Hər gün tıxacdayam. Səmərəli istifadəsini də tapmışam. Yığmışam maşınıma çeşid-çeşid kitablar, oxuyuram. Bəzən tıxacın tez qurtarmasına heyfsilənməyim də olur. Dünən də “Azneft” dairəsində “mübarək” bir tıxacdaydım. Fürsəti fövtə vermədən Mübariz Örənin “Ağ buludlar”ını götürdüm. Bir Allah bilir, neçənci dəfədir ki, bu povesti oxuyuram.
Əvvəla onu deyim ki, bəzi yazıçıları dəfələrlə oxumaqda yarar var. Musiqi alətlərini kökləmək qabaqlar çətin bir proses idi. Güclü qulaq duyumu lazım olurdu. Texnologiya hər şeyə çarə tapdığı kimi, bunun da öhdəsindən gəldi. İndi telefonlarda bununçün müvafiq applikasiya mövcuddur, çox asanlıqla istənilən aləti kökləmək olur, hətta kar olsan belə. Bu misalı niyə çəkirəm, ondan ötrü ki, yazı adamları da bəzən kökdən düşür, məişətin, qayğıların ucbatından yazı əhvalın tuta bilmirlər. Məhz bu vəziyyətdə bəzi yazıçıların əsərləri dərman kimidi. O ilahi dərmanlardan biri mənimçün Mübariz Örənin hekayələridi. Onun əsərlərini oxuyan zaman ətrafla əlaqəm kəsilir, izahımüşkül həlim ədəbiyyat vakuumuna düşürəm. Böyük yazıçıların əsərləri başqaları üçün həm də kankan kimi bulaq gözünü təmizləyir, insanı özündən çıxarıb yazmağa vadar edir. Mənə elə gəlir ki, bu yazıçı böyüklüyünün meyarlarındandır. Mübarizin əsərlərində təbii axın var, bəzən bu axını mətndə Selincer özbaşınalığı da adlandırıram. Amma bu özbaşınalıq ona görə sevilir ki, gözlə görünməyən, əllə tutulmayan harmoniyadadır.
Hə onu deyirdim axı, “Azneft” meydanında əsərin bir yerinə, bir abzasına, lap doğrusu bir cümləsinə gəlib çıxdım ki, ara qarışdı, məzhəb itdi. Bilmədim nə edim, az qaldım maşından düşüb qışqıram ki, ay camaat gör, nə oxuyuram, gəlin siz də oxuyun! Nədi bu abzas ? Hansıdı bu cümlə?
“Zülmət meşənin dərinliklərindən hansı dünyaya aid olduğu bilinməyən qarmaqarışıq, tükürpədici səslər gəlirdi, o səsi tutub qaçırdı. Hisslərinə hiss qatıb - islanmışın yağışdan nə qorxusu! - qorxu üstündən qorxu geyib qaçırdı. Arabir dayanıb nəfəs dərir, güc yığıb təzədən qaçırdı. Yaxşı ki, hərdənbir lap uzaqdan, qəsəbə tərəfdən boğuq it səsləri eşidilirdi - ya bikarçılıqdan, ya axmaqlıqdan hürüşürdü itlər.
“Və yaxşı ki, o səslər bu dünyadan idi(!!!)”
İlahi, bu cümlənin enerjisinə bax, soyuq qorxusuna bax..
İnsan özünü, sözünü biləndən bəri ölümdən sonrakı vəziyyəti haqqında baş sındırıb bir yerə çıxa bilmir. Hətta dini mətnlər də bu barədə ya susur, ya da “siz nə bilərsiz”lə başlayan cümlələrlə bizi yola verir. İslam peyğəmbəri səhabələrinə qəbirlərdən eşitdikləri barədə danışanda onlara belə deyirdi:
“Siz mənim eşitdiklərimi eşitsəz, heç vaxt gülməz, ömrünüzü səcdədə keçirər, ölənə qədər ağlayardınız”.
Mübarizin də yuxarıdakı cümləsi bu qorxunun təsdiqi, o dünyadan səs eşitməməyin sevincidir. Mətndəki bu qorxu vay-şüvən deyil, buz kimi kəsən qorxudu. Bu əsərdə çox məsələlər haqqında gözəl mətnlər yazılıb və yazılacaq, amma mənimçün ən dəhşətli hayqırış, faniliyin ən böyük qorxusu bu cümlədə gizlənib. Yalnız yaxşı mətn təbii axarla özü-özünü gətirib bu hala sala bilər.
Həyatınızda tıxacsız günlər diləyilə...
