Ədəbiyyatda belə “Damğa vurmaq” ənənələrimiz olub. İllah da repressiya illərində damğaçı tənqidçilər, yazarlar, şairlər yetişib. Bir məqalə ilə bir şairin kitabını bağlayıblar.
Teatrda da belə dövr olub təbii ki. Tofiq Kazımova hücumlar olduğunu eşitmişəm. Yəqin teatr tarixçilərimiz daha yaxşı bilirlər. Yaxınlarda belə bir mövqe göstərənlər oldu. Kim olsa yaxşıdır? Aktyor Şeyx Əbdül və muğam ustası Alim Qasımov. "Qatil" tamaşasını yarıda tərk etdilər, mətbuat bunu qalmaqallaşdırdı, Şeyx Əbdül də açıqlamalarında tamaşanı abır-həyadan uzaq, mentalitetimizə zidd adlandırdı. Tamaşanı bəyənməmək, istədiyin vaxt tərk etmək olar. Amma onu, onun yaradıcılarını mentalitet silahıyla “vurmaq”...
“Qatil” tamaşasında həqiqətən də yataq səhnələri var.
Amma...
Lakin...
Qoyun lap əvvəldən yazım. Tamaşa haqqında mən də tənqidi məqalə yazmışam. Pyesin dramaturji problemlərinin yaratdığı çətinlikləri qeyd etməyə çalışmışam. Amma bilsəm belə olacaq, mütləq qeyd edərdim ki, tamaşanın konsepsiyasından danışırıqsa, o yataq səhnələri mütləqdir. Rejissor Mehriban Ələkbərzadə qadının faciəsinə, əsərin dramatizminə bu kontekstdən yanaşıb. Qadının gözləntilərinin, sevgi potensialının ifadəsi olan yataq səhnələri - hansı ki, Alim Qasımov və Şeyx Əbdül dözə bilməyib etiraz ediblər - mütləqdir. Çünki ikinci hissədə Kişi Qadını məhz bu səhnələrə görə təhqir edəcək, qadını məhz buradan “vuracaq”, onu “seks görməmişi” adlandıracaq. Və tamaşaçı çox təsirlənəcək, qadına, onun sevgisinə, faciəsinə yanacaq.
Həqiqətən bu tamaşadan təsirlənən, ağlayan tamaşaçılar gördüm. Teatr tamaşaçının hisslərinə təsir etmək üçündür, instinktlərinə yox! Bəlkə kimsə bura instinktlərinin diktəsi ilə, 18+ tamaşası görmək ümidi ilə gəlir, amma ola bilsin ki, o, bu arzusunun bədəlini göz yaşları ilə ödəsin.
Nə qədər qüsurlarını yazsaq da, ikinci “Qatil” birincidən daha dinamik, daha maraqlıdır.
Bu əsrdə insandan, sevgidən oxuyub-danışan incəsənət adamlarının mentalitetlə silahlanıb tamaşanı “vurmağı”nı hara yazaq?
Mentalitetə qalsa, ümumiyyətlə, teatrları bağlamaq lazımdır!
