Kulis.Az Nicat Məmmədovun tərcüməsində rusdilli müasir özbək şairi Şəmşad Abdullayevin şeirlərini təqdim edir.
Vadidə. 1976 il
Kişi incə danışırdı, incədən də artıq.
Qadın şəhadət barmağı ilə laqeyd-laqeyd
onun sözlərinin sabun köpüyünü deşdi.
Kişi vəcdlə danışırdı,
antik teatrdakı korifey kimi.
Qadın gülüşü ilə
onun məhrəm səmimiyyətini puç etdi.
Nəhayət kişi “Duin elegiyaları”ndan
bir neçə sətir söylədi.
Qadın əsnədi – yenə də və yenə də...
Kişi səssizcə onun ağzının içindən
küçəyə adladı.
Pazolini ətrafında
On dörd ya da on beş yaşın olanda
sənin qardaşlarına, məktəb və məhəllə yoldaşlarına
oxşamayan birisi
mütləq taleyinə daxil olur. O yaşca səndən böyükdür,
ona görə də
sənə qarşı ədavət bəsləmir. Ən
maraqlısı odur ki, o heç də səndə qüsur
axtarmır, –
bu təsiredicidir. Günəşlə dolu ilk görüşün açılışı.
Sonra –
onun səbəbsız və ciddi qayğıkeşliyindən
tükün ürpəşir...
Yol kənarı. Ucqar məhəllələrin tozuna batmış pəncərələr.
Külək yaşıllığı aramsız yelləyir, və aramsızlıq
burada bu yerin bir parçası kimi lövbər salır.
Öz kiçikliyini yavaş-yavaş biləcəksən – özün.
Və nəbadə bu tanışlıq barədə dostlarına danışasan:
səsin dəyişəcək, sanki səni bir anlıq cərəyan vurub,
və elə bil sənin “mən”in indi haradasa kənardadır,
və sən onu – yenidən – həyəcanlanman keçməyincə, öz içinə çəkmək
gücündə deyilsən. Utanırsan səsin yad,
o qədər yad olanda ki, hətta haqqında
inadla belə düşündüyün şey
sənin yaşıdlarının qavramağa hazır olmadığı
başqa birisi ola bilərsə.
Budur, sən boş küçə ilə yavaş-yavaş uzaqlaşanda
elə hey dönüb onlara baxarkən
onların üzündəki ifadə dəyişir.
Köhnə ev
Özgə səs: asta külək
və günəş. Qarışqalar tale xəttinin
yanında qaynaşır, sanki sözsüz filmi
şəffaf havaya göstərirlər. Əl və ənginlik:
sadə zənginlikləri unudursan. Axşamüstü,
namaz köhnə otaqlar üstündəki sarılaşan havanı açır. Pişik
tək əli ilə dua edən şiə kimi salavat çəkir.
Yay mücərrədliyində iqlim dəyişir və işıq
ilan sükutunu ikiyə bölür.
Çıxış?
Adsız
Düz təpəsində - səma kimi iri göz
Dağ onun nəhəng bədəni altında
güclə tarazlığı qoruyur
İndi gecədir
O öz geniş və qaranlıq mağarasında şirin-şirin uyuyur
Bir neçə dəqiqədən sonra müdrik Uliss
onu kor edəcək və biz tanrıların zəifliyinə təəccüblənərək
yenidən çiynimizi çəkəcəyik
Ortada
Çırağı və parlaq sözləri söndürmək.
Güldan gözünü öz dibinə dikib.
Ayaqaltda caz işarıb
sənin süurunla musiqi arasında
çat salır.
Tiryək-ölüm yer sürüşməsi kimi
qana yuvarlanır.
Dərviş, dərviş, sən öz param-parça olmuş
səndəllərinə hörülmüş yolla gedirdin.
Qatılaşır qızmar yay – səni təkcə o
həlak etmədi. Yol. Kafedə səslənir
Mayls Devis. Sarışın saksofonçunun alnından
boğucu tər axır. Yeganə güzgünün çərçivəsindən
rəqs edən cütlüklərin siluetləri həzin-həzin
bir-birini sıxışdırır, amma heç kim
bu həzinliyi sıxışdırmağa qadir deyil. Qaradərili
pianoçu çalğını bitirib
qeyri-ixtiyari iki dəfə qışqırdı, sanki bu sayın özü
musiqini bitirdi. Bir azdan –
yuxusuz gecə. Səhər alatoranlığında yol bomboşdur,
kimsəsizdir, hərçənd
onlarca gənc avara bu zaman
dolaşır hər yanda. Marşrutsa dəyişmir.
Naturadan
Mavi pəncərələr, boz divarlar, üfüqün
güclə sezilən xətti; qapı çırpıldı və
qırmızı dodaqları yandıran ənginlik qabağa atıldı.
Çürüyən torpağın tünd qoxusu. Daş damarlara
söykənib susduq – intihar
edənlər kimi. Öləziyir
paslanmış tələ. Kərtənkələlər
köhnə əşyaların solğun varlığı rəngindədir.
Məkana
ağır-ağır çırkli qarğalar yapışır, onları burada
qızmar səhrada qədim dildəki
sözlərlə qovlamaq lazımdır. Gülləni gicgaha...
istərdin? Yox, indi yox;
yaşlandıqca sənin üçün şəffaflaşır, durulur
həyatın sirləri. Qatılaşdı sükut – barbarların peyda olmasından
bir saat qabaq Əbədi şəhər susduğu kimi.
Torpaq
diksinməyə cürət etmir. Ancaq qarışqa barmaqların
arasını
qıdıqlayır,
bir də Əzrayıl gözləyir.
