Kulis.az Braziliya şairi Karlus Drummond di Andradinin şeirlərini Həmid Piriyevin tərcüməsində təqdim edir.
Karlus Drummond di Andradi - Braziliyalı şair, tərcüməçi, jurnalist. 1902-ci ildə İtabirada doğulub. Atası əslən portuqal, anası şotlanddır. Ali təhsil alandan sonra Rio-de-Janeyroda yaşamağa başlayıb. Təhsil Nazirliyində və tarixi-mədəni irsin qorunması təşkilatında işləyib. Eyni zamanda jurnalistika ilə də məşğul olub. Braziliya poeziyasına Uitmensayağı verlibri gətirib. İyirmi yeddi şeir, on doqquz nəsr, bir neçə uşaq kitabının müəllifidir. Molyerdən, Balzakdan, Prustdan, Meterlinkdən, Hamsundan, Moriakdan, Lorkadan tərcümələri var. Çoxsaylı mükafatların laureatıdır. Braziliyada hərbi diktatura hökm sürəndə Dövlət mükafatından imtina edib (1975). 1987-ci ildə, yeganə qızının ölümündən bir neçə gün sonra dünyasını dəyişib. 1989-90-cı illərdə Braziliyada dövriyyədə olmuş 50 yeni kruzadoluq əskinasın üstünə şəkli vurulub.
Bir qızın albomu üçün nəğmə
Günaydın, dedim
uzaqdan gülümsəyən qıza.
Günaydın, amma o cavab vermədi
o qədər uzaqdan.
Göz-gözə gəlmək mümkün deyildi,
buna görə əl eləyib
günaydın, dedim, gecə-gündüz
mənzilimin və yazıq günaydınımın
uzağında olan qıza.
Əbədiyyən günaydın! Bəlkə də
soyumuş olacaq,
ya da gec gələcək cavabı, amma mən
yenə də gözləyəcəyəm
onun günaydınını.
Və sıra-sıra düzülmüş evlərin,
təpələrin və çəmənliklərin üzərindən,
saat neçə olur-olsun,
təcrübəsizcə təzələyəcəyəm günaydınımı.
Bəlkə də vaxtını düz seçməmişdim
və çox kədərlənmişdim
bu sarsaq günaydın üçün.
Qızcığaz bilə bilməz
və ya sezə bilməz
günaydınımın qəlbindəki
istiqanlılığı.
Günaydın! deyirəm
günortadan sonra;
gecənin bir aləmi: günaydın!
Və günəş doğanda
mavi və çəhrayı rəngə
boyayıram günümü:
qız onu rahat tapa bilsin deyə,
günaydın!
Günaydın: (kim bilir)
kolluqdan bir əks-səda
qarşılıq verir
və gözəl gün arzulayır mənə.
Qız uzaqdan gülümsəyir
sevinc içində,
hiss etmir bu günaydının
yükünü və parıltısını.
Kədəri, sıxıntını, çaşqınlığı
gizlətməyən gecə
məqsədsizcə dolaşır,
yabanı həsrətlə.
Bir günaydın desəydi,
mənim günaydınıma,
günün aydınlığına
bürünərdi gecə.
Köhnə əyyamların xatirəsi
Klara uşaqlarla bağda gəzişirdi.
Göy üzü yaşıl idi otların üstündə,
körpülərin altındakı sular qızıl rəngində,
mavi idi, çəhrayı idi, narıncı idi başqa nəsnələr,
polis gülümsəyir, velosipedlər keçirdi,
bir qız otların üstüylə qaçırdı bir quşu tutmaq üçün,
bütün dünya - Almaniya, Çin - hər şey
səssiz idi Klaranın ətrafında.
Uşaqlar göyə baxırdı: baxmaq qadağan deyildi,
Ağız, burun və gözlər açıq idi. Təhlükə yox idi.
Zökəm idi, isti idi, həşəratlar idi Klaranın qorxduğu.
On bir tramvayına çatmamaqdan qorxurdu
Klara, gecikən məktubları gözləməkdən,
həmişə təzə paltar geyinə bilməməkdən.
Amma bağda gəzişirdi atan!
Bağlar vardı o vaxtlar, sabahlar vardı.
Belu-Orizontili ruh qızın nəğməsi
Mən Çumbo küçəsində
şəfəqin arabasını gözləyən
ruh qızam.
Bəyaz, hündür boylu və soyuğam,
bədənim köks ötürmə kimidir
dağın şəfəqində.
Mən o ruh qızam.
Adım Mariya idi.
Ölən Mariya.
Sevdiyin qız idim mən
xəstələnib ölən,
maşın qəzasında ölən,
dəniz sahilində özünü öldürən,
saçları ağlında uzun müddət qalan:
Heç vaxt bu dünyanın adamı
olmamışdım: öpüləndə
başqa planetlərdən
danışardı ağzım,
aşiqlərin saf bir atəşlə yandığı
- və zarafatsız -
ulduzlara döndüyü planetlərdən.
başqalarından fərqli olaraq sənin olmağa
vaxt tapmadan öldüm mən.
Heç cür öyrəşə bilmirəm buna
polislər yatanda, içimdə
və ətrafımda gəzişən ruhum
Kurral Hill tərəflərə gedir
yeni evləri gözətləməyə,
aşiqlərin bağçalarında addımlamağa
(Klaudio Manuel da Kosta prospektində),
daldalanmaq üçün Seara mehmanxanasına girirəm,
daldanacaq olmur mənə. Bilmədiyim
bir qoxu dolur içimə: sənin
yuxunun qoxusudur bu, yumşaq
və isti, qıvrılıb yatmısan
ispan qadınların qucağında…
Ah! Nə olar, icazə ver, yatım səninlə!
Ruhum davam edir yoluna,
çünki fransız qadınların yoldan çıxartdığı,
Braziliyada tapılan viskilərdən içən
(və indi sərxoş olub yatan)
sevgililərimin heç birinə
rast gəlmirəm,
rast gəldiklərim ancaq
sürücüləri mənim bəyazlığımı görüb,
qorxudan qaçan maşınlardır.
Utancaq polislər,
yazıqlar! Biri tutmaq istədi məni.
Qollarımı açdım… İşə bax,
mənə uzatdı əllərini. Nə ət var, nə sümük,
paltarımın çölündə də,
içində də
eyni bəyaz yoxluq,
bəmbəyaz bir ağrı…
Belə görünür, əvvəllər bədən olanı
pişiklər yeyib.
Hələ diri olan qızlar
(inan, onlar da öləcək)
qabaqlarını kəsib ayaqlarından
aşağı dartacağımdan qorxurlar...
Səhv edirlər.
Qız idim mən, hamının tərk etdiyi
qız kimi də qalacağam.
Qızlarla maraqlanmıram.
Kişilər narahat edir məni.
Bilmirəm, necə xilas olum.
Təki ruhum ağrımasın daha,
hamı məni sevsin.
Təki ruhum buna razı olsun,
amma bilirəm bunun qadağan olduğunu,
sən ətdən və sümükdənsən, mən dumandan.
Dağların arxasından günəş doğanda əriyən duman.
İndi daha yaxşı hiss edirəm özümü,
dedim demək istədiyim hər şeyi,
o buluda dırmaşardım,
dünyanın üstündə parıldayan
donmuş çarşab olardım.
Amma ulduzlar başa düşməz,
heç kim başa düşməz,
Parauna prospektindəki
hovuzda əks edən xəyalımı.
"Ədəbiyyat qəzeti"
