Kulis.az Faruk Mustafa Paşanın "Yazıçı" hekayəsini Nəriman Əbdülrəhmanlının tərcüməsində təqdim edir.

Suriyalı türkman nasir, publisist, araşdırmaçı, tərcüməçi, ictimai xadim Faruk Mustafa Paşa (1945-2015, 20 dekabr) Hələb vilayəti Gerablus rayonunun Mihriban Mirkan (Salva) kəndində anadan olub. Atasının xidməti vəzifəsiylə əlaqədar ölkənin bir sıra bölgələrində yaşayıb. Lazikiyə Jül Jamal Liseyini bitirib, İstanbul universitetinin ədəbiyyat, Hələb universitetinin hüquq fakültələrini bitirib, təhsilini Dəməşq Universitetində tamamlayıb (1967). Müəllimlik edib, 1971-ci ildən Hələb Universitetində müxtəlif vəzifələrdə çalışıb, Mədəniyyət Nazirliyinin Hələbdəki Baş Kitab İşləri Komitəsinin məsləhətçisi olub. Ərəb Yazıçılar Birliyinin üzvü olub, eyni zamanda, türkmanların hüquqlarının qorunması sahəsində xidmətlər göstərib.
Ədəbi yaradıcılığa ötən əsrin 70-ci illərində başlayıb, məqalələri, qısa hekayələri təkcə Suruyada yox, Livan və Küveytdə də dərc olunub. Dədə Qorqud dastanlarını, X.E.Adıvar, Ə.Nesin, H.Taner, N.Hikmətin, F.Sümər, Nədim Gürselin əsərlərini ərəb dilinə çevirib və nəşr etdirib. “Orta sütun” adlı roman qələmə alıb.
Əsərləri ilə Suriya türkmanlarının mənəvi dirçəlişinə sanballı töhfə vermiş yazıçı kimi tanınır.

***

Lap qədimlərdən insanların həyat adlandırdıqları şey fitnədi...

Həyat - həyatın özündən, günün təfərrüatlarından, yaşayanlardan ibarətdi.

Həyat – fəlsəfədi!.. Çox gözəl...

Amma bundan uzaqlaşıb mənimlə maraqlanaq.

-Görmürsənmi, iş məni boğur? – Fatih dostundan soruşurdu.

-Başa düşdüm, sənin üçün neyləyə bilərəm?

Neçə illərdi masasının arxasında əyləşib, özünü işləyən kimi göstərə-göstərə vaxtını keçirir, qalstukunu heç taxmır, kostyumunun cibində gəzdirirdi.

Ayaqqabılarını nadir hallarda təmizləyirdi. İş nəzərə alınmasa, həmkarlarıyla nadir hallarda danışırdı, çox vaxt bayırın, küçənin, dənizin, bağın, qəhvəxananın rahatlığına doğru can atan rəhbərlikdən qaçır, kimsənin xəbəri olmadan gözdən yayınırdı.

Amma o, ancaq yazanda sözlər yardımına çatır, qəzetlərdə dərc edilməyə layiq olan mətn müqabilində oyana bilməyəcəyi sonsuz arzular içində boğulanda həmişə özünü yazıçı kimi hiss eləyirdi. Özünü başqalarına “Başlanğıcı cizgi” sərlövhəli həftəlik köşə yazıları yazıb dərc etdirməklə tanıdırdı.

Dostunun köşə yazısını oxumaq mərəzinə tutulmuş Fatih səlahiyyətlərini həddən artıq büruzə verən xəbərdaredici tərzdə sataşdığına görə tənqid eləmiş, amma onun dəfələrlə eyni xəbərdarlıqla hələ də gündəlik məsələləri çeynəməkdən əl çəkməsinə nail ola bilməmişdi.

-Köşə yazısı yumor hissinə, lağlağı tənqdə ehtiyac duyur.
-Qəzetə köşə yazısı yazmaq söz oyununda ustalaşmalı olan sehirbaz meydanına oxşayır, - dostuna belə deyirdi.
-Əziz dostum, köşə yazısı yazı sənətidi: ya ustalaşmalısan, ya da atmalısan...
-Qəzetdəki köşə yazısı qətiyyən dil tapmaq yeri deyil!...
-Özünün xüsusiyyətləri var...
-Hər yazıçının öz üslubu var, bu da mənim üslubumdu, bu da mənim çörəkpulumdu.
-Hekayəni yaxşı yazırsan.
-Hekayə başqa məsələdi, bəzən qısa əhvalatdan ibarət olur...
-Allaha şükür, daha heç dəyişməyəcəksiniz!
-Bu daha yaxşı!

Ancaq bütün bunlar inancında əhəmiyyətli deyil, ən vacibi işinin çıxılmazlığından qurtulmağın bir yolunu tapması, təmiz hava olduğu müddətdə özünü arzularına və yazmaq ehtirasına həsr eləməsidi, çünki bu, onun nəfəs almaq istəyinə cavab verir.

İnsanların öz həyatlarını və güzəranlarını təmin eləmək üçün yazmaq onun ən ideal taleyidir, bəlkə də bunun xətrinə bu qəribə dünyanın, bəzən insana rəhmsiz olan bu fani dünyanın qoynunda yaşayır.

Mənə görə iş çıxılmazlığa, yaxud qaçılmaz pisliyə oxşayır. Yazmağa gəlincə, bu, dinləmək, dərk eləmək və onu insanlara, yerlərə, təfərrüatlara doğru çəkən rəmzi körpüdür.

İnsanın həyatını, güzəranını öz əməyilə təmin eləmək, bu barədə də yazmaq, həyatının əlindən gedən anlarından olub-qalanı kağıza köçürmək üçün seçimi onu gələcəklə bağlı bir neçə hədəfə yönləndirən kompasdır.

Kitabının cildində, cildin arxa tərəfində şəklini görəndə duyduğu sevinci, xoşbəxtliyi heç kəs təsəvvür eləyə bilməz, çünki ilk kitabı, xüsusi olaraq bu münasibətlə aldığı qəlyanını sümürə-sümürə çəkdirdiyi şəkli, fotoqraf onlarla kadr çəkəndən sonra yazıçının və kitabının mahiyyətini çatdıran birini seçmək lazımdı.

Məşhur bir kitab dükanında ilk kitabının çap olunduğunu bildirdiyi məqamda özünü çox xoşbəxt sayacaq. Fatih də bu böyük uğura heyrətlənəcək!..

Universitetdə işləyən yoldaşı Hüda ona illərlə etinasız münasibət bəsləyəndən sonra heyran qalacaq, çünki onu yalnız nazirlikdə çalışan adi bir işçi sayırdı. Dəfələrlə Hüdaya cürbəcür bəhanələrlə yaxınlaşmağa çalışsa da, əziyyəti havayı getdi!..

Bundan sonra müdiri hadisənin qorxuncluğundan dəhşətə gələcək, hər cür ayrı-seçkiliyə yol verəndən sonra bunu qəbul eləmək məcburiyyətində qalacaq, məncə, işlədiyi universitetin dəhlizlərində dolaşa-dolaşaq bir qərinə keçirməkdən daha qorxunc şey ola bilməzdi.

Ailəsi, qonşuları, dostları, onu tanıyanlar da, illərlə görməzliyə vuranlar da qiymətini və ucalığını dərk eləyəcək, prinsiplərinin düzgünlüyündən, xurafat və fitnələrdən uzaq durmasının həddən artıq yerendə olmasından əminlik duyacaqdılar.

İnsani dəyərləri, həyatı və güzəranı gündəlik çörəkpulunu necə qazanacağına və bunun haqqında yazacağına görə, heç zaman yolundan dönməyəcəyini göstərir.

Düzdür, kitabın şümal cildinin arxa tərəfindəki şəkli bir qədər keyfiyyətsiz olduğuna, istədiyi rəngdə verilmədiyinə görə, ovqatı bir qədər korlanmışdı, amma bunun eybi yox idi. Çünki şəkil zahiri illüstrasiyadı, kitabın ümumi görkəmini xeyli gözəlləşdirir.

Əsərlər yazdıqca, bir-birinin üstünə qaladıqca da, ömür qısa olduğu, boş sərf eləməyə vaxtı qalmadığı üçün nazik cildlər halında toplanan əsərləri külliyyatını yaradacaq, beləcə, bir ömür anlarının yükünü azaldan minlərlə səhifədən xilas olacaq.

Yazıçılıq - geniş məna daşıyan, yaradıcı məzmunlu, şəxsi, tarixi və qaçılmaz taledir.

Tərcümə etdi : Nəriman Əbdülrəhmanlı

• “Nəsildən-nəslə teatr” layihəsinin növbəti seminarı Lənkəranda təşkil olunub
• Xalq artisti Arif Babayev vəfat etdi
• "İmarət” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksinin hüquqi statusu müəyyənləşdi