Heç olmasa indi

Peşmansan yaşlı aktrisanı, qoca şairi, yarıtmaz, son istifadə tarixi keçmiş metodları yüngülvarı tənqid edəsən, telefonuna zınqa-zınq zənglər gəlməyə başlayır. Birinci zənglər kitab adına axırıncı dəfə 80-ci illərin ortalarında “Ömür kitabı”nı vərəqləyən, sonra 90-cı illərdə özünü “Santa Barbara”ya, “Qvadelupa”ya, 2000-ci illərdə türk dizilərinə, indilərdə isə Koreya seriallarına verən qohumlardan gəlir, guya hal-əhval tuturlar, amma çox sürətlə araya beş-on dənə “fəxrimizsən” dürtüşdürüb kabinet müdrikliyinə, mətbəx fəlsəfəsinə keçirlər.

Sənədlərin kağızdan zənciriylə qaşqabaqlı kreslosuna pərçimlənmiş balaca despotlardan və kefimizə soğan doğrayıb, kəfini yığanların ardınca, “qaqa, yaxşı yazmısan, amma…” tipli cümlələr quran keçmiş iş yoldaşları, uzaq tanışlar zəng vururlar. Həmişə xala-xətrin qalmasın “vaxt eləyib görüşək” desək də, heç vaxt görüşmək istəmədiyimiz bu tanışlardan sonra, yaşlı aktrisanın, qoca şairin tənqidində öz gələcəyini görən aktrisa və şairlər, yarıtmaz metodun kritikasında öz iş prinsipini görən fərasətli ortabablar soraqlaşa-soraqlaşa nömrəni tapır, telefonunu titrədirlər. Bu triksterlər aramla danışır, əvvəl yazının “maraqlı” olmasından, “intellektə olan hörmətdən” bəhs edirlər, amma görəndə ki, yox, bu xına o xınadan deyil, adətən birmənalı şəkildə eyni klişeni işə salırlar: “Əlbəttə, şəxsi fikrinizdir, amma heç olmasa indi yazmayın…”

Bu gülünc “heç olmasa indi” klişesi son illərdə dəbə minib, bu axmaq məntiqə görə, bir problem gündəmdədirsə, bununla bağlı kimsə müzakirə olunursa, bu haqda indi yox, sonra yazmaq lazımdır. “Sonra” qeyri-müəyyəndir, indi və burada, isti-isti, nəsə fikrimiz varsa, gündəmi tramplin kimi görüb, ifadə etməliyik. Ekonun dediyi kimi, gündəlik həyatdan sənətə.

DTX-nın Mədəniyyət Nazirliyindəki əməliyyatından sonra üzə çıxan faktlar göstərdi ki, neçə illərdir ölkənin mədəni vəziyyətiylə bağlı yazılanlar, deyilənlər tərtəmiz həqiqət imiş. Bir dəfə yazmışdım, heç uzağa getməyək, İstanbul Kitab Yarmarkasında bizim nazirliyi hazırladığı stendi görəndə, adam utandığından siçan deşiyi axtarır: Azərbaycan kitabı nazirlərin, məmurların, həyat yoldaşlarının kitablarıyla təmsil olunur. Bu barədə kulisdə “Kitabı necə xilas etməli?” adlı yazıda bəhs etmişdim. Əgər sənin mədəniyyətin “o da ulu, bu da ulu” dediyin qardaş ölkədə bu səviyyəsizlikdə təmsil olunursa, avtomatik səsini içinə salırsan. Nə qədər oxumuş olursan-ol, özünü hazır hiss edirsən-et, bu mənzərə qarşısında adamın dili qısalır. Bizimkilər hələ İstanbul yarmarkasına belə gedirlər, yəqin Frankfurtda bizimlə bağlı ayrıca anekdotlar var.

Heç kimə sirr deyil ki, nazirlik xəttiylə bizi ölkədən kənarda təmsil etməyə gedənlərin əksəriyyəti üçün bütün xarici səfərlər, yarmarkalar adətən biletin və otelin pulunu dövlətin ödədiyi, onsuz da heç kimin maraq göstərmədiyi stendin qabağında üç-dörd saat fırlanandan sonra aradan çıxaraq qəşəng bir kafe tapıb bəs deyincə vurmaq, bazlıq eləmək fürsətidir. Nə ədəbi-mədəni əlaqə, nə intellektual alış-veriş, nə ciddi nəşriyyatlarla saziş! Bir-iki gün yalanpışdan cansıxıcı bir-iki tədbir keçirdinsə, vəssalam, alış-verişə, yeyib-içməyə fitilləmək olar. Prinsipcə, elə bil, nazirlik burda mənimsədiklərinin çıqqılı hissəsini ildə bir-iki dəfə paylayır ki, gedin dincəlin və biz buna mədəni proses deyirik. Mədhiyyə janrını XXI əsrdə yenidən dirildən Vaqif Bəhməlinin Əbülfəs Qarayevə həsr etdiyi şeirdə dediyi kimi: “…bəlkə sənə görə açılır səhər?”. /azlogos.eu/

• Öz içində gizli adam - Rəşad Məcid
• Edit Piaf üçün mahnı yazan bəstəkar vəfat etdi
• Sviftin kitabı rekord həddə satıldı