Kulis.az Eminquey Akifin "Meyxana, mağara və sözlər" adlı yeni yazısını təqdim edir.
Baxırsan ki, hansısa meyxana deyişməsini yerləşdiriblər yutuba.
“30 hecalig qafiye gorun sayirler ne oyun çağartır”.
Açıb baxırsan ki, on beş hecalıq qafiyədir, iki dəfə təkrarlayırlar, olur otuz.
Adam dinlədikcə yorulur.
Ona görə yox ki, ağırçəkili fikir-zad deyirlər, ona görə ki, dediklərinin məğzi təkrardır. Ümumiyyətlə, hansı meyxanaçıdan “dərin meyxana” tələb edirsən, başlayır ya dindən danışmağa, ya da “vorovskoy aləm”dən. Ya Əli, ya Hüseyn, Yusif, Züleyxa, Lotu Cavanşir, Rövşən və s. Bəlli həqiqətlər üzərindən söz oyunları etmək və alqış qazanmaq. Yəni, həqiqətən, mağarda oturan 300 adam hansısa bir meyxanaçının iddia etdiyi kimi “ağır misralar”ını anındaca başa düşür?
Əgər, doğrudan da, birnəfəsə deyilən 30 hecalıq meyxananı elə oradaca başa düşən, həzm edən 300 adam varsa, o zaman bu 300 adamla dünyanı fəth etmək olar. Amma əminəm ki, orada əl çalan, özündən gedən, tullanıb-düşən adamların cəmi-cümü on beşi meyxanaçıların dediklərini başa düşür. Qalanları, sadəcə, son misranı gözləyirlər. Son misrada soxulan söz nədirsə, əl çalanların da hay-küyü o söz qədərdir. Yox, əgər başa düşürlərsə, o zaman bu meyxanaçılar özlərinə dərin-zad deməsinlər. Bu, eləcə söz illuziyasıdır. Anında ağuşuna alır, saniyəlik. Bir misradan o biri misraya qədər. Qəfil tut əl çalanın birinin yaxasından, soruş ki, meyxanaçı nə deyirdi, gözlərini döyəcək.
Hələ o gün bu meyxanaçılar haqqında bir fikrə rast gəldim. Qardaşın biri yazmışdı ki, bu şairlərin Azərbaycanda qədri bilinmir. Onlar Avropada-zadda doğulsaydılar, bu işi orada görsəydilər, avropalılar onları əlləri üstündə saxlayardılar. Meyxana qaldı bir yana, bu guppultulu fikirlər məni elə tutdu, dəymişim dura-dura kalım töküldü.
Bir də, gördün, Avropadan meyxanaçılarımıza iş təklifi gəldi.
Nə? Avropa? Nə Avropa?
Birincisi, Avropaya meyxanaçı maraqlı olsaydı, çoxdan özünə meyxana kimi bir sənət düzəltmişdi. Ki, heç buna ehtiyac da yoxdur, rep var. İkincisi, bu adamlar avropada meyxanaçı kimi doğulsaydılar, tamamən lazımsız bir şey olacaqdılar. Avropa qazandığını film, idman, texnologiya sektorundan qazanır. Onlara iki adamın bir-birinin nənəsini söyməsi, yaxud da bəlli həqiqətlər üzərindən təkrar söz emal etməsi maraqlı deyil. Üçüncüsü, ən vacibi isə Azərbaycanda bu meyxanaçılar layiqincə, hətta layiq olduğundan da artıq dəyər verilir. Yazılı ədəbiyyat nümayəndələrinin hansı biri 150 minlik maşın sürür? Hansının cibinə 50 manatlıqlar basılır? Heç birinin. Amma ağzına gələni deyə-deyə 150 minlik maşın sürən, restoranda verdiyi hesabla gündəmə gələn azı beş-on meyxanaçımız var. Nədən narazısınız? Azərbaycanda dəyəri görən bir meyxanaçılardır, bir də səsi studiyada düzəldilən əldəqayırma müğənnilər.
Təkcə meyxanaçılar deyil, sözlə bu cür “taksavatlıq” edən şairlər də az deyil. Bir fikrə görə 15 bəndlik şeir yazan o qədər şair var ki. 14 bəndi çıxar, yerdə qalan bir bəndin heç vecinə də olmaz. Sözü eşşək kimi aşağı-yuxarı çapmamaq ən birinci elə şairin sözə qoyduğu hörmət olmalıdır. Və sonra insanların…
Hamının qohum-əqrəbasında, çevrəsində belə bir adam mütləq var. Məsələn, qarpızdan danışırsan, qayıdır ki, 1950-ci ildə Tahir idi, mən idim, bir də Zöhrab. Getdik Şüvəlana. O vaxtlar dənizin qumu belə deyildi. Dəniz də başqa idi. Adam elə danışır, elə bil o vaxtlar Xəzər dənizinin yerində Qara dəniz olub, qumu da ki Ayın səthindən gətirib töküblər. Nə isə, danışır, danışır, danışır, yarım saatdan sonra məlum olur ki, sən demə bu üç adamın kəsdiyi qarpız ağ çıxıb. Həm vaxtını alır, həm də bircə cümlə ilə deyəcəyi fikri yarım saat saqqız kimi uzadır.
“Min söz” filmi birəbir yuxarıda haqqında danışdığım insanların əyninə biçilib.
Los Ancelesdə uğurlu bir ədəbiyyat agenti olan Cek Makkal iş həyatında yalan danışmağı və insanları manipulyasiya etməyi peşəkar səviyyədə bacarır. Müştəriləri ilə münasibətlərində həmişə ən yaxşı anlaşmaları əldə etməyi bacarır, lakin bu, çox vaxt qeyri-etik yollarla olur. Bir gün, Dr. Sinja ilə qarşılaşır. Cek Dr. Sinjanın kitabını yayımlamaq istəyir və onunla müqavilə imzalayır. Müqavilədən sonra Cekin həyətində qəribə bir ağac peyda olur. Cek əvvəlcə bu ağacın mahiyyətini anlamır, lakin qısa müddət sonra ağacın sehrli olduğunu öyrənir. Ağacın hər bir yarpağı Cekin deyəcəyi sözləri təmsil edir və hər dəfə o, bir söz dedikdə, ağacdan bir yarpaq tökülür. Bu, Cekin həyatı boyunca deyə biləcəyi yalnız 1000 söz qaldığını və sözləri bitdikdə həyatının sona çatacağını bildirir.
Cek həyatda qalmaq üçün sözlərini diqqətlə seçməyə məcbur olur. İlk vaxtlar bu vəziyyəti ciddiyə almır və hər zamanki kimi danışmağa davam edir. Ancaq ağacın yarpaqları sürətlə tökülməyə başlayanda, vəziyyətin ciddiliyini dərk edir. Hər bir sözün nə qədər dəyərli olduğunu anlamağa başlayır.
"Min Söz" filmi sözlərin gücü, dürüstlük və mənəviyyat mövzularını özündə ehtiva edir. İnsanlara dürüst olmağın və sevdikləri ilə sağlam münasibətlər qurmağın əhəmiyyətini izah edir. Və ən əsası, sözü israf edənlər üçün ibrətlik filmdir.
Tövsiyə edirəm ki, 30-luq, xüsusən də 60-lıq meyxana deyənlər və xiridarlar bu filmə baxsınlar.
Amma inanmıram ki, mağarda meyxana deməkdən vaxtları olsun.
