Əldə olunan məlumatlara görə, 15-23 yaş arası ölümlərin ən geniş yayılan səbəbi intihardır. Bu fakt nə qədər qorxuducu olsa da, reallıqdır. Araşdırmalar intiharın dünyada keçirici xəstəlik olduğunu göstərir.

Marlin Manronun 1962-ci ilin avqustundakı ölümü ilə xalq yasa batdı, mətbuatda intihar mövzusu eninə-uzununa müzakirə olundu.

Merlin Monronun ölümündən bir ay sonra ABŞ-da intihar hadisələri incələndiyində qəribə bir nəticə ortaya çıxıb: intihar edənlərin sayı keçən ilkinə nisbətən xeyli artdı. Psixoloji xəstəliklər keçici olmasa da, intiharın keçici olduğuna dair araşdırmalar aparılıb. Monronun ölümündən sonra isə intihar mövzusu ayrıca bir araşdırma sahəsinə çevrilib. Xalq tərəfindən sevilən və ən çox gənclərin ideal olaraq qəbul etdiyi məşhurların intiharı çox böyük təsirə malikdir. Araşdırmalara görə, intiharların 5 faizi bu səbəbdən baş verir.

Kolumbiya Universitetinin psixiatrı Madelyn Gould intiharın keçici olduğuna dair bir çox dəlilərin ortaya çıxdığını deyir.

Təcrübəli alim Gould intiharın başqalarına da keçə biləcəyi mövzusunda ən böyük araşdırma aparan mütəxəssis kimi tanınır. Son zamanlar ən çox üzərində dayandığı mövzu komik aktyor Robin Viliamsın ölümünün cəmiyyətdə yaratdığı təsirdir. Goulda görə, intiharlar müəyyən edilmiş çərçivələr daxilində mətbuatda yer almalı, intiharı çıxış yolu kimi göstərilməməlidir.

Mətbuata edilən təkliflər yerinə yetirildikdən sonra intiharlar azaldı.

Mətbuatın intihar xəbərlərinin təqdimetməsi dəyişdirildikdən sonra Vyanada intihar surətlə azaldı. Əlbəttə, xalqı xəbərdar etmək üçün mətbuatda bu xəbərlər tamam kəsilmədi. Birinin intihar səbəbini öyrənmək internet dünyasında yaşayan biri üçün o qədər də çətin deyil. İntiharın keçici olması da sosial medianın ortaya çıxması ilə başladı.

Məşhur aktyor Robin Viliamsın ölümündən sonra ABŞ mediasında buna bənzər üsullar yerinə yetirildi.

Psixiatr Goulda görə, bu üsulların yerinə yetirilməsi nə qədər mühümdürsə, mövzu intihar olanda medianın baş verən hadisəni gündəmə gətirməsi qaçılmaz olur. Ancaq bunun çox ciddi təsirləri olduğunu da vurğulayır: problemləri başından aşan bir adam üçün intihar çıxış yolu ola bilər.

Nümunələrdən biri də ən çox gənclər arasında sevilən və böyük heyranlar kütləsinə sahib olan Kurt Cobainin intiharıdır.

Kurt Cobain 1994-cü ildə öldü və media onun ölümündən sonra intiharların qarşısını almağa başladı. Ölümün nevrotik xəstəlikdən yarandığını və Kurtun ailəsinin dərin bir kədərə düşdüyünü yazırdı qəzet səhifələri. Nəticədə Kurtdan sonra baş verən intiharlar get-gedə azalmağa başladı.

Xalq tərəfindən sevilən insanların intiharlarının təqlid edilməsinə “Verter təsiri” adı verilib.

Araşdırmalara görə, intiharların ilk dəfə surətlə artması Hötenin “Gənc Verterin iztirabları” əsəri ilə bağlıdır. 1774-cü ildə çap olunan kitabdan sonra avropalı gənclər sarı köynək və mavi jaket geyərək romanın baş qəhrəmanını təqlid etməyə başlayıblar. Sevdiyi qadının onu rədd etdikdən sonra tapança ilə özünü vuran baş qəhrəman kimi bir neçə gənc bu yolla intihar etmişdir. Daha sonralar “Gənc Verterin iztirabları” kitabı bu səbəblə qadağan olunan kitablar siyahısına düşüb.

15-24 yaş arasındakı gənclərdən hər il 4 min 600-ü intiharla həyatına son qoyur.

Bu hesablama yalnız intihar edənlərə aiddir. İntihar təşəbbüsündə olan və xilas edilən gənclərin sayı bundan qat-qat çoxdur. 1987-ci ildə ABŞ-da yaşanan bir hadisə intiharın keçici olduğuna daha bir sübutdur. Dörd gənc maşını qaraja sürərək motoru işlək vəziyyətdə saxlayırlar. Bu gənclərin ölümündən sonra eyni bölgədə karbon monoksid zəhərlənməsindən yeddi fərqli ölüm baş vermişdi. İntihar edən gənclərin birinin otağında qəzetdən kəsilib götürülmüş intihar xəbərlərinin olduğu üzə çıxıb.

2013-cü ildə Kanadada 12-17 yaş arası 8 min gənc incələnir.

Tədqiqatçılar bu şagirdləri iki il boyunca təqib ediblər. 17 yaşına çatan bu uşaqlardan dördündən birinin intihara təşəbbüsü gözlənilib.

Dünyadakı intiharların statistikası çox qorxuducudur: hər 40 saniyədə bir nəfər intihar edir.

İntihar edənlər bu işi reallaşdırmadan öncə bundan birbaşa ya da dolayı yolla dostlarına danışır.

İntiharların aradan qaldırılması üçün isə bir çox yol var...

Bu mövzuda ən önəmli iş medianın üzərinə düşür. İntiharlarla bağlı xəbərin təqdimatı cəmiyyətin reaksiyasını üzə çıxarır. Buna görə də mətbuat böyük təsir gücünə malikdir. Bir heyranının ölümünü eşidən yeniyetmənin mütləq psixoloji müalicə alması lazımdır. Ailələrinin də bu barədə uşaqlarına dəstək olması vacibdir. İntihar etmək fikrində olan adam özündən başqa milyonlarla insanın olduğunu gözünün qabağına gətirməlidir. Bəlkə də onun intiharı da başqalarına keçə və nə qədər insanın ölümünə bais ola bilər.

• Azərbaycan Qazaxıstanda keçirilən IX Beynəlxalq Teatr Festivalında təmsil olunur
• "Böyüklər üçün animasiya axşamı" keçiriləcək
• Praqada Azərbaycan poeziya gecəsi