan dördbucaq
bu kitabların hikmətiylə yox olacaq…
biz işdən maaş da almasaq
bizi elə o hikmətlər dolandıracaq…
Əhəd, özün bilirsən,
səni güllələyəcəklər,
hələ meyitinin şəklini çəkib
onu cinayət işinə tikəcəklər,
səni bəlkə şimalın zəhərli mədənlərində
işlədəcəklər….
ancaq, insan gerçək mənada diri olsaydı
o heç vaxt ölməzdi,
bu mənasız aləmin tarlalarında bitən
faniliyin tərəvəzi
ona güc gələ bilməzdi….
Papaqlar bizi göy üzündən,
çəkmələr bizi yer üzündən qorumalıydı,
güllələr səni də, məni də
yerə yıxmamalıydı,
bizim könül dükanlarımızdan
sevgilərin cehizi alınmalıydı,
Əhəd, mən anlayıram, bəlkə ölüm də
bir az həyata oxşamalıydı…
Əhəd, bu şəhərin içində bir-iki ölü şəhər var…
biri Qobustandı, ən qədimi,
o qum altında qaldı,
Səbayıl su altında….
Bayır şəhər, İçəri şəhər, Günəşli….
…Onlar da göy altında basdırılıb…
Əhəd, Əhəd,
səninlə günəş də vidalaşıb…
Saday Şəkərli
Məhbəs şeiri
Şair, gecə gəlir təbin,
Yaz, nə qədər istəyirsən,
Qaranlıqda işıq saçan,
Söz, nə qədər istəyirsən.
Göz işlər talan tərəfə,
Qul meyli palan tərəfə,
Əyilib yalan tərəfə,
Düz, nə qədər istəyirsən.
Tək mənimlə işi yoxdu,
Ruhumun təftişi yoxdu,
Bu yerlərdə kişi yoxdu,
Qız, nə qədər istəyirsən.
Şortək çürütməyək dərdi,
İnsan ki, gəldi-gedərdi,
Gör namərddə nə qədərdi,
Üz, nə qədər istəyirsən.
Kitaba salır yazımı,
Bu gönüqalın yazımı,
Qarala alın yazımı,
Poz, nə qədər istəyirsən.
Mən yarpaq, ömür barama,
Ölmək yaraşır harama,
Səp köhnəlməyən harama,
Duz, nə qədər istəyirsən.
Əyyub Qiyas
Məhbəsdə
Bu gün ad günümdür!
dörd divar arasında
önümdə termosda dəmlənmiş
xoruzquyruğu çay,
qəlyanımın buğlanan tüstüsü,
bir də, bir iki rəngli şəkil.
Bu da ömürdən sovrulan
daha bir il.
özümü danlaya-danlaya
bir udum çay
bir udum tüstüylə
yola vermək istəyirəm
axşamı!
Gecə düşən kimi,
axşam olan kimi
bilirəm ki, yığışıbsız bir yerə.
Xəyallar dəli eyləyir adamı.
Bu gün ad günümdür mənim.
Həyatla ölüm arasındakı
körpünün üstüylə
yüyürən adam kimiyəm.
Gözdən könüldən
uzaqda qalmışam
Tənha ada kimiyəm
Başımın üstündən
Quş da uçmaz ki,
səmaların gözəlliyini duyam
bu anlarda çoxu üçün
unudulmuş şirin
bir yuxuyam
Gözucu tikanlı
məftillərə baxıram
Gözlərim yarıb keçir
daş divarları.
Dünyanın ən qərib yeri,
Ən qəribə yeri
zindanmış demə.
Qurban olduğum
Bu gün ömrümdə ilk dəfə
namazımı üzü qibləyə yox
üzü sizə sarı qıldım.
Dedim, bəlkə eşidə bidiniz
səsimi.
Üzü qibləyə sarı
namaz qıldığımda
tanrı səsimi eşidərdi
həmişə.
Bu dəfə də istədim ki,
sən eşidəsən səsimi
Qurban olduğum
Bu gün ad günümdür mənim!
Təzə yaşımın bayramı.
dəliyə hər gün bayramdır,
bunu da bilir hamı.
Bəxtiyar Hidayət
Ana
Gəl elə ağlama, elə ağlama
Göylər inildəyər, yer mələr, ana
Bə şair doğanda bilmirdinmi ki
Şairi gözləyir türmələr, ana
Qara yel gələndə dağ susa bilər
Qara gün gələndə ağ susa bilər
Zorun qarşısında Haq susa bilər
Haqqın qarşısında zor mələr, ana
Olacaq ay dəli, gün dəli bir gün
Olacaq o təndir kündəli bir gün
Açıb qollarından qandalı bir gün
Bəxtiyar qolunu çirmələr, ana
Fərid Hüseyn
Həbsxana haykuları
Zindanı sökdülər –
daşlar azadlığa qovuşdu,
məhbuslar "təzə ev"lərinə.
***
Əlini asacaqlar deyə
dinməzcə
ürəyində kəndir əyirirdi gecələr...
***
Təbiət vəfalıdır –
səhərlər Günəş, axşam Ay gəlir –
nəzarətçi dəftərə qeyd eləmir bu görüş günlərini.
Şəhriyar del Gerani
Mart
hərdən belə də olur:
allaha deyirəm
Ki,
günəşə görə çox sağ ol -
yağışa görə də,
küləyə görə də,
və sairə...
hərdən belə də olur:
allaha deyirəm
ki,
o qadına görə çox sağ ol -
əllərinə görə,
gülüşünə görə,
yerişinə görə də,
və sairə...
hərdən də olur ki,
bircə günəşin xatirinə sabaha çıxmaq istəyirsən.
bircə qadının xatirinə başqa bütün sabahlara.
hərdən də olur ki,
heç nə olmur.
bax,
belə...
2012, Təbriz Mərkəzi Həbsxanası
Faiq Balabəyli
Sən getdin
Sən getdin, özünlə apardın,
Gətirdiyin bir udumluq sevinci.
Zülmətə döndü hər tərəf,
Yağmura düşdüm elə bil.
Batdı limanda gəmilər,
Söndü bütün işıqlar,
Sən gedəndən sonra.
Bir vaxtlar barmaqarası
Baxdığım həyata
Barmaqlıqlar arasından
Baxmağımı indi dərk etdim.
İndi özümə görk etdim;
Necə də gözəlmiş həyat,
Və sənli günlər.
Sən getdin,
Və başa düşdüm ki,
Bu andan məhbəs həyatı yaşayıram,
İçimdə sənsizliyi daşıyıram.
14. 01. 2007.
10 saylı CÇM
