Ayxan Ayvaz
Məşhur bir əhvalat var. Bir rəssam yenicə çəkdiyi tablonu şəhərin mərkəzinə yerləşdirir və belə bir sərlövhə qoyur: “Səhv olan yerləri ağ nöqtə ilə işarələyin”. Sabahısı gün gəlib baxanda görür ki, rəsm tamamilə ağappaq olub. İş belə olanda həm tablonu, həm də sərlövhəni dəyişir: “Səhv olan yerləri özünüz düzəldin”. Bu dəfə isə rəssam öz tablosunu olduğu kimi görür.
Ümid edirəm ki, hər kəsə aydın oldu. Yəni səhv tutmaq çox asandır, ancaq onu düzəltmək müşkül məsələdir. Kiminsə hansısa əsərində səhv tutub qürrələnən adamları anlamaqda çətinlik çəkirəm. Seymur Baycan bir dəfə yaxşı demişdi: “Bir yazı yazırsan, mahiyyəti kənarda qalır, hamı vergül davası eləyir”.
Belə bir hadisə mənim başıma gəlib. Çox səs-küy gətirən, xeyli oxunan bir yazım var idi. Hara gedirdim, kimlə rastlaşırdım yazıdan bəhs edirdilər. Belə günlərin birində bir nəfər Facebookda inboxuma yazdı ki, filan söz dırnaqda yazılmalıydı. Bu söhbət olanda Seymurun dediyi yadıma düşdü, gülümsündüm. Amma həm də məni bir şey düşündürdü: görəsən, bu adamların dərdi nədir?
Bir də görürsən ki, kimsə hansısa qələm adamının yazdığı yazını paylaşıb belə bir giriş yazır: “Bunlar da özünə yazar deyir. Gör nə gündəyik, ay Allah?! Buna yazar deyənin ağlı özündə deyil yəqin” Bu cümlələr adamına görə dəyişir, bəzisi təhqir edir, bəzisi isə söyüşə keçir.
Sualı bir də qabağımıza qoyub düşünək: axı bu adamlar nə istəyir? Heç biri ömründə bir yazı yazmayıb, yazanda da diqqət çəkməyib. Üstəlik, onlar təsadüfən gəlib düşüblər yazarların əhatəsinə, birlikdə yeyib-içiblər, söhbətlər ediblər. Bu adamlar həmin məclisdə yetişə-yetişə yazarların arasındakı söhbətə agah olub. Sonra həmin söhbətlər publikaya çıxarılıb. Onlar hansısa yazarı məclisdəki davranışına görə yıxıb sürüyüb. Hətta yazara ərklə “Sən kimsən?” deyənlər də tapılıb.
Tez-tez rastımıza çıxan, ürəyimizin yumşaqlığından istifadə edib aramıza girən bu “yaza bilməyənlər” sonradan bizə, yazar dostlarımıza qarşı amansız nifrətləri və içlərindəki kini üzə çıxarıblar. Həmişə bu tip paylaşımlarını görəndə, açığı, onlara yazığım gəlib.
Axı onlar sadəcə oxucu kimi qala bilərdilər. Bunun nəyi pisdir ki? Yaza bilən adamların keçirdiyi ağrı-acını bircə anlıq hiss etsələr, məncə, heç onlarla işləri olmazdı.
Borxesin “Şekspir yaddaşı” hekayəsi var. Bir adama Şekspirin yaddaşını köçürürlər və o, əzab çəkir. Yazarların yaşadığı ağrıları, əzablı yaddaşlarını heç nə sağalda bilmir. Bu həmişə belə davam edir.
Yaza bilməyənlər, onlar kimi olmaq istəyənlər də bir tərəfdən öz nifrətlərini püskürürlər. Azərbaycan kimi balaca bir ölkədə çiynində böyük ağrıları daşıyan yazıçı və şairlərə bu münasibət çox yersizdir, lazımsızdır. Sevin də demirəm, ancaq əməyə hörmət etmək lazımdır. Heç olmasa belə ağır günlərdə...
