Bu yazını kitab satıcılarının mərhəmətinə ithaf edirəm.
Yanvarın birinci yarısı “Leyla” adında romanım çap olunacaq. Köhnə kişilər tanış adamlara “birinci qızımdır, ikinci oğlumdur” deməyə ar edib, “ikinci nökərindir” söylədiyi kimi, ayıb olmasın, bu da mənim ikinci kitabımdır. Əlbəttə, adamların kitabdan uzaq düşdüyü ölkədə utanmayıb kitab yazmaq həm arsız işdir, həm də qəhrəman əməli. İndi bu daban-dabana zidd iki sözün sərhədini özünüz müəyyən edin, mən mətləbə yetişim.
Kimin kitabı çıxıbsa, ona tanış hisdir: dünyada nə qədər gözəl duyğu varsa, dolur adamın canına. Mətbəə işçisinin “gəl kitabını götür” xəbəri tibb bacısının “oğlun oldu” muştuluğuna tən gələn izaholunmaz sevincdir. “Leyla”nın çap olunmağını nə qədər səbirsizliklə gözləyirəmsə, içimdə onun özüylə gətirdiyi və məni xəcalətli hisslər yaşatmağa məcbur edən problemlərdən dolayı dəhşətli narahatlıq da var. Bu yazını oxuyanların içində kimə “kitab paylaşdıran tanışın yoxdur?” demişəmsə, onlardan üzr istəyib də, elan verirəm: Bakıdakı 25-30 mağazaya kitab paylaşdırmaq üçün təcrübəsi olan bir adama ehtiyacım var.
Zəhməthaqqı nədirsə, boyun oluram, yox, həmin adam sadəlövh fədakardırsa, humanist jest edib ona bir şüşə şotland viskisi söz verirəm. Kəsə desək, məndən ötrü müəllif kimi öz kitabımı mağazalara paylamaq, dünyanın ən xəcalətli işidir. Təkcə mənim üçünmü? Bəli, bu xəcalətdən həmkarlarıma da pay düşür. Bu əziz və sevgili adamları kitab mağazalarında qiymət söhbəti edən görəndə, başıma-başıma döyüb ağlamaq istəyirəm. Bunu yaza-yaza 2010-cu ili xatırlayıram. Xatırlayıram və utanıram. O vaxt bir-bir mağazalara düşüb kitablarımı paylayanda satıcılarla aramızda belə dialoq olurdu:
- Bu mənim romanımdır, istəyirəm, beş-altısını sizin mağazaya verim.
Satıcı qardaş kitabı vərəqləyəndən sonra narazı-narazı soruşur ki, nədən yazmısan, detektivdir? Sonra davam edir:
- İndi hamı yazır, kitablar yığılıb qalır mağazada. Qoy da, bir-ikisini qoy qalsın, görək, nə göstərir.
Və beləcə minnət-sünnətdən sonra kitabı narazı satıcının ümidinə qoyub, rədd olursan o biri mağazaya.
Sadəcə, dözülməzdir! Yox eyy, ayıbdır, adam kitab da yazsın, onun mətbəə işləri ilə də uğraşsın, düşüb qapı-qapı paylasın, sonra qəpik-quruş pulunu da yığsın.
Yayımla məşğul olan bir neçə şirkət var, kitabın qiymətinin 50-60 faizinə bu işi öhdələrinə götürürlər. Məsələn, qiymət 5 manatdırsa, onun 3 manatından əlini üzməlisən. Nəşrin maya dəyəri də iki manat olanda, müəllifə üç barmaqdan ibarət o məşhur fiqur qalır.
Əcəb olur!
Alison Baverstockun məşhur kitabı var: “Kitabı necə satmalı”. Müəllifin qayda kimi müəyyənləşdirdiyi müddəaların ən primitivlərini çıxmaq şərtilə, yerdə qalan heç biri bizim cəmiyyətdə, kitab-yayım sahəsində işləmir. Hələ bunun reklamı, oxucuda maraq yaratmaq üçün min üsulu var. Həmin kitabdakı yekə-yekə məsləhətləri, allı-güllü qaydaları dilimə gətirməyə utanıram. Bircə həqiqəti bilirəm ki, metrosundan kitabı yığışdırılıb alt paltarı satılan ölkədə bu qaydalar yüz sonra da işə yaramayacaq.
İnşallah!
Biz çox yazıq adamlarıq. Elə biri mən özüm. Məşhur məsəli dəyişdirsək, belə alınar: Kitab yazmaq əldə altıncı barmaq kimidir, saxlayırsan eybəcər görünür, kəsib atırsan ağrıdır.
Tüpürüm belə yazıçılığa.
