Paolo Koelyonun “Kimyagər” əsəri çox sadə pritça üzərində qurulub. Məzmunu belədir. Çoban yuxusunda görür ki, uzaq bir yerdə, qədim bir məbədin dağıntıları altında xəzinə gizlənib. Yuxudan ayılıb səfərə yollanır. Çoban gəlib həmin yerə çatana yaxın bir adamla qarşılaşır. Həmin adama yuxusunu, səfərinin məqsədini danışır. Adam ona gülür, deyir ki, adam da bir yuxuya görə o qədər yol qət edər? Nolsun, mən də eynən sənin kimi yuxu görmüşdüm. Görmüşdüm ki, sənin o gəldiyin yerdə yatmışam və altımda xəzinə var.

Çoban barmağını dişləyir. Başa düşür ki, xəzinə elə öz vətənində, üstündə yatdığı daşın altında imiş.

Sözümün canı. Mənzərə göz qabağındadır. Bakının özündə kitab mağazaları tapmaq çətin, qəliz məsələdir. O ki qaldı rayon yeri ola. Bəs, rayonlarda, əyalətdə kitaba, oxumağa həvəsi olanlar nə eləsinlər? Necə oxusunlar? Bunun üçün Bakıyamı gəlməli? İnsafən, ayda kitablara 20-30 manat xərcləmək də kasıb adam üçün ağırdır. Bəs nə etməli?

Yaşadığınız rayonlarda, düz elə burnunuzun ucunda böyük bir xəzinə gizlənib. Yetər ki, Əlibaba kimi o xəzinə mağarasının qapısından içəri girəsən. Onda dünyanın bütün zənginlikləri gözlərinin qabağında canlanacaq, əlyetən olacaq. Bunun üçün isə bircə şəxsiyyət vəsiqəsi bəs edər.

Rayon ictimai kitabxanalarını deyirəm. O kitabxanalarda nələr yoxdur. Sovet dövründə kiril əlifbasında çap olunmuş kitabların yeni nəşri, Nobel mükafatçılarının seçmə əsərləri, Müasir yazıçılar və başqaları. Bu nəşrlərin içində Saramaqo da var, Sinkler Luis də, Folkner də, Herman Hesse də, Tomas Mann da, Nəcib Məhfuz da, Qoldinq də, Toni Morrison da, Orhan Pamuk da, Xulio Kortasar da, Jorj Amadu da. Hələ mən neçəsinin adını çəkmədim.

Artıq heç bir bəhanə yeri qalmır. Azərbaycan dilində tərcümə yoxdur demək keçmir. Bir adam bu seriyalardan çıxan kitabları oxusa bəs edər, hələ artıq da qalar. Özü də çox sadə; pul ödəmədən, yoxsulluqdan, ehtiyacdan şikayətlənmədən. Şəxsiyyət vəsiqəni ver, kitabı al, oxu, qaytar. Vəssalam. Bu qədər sadə. Burda daha bəhanə keçmir.

XX məşhur Amerika sosioloqlarından olan Erik Xoffer uşaq yaşlarından kor idi. Mövsümi fəhləlik edib şəhər-şəhər gəzən atasından başqa heç kəsi yox idi. Oğlunu da özü ilə getdiyi şəhərlərə aparırdı. Erik yeniyetmə yaşına çatanda gözləri açılır. O, qorxur ki, birdən gözləri yenidən tutular. Ona görə də əlinə nə keçirsə oxumağa başlayır.

Atası öləndən sonra onun kimi şəhər-şəhər gəzib fəhlə işləyir. Getdiyi hər şəhərdə mərkəzi kitabxanaların yanında ev kirayələyir. Və bütün boş vaxtların kitabxanalarda keçirir. Gözlərinin yenidən tutulacağından qoxran Erik vəhşi kimi, dayanmadan, acgözlüklə oxuyurdu. Kasıb idi deyə heç universitetə də girə bilməmişdi. Amma bunların heç birini dərd eləmirdi. İctimai kitabxanalar onun böyük sosioloq olmağına bəs elədi.

Di, haydı, şəxsiyyət vəsiqəni də götür, yallah!

• Tərəf müqabili oldular
• Özündən 17 yaş kiçik həmkarı ilə eşq yaşayan, övladı ilə eyni xəstəxanada can verən Xalq artisti
• Erməni müğənni "Turanın səsi"nin qalibi oldu