Kulis.az İmadəddin Nəsiminin Dalğa Xatınoğlunun tərcüməsində fars dilindən ilk dəfə dilimizə çevrilən beş qəzəlini təqdim edir.
1-ci qəzəl
Yar vəslinin xəyalına dalmaq çətin gəlir,
Can-başla o xəzinəni almaq çətin gəlir.
Əlçatmaz oldu bunca ömürdən uzun saçı,
Eşqində intizarla qocalmaq çətin gəlir.
Şam tək işıq saçıb mənə yol göstərir üzün,
Zülmət saçında yad kimi qalmaq çətin gəlir.
Naz ilə göydə cilvələnən əyri bel Ayı,
Cananla bir siyahiyə salmaq çətin gəlir.
Mən həqq görən, həqiqətə divanə aşiqəm,
Bir başqa dilbəri gözə almaq çətin gəlir.
Sufi yarın dodağına saldı tamah, aman!
Şahdan piyaləni, meyi çalmaq çətin gəlir.
Sil paslı qəlbini görəsən dilbərin üzün,
Kir-pasla yar cəmalını bulmaq çətin gəlir.
Meylin çəkirsə incini, dəryayə dalmalı,
Sahildə dincəlib də bunalmaq çətin gəlir.
Baxdı Nəsimi yar üzünə gördü Haqq üzün,
Haqqı dananla baş-başa qalmaq çətin gəlir.
2-ci qəzəl
Başım bir yarın eşqindən fələk tək döndü, fırlandı,
Ürək eşqin odundan şam kimi göz yaş töküb yandı.
Hara baxdım səni gördüm, nəyə baxdım, nişanın var,
Ürək hər nəsnəyi atdı, səni duydu, səni andı.
Günəşdə od-alovlar, göydə şimşək çaxması, baxsan,
Duamdan hər səhər-axşam qopan ah ilə əfğandı.
Məni məndən xilas etdin, sənə bağlandım, oldum sən,
Məni ölməz qılıb eşqin, sənin eşqin mənə candı.
Gözüm torpağının hər zərrəsi bir güzgüdür guya,
Üzün göstərməyə qalxıb, onunçün hər kəs heyrandı.
Mənə bir eşq odu düşdü, külümdən heç əsər qalmaz,
Vücudumda quru-yaş, hər nə var yandı, alovlandı.
Bulaqlar şur ilə çağlar, keçər sərvin kənarından,
Ayağın altına göz yaşımı tökdüyüm, ondandı.
Mənimçün yolçuluq bitməz, tükənməz, axıra yetməz,
Sənin hüsnün nəhayət bilməyən mülki-Süleymandı.
Əcəb hədyan dedi qafil, səni vəsf etməyə qalxan,
Üzün, günlə aya bənzətməyi göstərdi, nadandı.
Dayandır yaşları ey göz, mənə rəhm eylə kəs ahım,
Bu ahlar göz yaşından sonra, sel ardınca tufandı.
Gözümdən heç zaman getməz xəyali sevgili yarın,
Nəsiminin gözü hüsnün önündə aynagərdandı*.
* Aynagərdan - Toyda, gəlin önünə ayna tutan şəxs.
3-cü qəzəl
O xal nə xaldı üzündə, özün danış bari,
Gözəlliyin elə bil nöqtəsin qoyub Tari.
Olunca aşiq, əl üz başdan, at başın dərdin,
Başınla sındır onunla aranda divari.
Könül saçından alırdım, can olmadı razı,
İnad edib, geri qaytardı zülfünə sari.
Saçın yürütdü qoşun, aldı qəlbimin mülkün,
Nə us* dedi, nə ulus, dustaq etdi qullari.
Əzəldə hərflər üzrə xalın qoyub nöqtə,
Qurub mələklərə məktəb açıqlar əsrari.
Sənin nə üzdə, nə batində var tayın, ondan,
İnandı “vəhdət”ə arif və “tək” bilər yari.
Sənin gözəlliyini sonsuz eyləmiş Tanrı,
Saqın o fitnəli gözdən ki, yoxdur oxşarı.
Üzündə Tanrı camalın, səsində Tanrı səsin,
Nə kor görər, nə də ki ilgiləndirər kari.
Salıbdı qəlbimə kök, sehr edib camali məni,
Üzündən özgə gözüm görməz oldu əğyari.
Səba gəzişdi saçında, cahanə faş etdi,
Olunca xəstə könül halının xəbərdari.
Nəsimi göylərə dirçəldi zülfünü tutcaq,
İlahi saxla nəzərlərdən o füsunkari.
* Us – türkcə, ağıl.
4-cü qəzəl
O nə üzdür, o nə saçdır düşüb aləmdə səsi,
Surətin aydı, uzun saçların Əhya* gecəsi.
O nə gözdür ki, açılmaz üzümə bəxtim tək,
Sankı sərməst yatıb, açmağa yoxdur həvəsi.
Odun üstündə üzərlik kimi sıçrar huri,
Bir zaman olsan əgər pərdə üzündən çəkəsi.
Suyun üstündə naxış çəkməyə bənzər bu gecə,
Yatmağa cəhd eləmək, kim deyəsi? Kim biləsi?
Yoxa çıxdım ufacıq zərrə kimi qarşında,
Bir günəşdir vücudun, ülvidi, olmaz ötəsi.
Ört üzün özgədən, ey ay kimi parlaq dilbər,
İraq olsun rəqibin nəhs gözü, pis nəfəsi.
Badə ver, saqi, edək nuş, budur doğru seçim,
Qorxuram çatmaya heç məqsədə iman yiyəsi.
Bal dodaqlar xəyalından ürəyim qan oldu,
Göz yaşım bir ərimiş ləl ilə yaqut tikəsi.
Qaraüz müşk ilə ənbər utanıb, qısqanmış,
O zamandan ki, saçın ətri tutub Yer kürəsi.
Məni sərməst edib artıq yetərincə gözlər,
Məndən əl üz bu gecə, saqi, içir başqa kəsi.
Kəpənək tək dolanır şam üzünün çevrəsinə,
Tanrının xətrinə od vur mənə, sındır qəfəsi.
Süzülür bal kimi zövq ilə Nəsimi şeiri,
İncəliklə düzülən incidi baxsan hərəsi.
* Quran nazil olan gecə Qədr gecəsi adlanır.
5-ci qəzəl
Vurub hicran mənə yarə, vüsaldan başqa yox çarə,
Bütün aləm sənə aşiq, o avarə, bu avarə.
Gözüm dolmuş xəyalından, gözümdə Tanrı nurin an,
Dəyir sərxoş başım hər an o divarə, bu divarə.
Gecəm Qədr* oldu zülfündən, işıq saç, ay ayüzlüm, sən
Saqın, rəhm et ki, onsuz mən, gecəm qarə, günüm qarə.
İçimdə məskən etdin xoş, dışımda səndən özgə boş,
Mənə cananə can olmuş, nə hacət qeyrə, əğyarə?
Dedi, yoxdur mənə meyli, məni Məcnun edən Leyli,
Sözündən fərqlidir feli, inanmam dildə dildarə.
Sənin ətrin verir hər yer, Səba tək gəzmişəm bir-bir,
Nə dersən, son sözün bildir mənə, ey yari-məhparə.
Dünü nisgil, günü matəm, səninlə olmayan həmdəm,
Çiçək tək ətrini hər dəm, açır yarə, saçır yarə*.
Əlacım vəsli-cananə, nə hacət başqa dərmanə?
Təbib, dur get, çəkil yanə, qalıbdır son əlac yarə*.
Cahanın nazını bulmaz, bəlanı sevməyən qurnaz,
Bəla axtarmayan qanmaz, qalar biçarə-biçarə.
Mənə eşqin vurub zəncir, canı azad edib şəmşir,
Fələk tək əl-ayaqsız seyr edir səyyarə-səyyarə.
Gözü haq nurunu görməz bir insan, səhv edər min kəz,
Çəkər qürbət başı tez-tez, düşər ucqarə, ucqarə.
Nəsimi kami sənsən sən, üzün bayram, camalın şən,
Dözər, etməz giley səndən, o azarə, bu azarə.
* Qədr gecəsi - Quranın nazil olduğu gecə.
* Yaram gül kimi çiçəklənib, ətir saçar.
* Məhparə - Ay parçası.
* Səyyarə - Planet, dovr edən ulduz
