Bu gün XVII əsrdə yaşamış görkəmli holland rəssam Yan Asselinin anım günüdür.
Kulis.az bu münasibətlə rəssamın həyatı və yaradıcılığı haqqında diqqətçəkən faktları təqdim edir.
Yan Asselin təxminən 1610-cu ildə Fransanın şimal-qərbində yerləşən Dipe şəhərində dünyaya gəlib. Bəzi mənbələr onun doğulduğu şəhər kimi Utrext və ya Kölnü də göstərir.
O, fransız mənşəli protestant ailədə doğulub. 1621-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Fransadakı dini təqiblərdən xilas olmaq üçün Niderlandın Amsterdam şəhərinə köçüb.
Orada Esaias van de Veldedən sənət dərsləri alıb və xüsusilə peyzaj və heyvan təsvirlərində ustalığı ilə seçilib.
Gəncliyində həm Fransanı, həm də İtaliyanı səyahət edib, demək olar ki, on ilə yaxın Romada yaşayıb.
1635–1644-cü illər arasında Romada yaşayıb və orada "Uçan quşlar" adlanan "Bentvueghels" adlı sənətkarlar birliyinin üzvü olub.
Bu birlik əsasən Niderland və Almaniyadan gələn gənc rəssamların bir araya gəldiyi, katolik Romada klassik incəsənəti öyrənmək üçün yaradılmış qeyri-rəsmi bir təşkilat olub.
Yan Asselinin sağ əli qurumuş, barmaqları deformasiyaya uğramış və özü balacaboy olduğu üçün Romada ona "Kiçik xərçəng" (niderlandca "Krabbetye") ləqəbi verilib. Fransada isə ona "Hollandiyalı kiçik Yan" deyə müraciət ediblər.
Romalı sənətkarların gündəlik həyat mövzularını işləyən "Bamboccanti" cərəyanına da qoşulub. 1644–1646-cı illərdə Fransada yaşayıb.
Əvvəlcə Lion şəhərinə köçüb və burada Antuanetta Yuvar (və ya Xouvart) adlı antverpenli qadınla evlənib.
Daha sonra 1646-cı il avqustun 10-dan etibarən Parisdə yaşayıb və orada dövrün tanınmış rəssamları olan Estaj Lesyer və Herman van Svanvelt ilə birlikdə məşhur Lamber otelinin interyerlərini bəzəyib.
Onlar burada dekorativ peyzaj panelləri və “Sevgi qalereyası” üçün üç taxta panel işləyiblər. Bu əsərlər sonradan Luvr Muzeyinin kolleksiyasına daxil edilib.
1647-ci ilin aprel və iyul aylarında Asselin yenidən Amsterdamda qeyd olunub. Bəzi məlumatlara görə o, Rembrandt ilə dostluq edib. 1652-ci il sentyabrın 28-də vəsiyyət yazıb və bir neçə gün sonra, oktyabrın 1-də dünyasını dəyişib.
Asselin yaradıcılığa başladığı dövrlərdə əsasən atlı döyüş səhnələri və hərbi mövzularda rəsmlər çəkib. Daha sonralar peyzaj və heyvan janrına keçib. O, quşları və digər heyvanları xüsusi ustalıqla təsvir edib.
Rus sənətşünası Aleksandr Benua onu “italyanlaşmış hollandiyalı” rəssamlar qrupuna aid edib.
Onun işlərində Romada tanış olduğu fransız rəssam Klod Lorrenin təsiri hiss olunub.
Asselinin qızılı tonlarla işlədiyi peyzajlar həm də hollandiyalı rəssam Yan Botun üslubunu xatırladıb.
Asselinin əsərləri Amsterdamda yüksək dəyərləndirilib və bu gün onun bir sıra əsərləri həmin şəhərin muzeylərində qorunub saxlanılır.
O, İtaliyada çəkdiyi 24 rəsmini ofort texnikası ilə qravür etdirib.
Onun ən məşhur əsərlərindən biri "Təhlükə qarşısında dayanan qu quşu" adlı rəsmdir.
Bu əsər zamanla Hollandiya xalqının azadlıq uğrunda mübarizəsinin simvoluna çevrilib.
Lakin rəssamın bu mənanı qəsdən verib-vermədiyi məlum deyil. Sonrakı sahiblər rəsmin üzərinə əlavələr ediblər: yumurtalardan birinin üstünə "Hollandiya", gəzib yuvaya yaxınlaşan itə isə "Dövlət düşməni" sözlərini yazıblar.
Rəsm 1640-cı illərə aid edilir və bu günə qədər Asselinin ən tanınmış işi sayılır.
Yan Asselinin portreti 1650-ci ildə məşhur holland rəssam Frans Hals tərəfindən çəkilib və hazırda Budapeşt Təsviri İncəsənət Muzeyində saxlanılır.
Rembrandt isə onun portretini ofort texnikasında işləyib. Bu fakt Asselinin dövrünün tanınmış sənət çevrələrində necə hörmət qazandığını göstərib.
_-_Google_Art_Project_1759300555.jpg)
O, həmçinin müəllimlik də edib. Onun şagirdlərindən biri olan Jak Kurtua 1640-cı ildə Florensiyada ondan döyüş janrında rəsmlər çəkməyi öyrənib.
Digər bir tanınmış şagirdi isə sonradan məşhur peyzaj ustasına çevrilmiş Frederik de Müşeron olub.
Yan Asselin sənət dünyasında özünəməxsus iz buraxıb. O, müxtəlif mədəniyyətlər arasında sərbəst hərəkət edib, öz dövrünün aparıcı rəssamları ilə əməkdaşlıq edib, həm klassik, həm də realist üslublarda gözoxşayan əsərlər yaradıb.
Onun həyatı və yaradıcılığı təkcə sənət tarixçiləri üçün deyil, milli şüurun formalaşmasında maraqlı bir nümunə kimi də əhəmiyyət kəsb edib.
