Kulis.az gənc yazar Orxan Bahadırsoyun “Baldırğan otu” adlı yeni hekayəsini təqdim edir.
Bax, buranda... Bax, bax, buranda bir yanğı olur. Pərvanə işığın başına dönüb-dolanan kimi burda da bir şeylər dönüb-dolanır. İlahi, sinəmdə işıqmı yandırmısan?
Onun bu küçədəki ayaq izlərinin üstündən milyon adam yerisə də mən onun ayaq izlərini tanıyıram. Bax, elə bu yolun kənarında duran fahişələrə azacıq nəfəsləri isinsin deyə hər dəfə siqaret verən adam üşüyən əllərini nəfəsi ilə qızdırırdı.
Bu yolun kənarındakı İran nemətləri satılan mağazalardan birinə girdim. İçəridən müxtəlif ədviyyatların xoş ətri gəlirdi. Fars ləhcəsi ilə danışan təbrizli satıcıdan buruq rezin qutulardakı rəngli İran şirələrindən istədim. Yaxşı yadımdadır, mənim uşaqlığımda bu şirələr dəbdə idi. Buruq qutular gələcəyin döngəli, dolaşıq yollarından xəbər versə də, içindəki rəngli və dadlı şirələr həyatın rəngarəngliyinin və şirinliyinin nişanəsi idi. Uşaq ağlımla bu poetik gözəlliyi ancaq belə şərh edə bilmişdim. Əlbəttə, sonralar bütün bunların cəfəngiyat olduğunu anladım. Çünki həyatda rəmzlərin, simvolların, nədənsə xəbər verən nəsnələrin olduğuna inamımı itirdim.
Şirin ləhcəli satıcıdan beş ədəd müxtəlif rəngli şirələr alıb mağazadan çıxdım. Elə qapının önündəcə sarı rəngli olanı açıb içindəki şirəni sovurmağa başladım. Kiçik yoxuşla üzüyuxarı addımladım. Qəfildən ətrafımda bir hərarət hiss etdim. Yorğun addımlar şaxta kəsmiş səkiyə elə toxunurdu ki, həzin və kədərli bir tappıltı duyulurdu. Bu xoş səsə tərəf boylandım. Elə bu ayaq səsləri kimi kədərli, amma çox yaraşıqlı bir sima mənim sarı şirəni ləzzətlə sovurmağıma baxa-baxa yeriyirdi.
Cəld qutunu ağzımdan çəkdim ki, üzüm çirkin ifadəyə bürünməsin. Hətta bu iştahlı çirkinliyi tamamilə yox etmək üçün xəfifcə gülümsədim. Yox, yenə alınmadı. Bu yaraşıq belə süniliyə layiq deyildi. Daha səmimi nəsə olmalı idi. Amma nə?
Əlimdəki rəngli şirələrə baxdım. Qırmızı olan ən dadlısı idi. Həmişə onu axıra saxlayırdım ki, dadı damağımdan getməsin. Qırmızı şirəni ona tərəf uzadıb:
- Buyurun. – dedim.
Təəccübləndi. Duruxdu. Məncə, nə cavab verəcəyini bilmədi. Səmimiyyətimdən imtina etmək istəmədi, amma təklifimi dərhal qəbul edib acgöz görünməkdən də qorxdu.
- Götürün, xahiş edirəm. Yəqin ki, sizdə də xoş xatirələri var. – dedim.
- Təşəkkür edirəm. Çox sağ olun. – deyib gülümsədi.
- Amma götürməsəz sizdən inciyərəm. – üzgün nəzərlərimi gah ona, gah da əlimdəki qırmızı rəngli şirəyə dikdim.
O, şirəni alıb, eyni gülümsəyişlə:
- Minnətdaram. – dedi.
- Dəyməz. Mən minnətdaram ki, bu ləzzətli xatirələrimə şərik oldunuz.
Susdu. Mən də daha danışmağın yersiz olacağını düşünüb yoluma davam etdim. Ondan azca daha sürətli yeridiyim üçün bir az öndə idim. O isə arxamca yorğun ayaqlarını yerə döyəcləməyə davam edirdi. Yox, belə olmamalı idi. O məsum baxışlar, o qan coşduran hərarət bu laqeydliyə də layiq deyildi. Onun qəribə bir enerjisi vardı. Bu enerjinin onun yorğun ayaqlarına, solğun bənizinə, üzgün ifadəsinə heç bir dəxli yox idi. Bu enerji nə Tomas Edisonun sabit cərəyanı idi, nə də Nikola Teslanın dəyişən cərəyanı. Bu enerji ildırımlardan da böyük, Niaqara şəlaləsindəkindən də çox idi. Əgər bu qədər enerji Günəşdə olsaydı, yer üzü gecələr qaranlığa bürünməzdi. Günəşin işığı o qədər gur olardı ki, dünyanın hər tərəfini eyni anda işıqlandırmağa yetərdi.
Ona tərəf çevrildim. Əvvəlcə, məni ciddi baxışlarla süzdü. Daha sonra bu ciddiyyətdən çəkinəcəyimi düşünüb mehribanlıqla gülümsədi.
- Darıxıram. – dedim.
- Elə mən də. – deyib dayandı.
- Sizi evə dəvət etsəm gələrsiz?
- Yox. Amma siz mənim evimə gələ bilərsiz. – təklifimi soyuqluqla rədd etsə də, dəvətində səmimi görünürdü.
- Siz tanımadığınız adamı evinizə dəvət etməkdən qorxmursuz?
- Bəs siz qorxmursuz?
- Mən daha heç nədən qorxmuram.
- Elə mən də. – dedi və yeriməyə davam etdi.
Deyəsən, bir-birimizi anlayırdıq. Çarəm yox idi. Onunla eyni sürətdə addımlamağa davam etdim. Amma düzünü deyim ki, bu ləng yerişə səbrim də çatmırdı. Axı bu adamı nə yormuşdu?
Başqa çarəm yox idi. Onunla kifayət qədər nəzakətli davranmalı idim. Çünki o, görünüşü ilə bütün xoş və səmimi münasibətlərə layiq idi. Hərçənd, mən onun nə qədər yaxşı adam və ya nə qədər pis adam olduğunu bilmirdim. Doğrusu, bu mənim vecimə də deyildi. Axı hansımız pis adam olmamışıq ki?
Azca irəlidə ayaqları soyuqdan titrəsə də qısa ətəklə baldırlarını, budlarını nümayişə çıxaran fahişə də ona eyni heyranlıqla baxırdı. Bu baxışlar məni necə qəzəbləndirmişdisə bir anlıq o fahişənin yaxasından yapışıb “axı bu adam sənin ucuz bədəninə pul ödəyəcək adam deyil” demək istədim. Və bu sarsaq fikirləri də dərhal özümdən uzaqlaşdırdım. İlk dəfə idi ki, özümü bu qədər ədəbsiz hiss edirdim.
O, cibindən bir siqaret paketi çıxarıb içindən iki ədəd siqaret götürdü və nəzakətlə həmin fahişəyə uzatdı. Fahişə siqaretləri alıb rus dilində təşəkkür etdi. Bir az uzaqlaşandan sonra özümü saxlaya bilməyib:
- Ona niyə siqaret verdiniz? – deyə soruşdum.
- Çünki istəyir. – laqeydliklə dedi.
- Axı o, indi siqaret istəmədi. Siz hər gün ona siqaret verirsiz?
- Hə.
- Bu ki yaxşılıq deyil. Siqaret zərərlidir.
Dayandı. Hirsli görünürdü. Qəzəbli səslə cavab verdi:
- Önəmli olan sənin nə etdiyin deyil, onun nə istədiyidir. O, siqaret istəyir. Bu zərərlidir, ya faydalıdır, bizə heç bir dəxli yoxdur. Əgər o, siqaretlə xoşbəxt olacaqsa bunu ondan əsirgəməyə haqqım çatmır. Həm də ki, onun bu soyuq havadan üşüyən sinəsini indi və burda yalnız siqaret tüstüsü isidə bilər.
Danışarkən üzünün və baxışlarının aldığı ifadə də nitqi kimi qeyri-adi idi. Əslində, mən düz etmədim. Axı həqiqətən də mənim düşündüklərimin nə önəmi var? Bir adam iki siqaretlə özünü az da olsa xoşbəxt hiss edəcəksə, səhiyyənin “zərərlidir” etiketi burda heç bir əhəmiyyət kəsb etmir. Mənim bu axmaq sorğu-sualım yersiz qısqanclıqdan başqa bir şey deyildi. Mən onun bu fahişə ilə yatdığını düşünüb narahat olmuşdum. Lap yatıbsa belə, yenə də bu məni maraqlandırmamalı idi. Məgər mənə nə vaxtsa heç kəslə yatmayacağına dair söz vermişdi?
Yolboyu ikimiz də susduq. Nəhayət, o yaraşıqlı adamın yorğun və ləng addımları ilə evə çatdıq. Ev səliqəsiz, soyuq və rütubətli idi. Görünür, onun gözlərinin ətrafındakı göyümtüllük və azca şiş də bu rütubətə görə idi.
Evin bir tərəfində piano, tozlu rəflərə düzülmüş köhnə və yeni kitablar, müxtəlif rəsm əsərləri, kiçik və qeyri-adi heykəllər, suvenirlər, xeyli əntiq əşyalar vardı. Digər tərəfdə isə enli və uzun bir masanın üstündə müxtəlif laboratoriya cihazları, çoxlu şüşələr və bu şüşələrin içində kimyəvi maddələr görünürdü. Marağıma məğlub olub soruşdum:
- Siz musiqiçisiz? Rəssamsız? Heykəltaraşsız? Yazıçısız? Əntiq əşyaların satışı ilə məşğulsuz? Yoxsa kimyagərsiz?
- Kimyagərəm. – dedi və ona verdiyim qırmızı rəngli şirəni masanın üstünə qoyub taxta stulda oturdu.
Daha sonra üzbəüzdəki stulu mənə göstərib işarə ilə oturmağımı təklif etdi. İndi ona daha da diqqətlə baxdım. Kim demişdi ki, tanrı ən böyük rəssamdır? Heç tanrı da bu qədər istedadlı ola bilməzdi. Onu daha böyük bir qüvvə yaratmışdı. Saçları seyrək və yumşaq görünürdü. Qaşları isə o qədər gözəl idi ki, ən yaxşı stilistlər ən yaxşı maqqaşlarla da bu cür gözəllik yarada bilməzdi. Kirpikləri sıx, uzun və yuxarı doğru qıvrılmışdı. Gözləri isə elə parıldayırdı ki, lüstrda közərən lampanın işığı onun yanında sönük qalırdı. Ən yaxşı cərrahlar da belə burun və belə dodaqları yarada bilməzdi. Üzündəki bir neçə qırış onu daha da bəzəmişdi. Saçları kimi tünd qara və seyrək saqqalı da vardı. Uzun boğazındakı iti hülqumu o udqunduqca mişar kimi yuxarı-aşağı sürüşür, onun yorğun oturuşuna azca hərəkət qatırdı.
Mənim valeh olmuş halıma məsum baxışlarını zilləyən bu yaraşıqlı adam o qədər yorğun görünürdü ki, ona yemək üçün özümü təklif etsəydim, “iştahım yoxdur” deyəcəkdi. O, əllərini ağzının önündə tutub isti nəfəsini ovuclarına və barmaqlarına üfürürdü.
Xeyli müddət susa-susa danışdıq. Özümü pantomim teatrının səhnəsində hiss etdim. Nəhayət, bu sükutdan təngə gəlib dindim:
- Sizə soyuqdur?
- Əllərim buz kəsib. Həmişə belədir. Yayda da soyuq olur.
- Bəlkə tutulmağa ehtiyacı var? – özümü saxlaya bilməyib dedim, sonra isə ona özünü sırımağa çalışan biri kimi görünəcəyimdən qorxdum.
- Onun heç bir ehtiyacı yoxdur. Onu mən idarə edirəm. Baxın, sola aparıram, sağa aparıram, aşağı endirirəm, yuxarı qaldırıram. Görürsüz? O soyuqdursa, deməli, mən soyuğam.
- Amma əllər sevgisizlikdən də üşüyə bilər.
- Yox. Üşüyə bilməz. Bu tibbi qaydalara ziddir. İnsan beynində istiliyi tənzimləyən mərkəz var. Bu mərkəz üç funksiyanı yerinə yetirir. Qanı normal istilikdə saxlayır, bu istilik azalanda onu normaya qədər yüksəldir və bu istilik artanda onu normaya qədər endirir. Sizsə mənə bu soyuqluğun sevgisizlikdən olduğunu deyirsiz. Bu ki şairlərin bədii cəfəngiyatıdır.
Pərt oldum. Nəyə lazım idi axı ona bunları demək? Tutulmağa ehtiyacı varmış əllərin. Sevgisizlikdən üşüyürmüş. Düz deyir də. Əməlli-başlı cəfəngiyatdır. Söhbəti dəyişməli idim. Masanın üzərindəki kimyəvi maddələrə baxıb:
- Bu maddələrlə nə edirsiz? – deyə soruşdum.
- Təcrübələr aparıram. Yeni maddələr əldə etməyə çalışıram.
- Əldə etdiyiniz maddələri neyləyirsiz?
- Baxıb həzz alıram.
- Maddələrdən?
- Əlbəttə. – qətiyyətlə cavab verdi.
Bir müddət susdum. Onun nə demək istədiyini anlamağa çalışdım. Ağlımla nə qədər vuruşsam da heç bir qərara gələ bilmədim. O, mənim fikirli halımı görüb soruşdu:
- Sizcə, tanrı kainatı, dünyanı və insanı niyə yaradıb?
- İnanın ki, bu barədə heç bir fikrim yoxdur. – dedim.
- Həzz almaq üçün. Öz yaratdıqlarına baxıb doya-doya həzz almaq üçün yaradıb. Mən bir şeylər əldə edə biləndə buna baxıb həzz alıram.
- Anladım.
Əslində, anlamamışdım. Sadəcə bu söhbət uzansaydı onun gözündə cahil görünə bilərdim. Bundan ehtiyat etdiyim üçün mövzunu tez bitirdim.
- Bağışlayın, isti çayım yoxdur. Amma dəmləyə bilərəm. – deyib oturduğu yerdən qalxdı.
- Yox. Gəlin, belə edək, siz göstəriş verin, mən çay dəmləyim. Üstəlik, yemək də bişirim, evi də yığışdırım. Hə? Nə deyirsiz? – mən də oturduğum yerdən qalxıb onunla üzbəüz dayandım və təklifimdən imtina etməməsi üçün ağıla gələ biləcək bütün növ mehriban üz ifadələrinə büründüm.
- Yaxşı. Olar. – dedi.
Mənə darısqal mətbəxi göstərdi. Mətbəx çirkli qab-qaşıqla dolu idi. İçəri girmək istəyəndə döşəmədə gəzən cürbəcür həşəratlardan vahiməyə düşüb ona qısıldım. O, üzərində maddələr olan masaya yaxınlaşıb içi sarı rəngli məhlulla dolu şüşəni götürdü və şüşənin qapağını açıb içindəki məhlulu mətbəxin döşəməsinə səpdi. Saniyələr içində mətbəxdəki bütün qəribə canlılar öldü.
- Ümid edirəm, daha qorxmazsınız. – dedi.
Cavab vermədim. O, əvvəlki yerinə qayıdıb oturdu. Mənsə qabları yudum, çaydanı su ilə doldurub qaynaması üçün sobanın üstünə qoydum. Hər tərəfi süpürüb, sildim. Əşyaların tozunu aldım. Onun paltarlarını da toplayıb hamamdakı vannanın içində islağa qoydum. Çaydan qaynadıqdan sonra çay dəmlədim. İki stəkan çay süzüb əvvəlki yerimdə onunla üzbəüz oturdum.
- Təşəkkür edirəm. – dedi.
- Mənimçün əyləncədir. – deyib gülümsədim.
Niyə bu işlərlə əyləndiyimi soruşmadı. Çünki bunu biləcək qədər müdrik idi. O, çox yaxşı başa düşürdü ki, ona xidmət etməkdən, onun üçün işləməkdən, onun rahatlığını təmin etməkdən həzz alıram. İlahi, ona baxdıqca özümə hakim olmaqda çətinlik çəkirdim. Bəşərin yaradılışında heç bir ədalətdən söhbət gedə bilməzdi. Çünki heç bir insan onun kimi yaradılmamışdı.
- Bilsəm ki, sizə mane olmaram, bu gecə burdan getmərəm.
- Mənə mane olmayacaqsızsa, qala bilərsiz. – dedi.
Yenə anlamadım. Bu necə cümlə idi axı? O, məndən ona nədə mane olmamağımı tələb edirdi? Amma nə etmək olardı? Etiraz etməyə haqqım çatmırdı.
- Söz verirəm, sizə mane olmayacağam. – dedim.
- Buna sevindim. – deyib gülümsəyərək üzümə baxdı.
Gülüşündə çox böyük kədər vardı. Mən ona aşiq olurdum. Buna heç bir şübhə ola bilməzdi. İçimdə getdikcə artan bu yanğıya dözə bilmirdim. Cəsarətimi toplayıb dedim:
- Sizə aşiq oluram.
- Bu ola bilməz.
- Niyə?
- İki saata eşq olmaz.
- İndi burda sizə aludəliklə baxıramsa, sizi arzulayıramsa, deməli, sizə aşiqəm. Bunun başqa heç bir izahı yoxdur. Qulağımıza illərlə pıçıldanan eşq nəzəriyyələri mənim heç vecimə də deyil. Mən dünyada bütün insanların şərtsiz tabe olduğu ümumi mənəvi qayda tanımıram. Eşq də həmçinin. Mən eşqi belə yaşayıram. Sizin üçünsə eşq istədiyi mənanı kəsb edə bilər.
Qəribə nəzərlərlə məni süzdü. Özümü həyasızcasına günahlarına bəraət qazandıran biri kimi hiss etdim. Amma günahsız olduğumdan əmin idim və utanmadım. Həqiqəti, bir az dəqiqləşdirsəm, öz həqiqətimi demişdim. Niyə də utanmalı idim?
Əslində, heç anlaşmırdıq. O, sakit təbiətli və müdrik, mən isə çılğın və dəlisov idim. Lakin bütün çılğınlığım və dəlisovluğum onun baxışları altında ram olurdu. Həmin an ona elə təslim idim ki, mənə hansısa tanrının elçisi olduğunu desəydi, onun dininə sitayiş edərdim.
- Bu gecə mənim üçün mühüm gecədir. Xətrinizə dəymək istəmirəm, amma mənim üçün eşq elanlarının heç bir əhəmiyyəti yoxdur. – deyib masanın kənarındakı bir şüşəni önünə çəkdi.
- Anlayıram. Sizin üçün əhəmiyyəti olmasa da mən bunu etiraf edib rahatlamaq istədim.
- Səmimiyyətiniz üçün təşəkkür edirəm. – dedi, həmişəki laqeydliyi ilə.
- Bu şüşədəki nədir?
- Xoşbəxtlik otunun şirəsidir. – bir şpris götürüb şüşədəki yaşıl rəngli məhlulu şprisin içinə çəkdi.
- Nəyə yarayır ki?
- Baldırğan otudur. Bir bilsəniz, nə qədər canlar alıb?!
- Canlar alıb? Zəhərlidir?
- Əlbəttə. Özü də çox güclü zəhərdir. Zəhərlənərək ölümə məhkum edilən Sokrat kimi nəhəngi saniyələr içində öldürüb. Düzdür, buna edam demək olmaz. Çünki Sokrat bu xoşbəxtlik şirəsini məmnuniyyətlə içib. Hətta müharibədə məğlub olmağı qüruruna sığışdırmayan otuz doqquz yaşlı Kleopatranın da ölümünə içində baldırğan otunun şirəsi olan kokteyl səbəb olub.
- Axı Kleopatranın özünü kobraya sancdıraraq intihar etdiyini oxumuşdum.
- Sonralar araşdırmaçılar bunun yanlış olduğunu dedilər. Bəzi iddialara görə Kleopatra görünüşünə, gözəlliyinə olduqca düşkün biri idi. Kobra zəhərindən müxtəlif rənglər almağı, bədəninin göyərməsini, əzələlərinin, damarlarının üzə çıxmasını gözə almazdı. Buna görə də içində baldırğan şirəsi olan kokteyl içib daha da gözəlləşərək öldüyü güman edilir.
- Qəribədir. Bəs siz bu otun şirəsini nə edəcəksiz?
- Kokteyl hazırlayacağam. Sonra da içib öləcəyəm. – dedi və şprisə çəkdiyi şirəni iynə vasitəsilə ona verdiyim buruq rezin qabdakı qırmızı rəngli İran şirəsinə qatdı.
- Niyə ölmək istəyirsiz?
- Bu barədə danışmaq istəmirəm.
- Amma mən də sizin ölməyinizi istəmirəm.
- Mənə sizin nə istədiyiniz maraqlı deyil. İçimdə elə bir qəzəb var ki, onu püskürmək imkanım yoxdur, barı zəhərlə öldürə bilim.
- Nəyə qəzəblisiz?
- Kainata, dünyaya, insana. Gözünüzlə görə bildiyiniz, hiss etdiyiniz, düşündüyünüz hər şeyə qəzəbliyəm. – cibindən bir yığın sənəd çıxarıb masanın üstünə atdı və davam etdi, - bu sarsaq möhürlü kağızlara qəzəbliyəm. Sərhəd məntəqələrində oturan şübhəli adamların bu kağız-kuğuzu diqqətlə incələməsinə, ona insanın özündən daha çox dəyər verilməsinə qəzəbliyəm. Bir kağız ki, o olmasa sən dünyanın bir küncünə məhkum yaşayacaqsan, bir kağız ki, səni şəxsiyyət edir, bir kağız ki, sənin bütün düşüncələrinin, hiss və həyəcanlarının, amal və məqsədlərinin önündə daha çox dəyərli sayılır, o zaman sən nəsən, niyə varsan? Burax bu dünya o kağızların olsun. Bəlkə ölüm daha çox azadlıq deməkdir?
- Bəs əgər elə deyilsə? Əgər ölüm bundan daha çox məhkumiyyətdirsə, onda necə?
- O da bir ehtimaldır. Amma azadlığa dair iynə ucu qədər ümid varsa, sınamağa dəyər. Yaşamı sınadım, bir zibil deyilmiş. Növbə o məchul ölümü dadmağındır.
- Təkcə bu kağızlara görə ölmək istəyirsiz?
- Hamı kimi, siz də məni anlamırsız. Mən sizə insanların yazdığı konstitusiyalara, müqəddəs saydığı kitablara, uydurduğu milyon cür dəyərlərə, həbsxanalara, edam kürsülərinə qəzəbli olduğumu deyirəm. Deyirəm ki, əlində silah tutub səngərlərdə var-gəl edən və bir-birini öldürməyə hər an hazır dayanan ordulara qəzəbliyəm. Deyirəm ki, efirdə azadlıqdan bəh-bəhlə danışıb milyonların ona büt kimi sitayiş etməsindən ləzzət alan siyasətçilərə qəzəbliyəm. Bütün vəzifələrə, rütbələrə, titullara qəzəbliyəm. Bəzəkli heykəlləri, taxtaları, kağızları, rəngli parçaları müqəddəsləşdirən, öpüb alnına qoyan, bütün bunların önündə diz çöküb sonra azadlıq şərqiləri oxuyan riyakarlara qəzəbliyəm.
Masanın altından bir tas çıxarıb önündəki sənədləri onun içinə doldurdu. Daha sonra başqa bir şüşəni açıb içindəki məhlulu sənədlərin üstünə səpdi. Cibindən alışqanını çıxarıb yandırdı və alovu tasa yaxınlaşdırınca bütün sənədlər od tutdu.
- Siz nə edirsiz? – yerimdən dik atılıb ona yaxınlaşmaq istədim, amma qəti əl işarəsi ilə dayanmağımı istədi.
- Sizdən mənə mane olmayacağınıza dair söz almışdım. Sözünüzü tutun. Bu sizə çətin gəlirsə, gedin! – dedi.
- Amma siz qəzəbinizə qapılıb özünüzü məhv edirsiz!
- Görürsüz, sizin üçün də bu kağızların məhv olması mənim məhv olmağım mənasına gəlir! Amma diqqət edin, mən hələ yaşayıram, mən hələ nəfəs alıram, mən hələ danışıram, mənim hələ də düşüncələrim, duyğularım, arzularım, ümidlərim, həyat haqqında təsəvvürlərim var. O kağızlar artıq yoxdur, mən isə varam. Və ən ağrılı olan odur ki, indi mən var olduğumu heç cür sübut edə bilmərəm. Bu sənədlər olmadan mən bu ölkə üçün də, başqa ölkə üçün də yoxam. Siz də eyni vəziyyətdəsiz. Bunu necə həzm edə bilirsiz? Bunu özünüzə necə sığışdırırsız?
- Yaşadığımız dünyanın qanunları var. İnsan mühitə uyğunlaşmağı bacarmalıdır. Bu təbii prosesdir. Məgər biz bu proseslə təkamülə uğramamışıq?
- Cəfəngiyatdır. Təkamülə uğramaq bizim yaşamaq uğrunda mübarizəmiz idi. Bu sənədləri, sərhədləri, orduları, əski və kağız parçalarını yaşam tərzinə çevirmək, onlara tapınmaq, onlardan asılı olmaq, onları qorumaq və sevmək isə qul olmaqdan başqa bir şey deyil. Siz yersiz müqayisə aparırsız. Bu baldırğan şirəsini görürsüz? O indi mənim son xilas yolumdur. Mən indi o baldırğan şirəsindən asılıyam, amma bu mənim həyatın maddi nemətləri önündə sonuncu tənəzzülümdür. Sonrası... sonrası azadlıq!
- Bağışlayın, mən buna icazə verməyəcəyəm. – dedim.
Yerimdən qalxıb onun önündəki şirəni götürmək istəyəndə o da cəld hərəkətlə ayağa durub mənimlə üzbəüz dayandı. Şirəni götürmək üçün əlimi uzadanda biləyimdən yapışıb möhkəm sıxdı və var gücü ilə məni itələdi.
- Sizə bunu etməməyinizi tapşırmışdım!
- Amma siz ölmək istəyirsiz! Buna qərar vermək haqqınız yoxdur!
- Niyə? Mənim sahib olduğum bədənimlə bağlı qərar vermək haqqım yoxdur, hə? Bu nə sarsaq qanundur ki, özünü öldürməyə cəhd edənləri ya dəlixanalara, ya həbsxanalara salırlar? Kimdir mənim həyatım üzərində hakimiyyət quran? – rezin qutunu dişi ilə açıb içindəki şirəni yarıyacan sümürdü və şprisi yenidən baldırğan otunun şirəsi ilə doldurub qutuya əlavə etdi.
- Dayanın! Etməyin! Yalvarıram, xahiş edirəm, bunu etməyin. – deyib hönkür-hönkür ağladım.
- Özünüzü heç bir şey üçün alçaltmayın! Yaşadığınız dünyada sizdən daha dəyərli, sizdən daha müqəddəs, sizdən daha ülvi olan heç bir şey yoxdur. Boynunuza salınan kəndirləri qırın! Azad olun! Mən bütün həyatım boyunca anlaşılmaq istəmişəm. Təkcə özümün deyil, bütün insanların azadlıq naminə bir-birlərini anlamalarını arzulamışam. Onlar isə ən yaxşı halda cəbhələrdə atəşkəs elan etmək üçün anlaşa bildilər. Bu iyrənc axına göz yuma bilmərəm. – qutudakı qarışımı sonacan başına çəkdi.
- Mən sizi anlayıram. Axı...
- Anlamırsız! Siz məni anlasaydınız, indi mənim ölüm eşqimə göz yaşı tökməkdənsə, xoşbəxtliyimə sevinməli idiniz. Siz hər gün kabuslar görməyin, öz-özünlə danışmağın, qorxulu yuxulardan ayılıb tər tökməyin, günlərlə yuxusuz qalıb gözlərini bir nöqtəyə zilləyərək sadəcə və sadəcə düşünməyin nə olduğunu bilirsiz? Mən bunları hər gün, hər an yaşayıram. Qulağımda dəhşətli səslər, gözümün önündə müxtəlif anlaşılmaz səhnələr, bədənimdə müxtəlif toxunuş hissləri, çığırtılar, qəhqəhələr... Mən bütün bunları niyə yaşayıram bilirsiz? Sadəcə düşündüyüm üçün. Ətrafındakı hər şeyə sorğu-sualsız tabe olan və bununla özünü azad hiss edən bəxtəvərlərin rahatlığı məni heyrətləndirir. Bunu dilə gətirmək? Nə böyük cəsarət? Sən axı kimsən ki, milyardların düzəninə etiraz edəsən? Sən hamı üçün sadəcə axmaqsan. Və sənin ölməyin təkcə sənin üçün deyil, onlar üçün də qələbədir. Artıq ayaqlarım və əllərim keyiyir. Özümü bir soyuducuya salınmış kimi hiss edirəm. Bu hiss ölümün müjdəçisidir. Bir gün bu hissi daddığında mənim nə qədər xoşbəxt olduğumu anlayacaqsan! Əlbəttə, həyatın maddi nemətlərini vecinə almayıb, azadlığı dadmaq istəsən, ölüm sənə yaşamadığın xoşbəxtliyi verəcək!
Nitqim qurumuşdu. O, mənim gözümün önündə taqətini itirib gülümsəyərək yerə sərildi. Az əvvəl biləyimdən yapışan o qüvvətli əl zəif tappıltı ilə döşəməyə çırpıldı. Dizinin son titrəyişini, kirpiklərinin son qırpılmasını, dodaqlarının son qapanmasını və nəhayət, sonuncu nəfəs alışını çarəsizliklə izləyirdim. Gücümü toplayıb onun cansız bədəninə yaxınlaşdım. Boynunu qucaqlayıb üzündən öpdüm. Qolunu başımın altına qoyub böyrünə qısıldım və səssiz-səssiz ağladım.
