Media və məşhurlar insanları necə intihara aparır?

Media və məşhurlar insanları necə intihara aparır?
11 iyul 2016
# 12:50

Əldə olunan məlumatlara görə, 15-23 yaş arası ölümlərin ən geniş yayılan səbəbi intihardır. Bu fakt nə qədər qorxuducu olsa da, reallıqdır. Araşdırmalar intiharın dünyada keçirici xəstəlik olduğunu göstərir.

Marlin Manronun 1962-ci ilin avqustundakı ölümü ilə xalq yasa batdı, mətbuatda intihar mövzusu eninə-uzununa müzakirə olundu.

Marilyn Monroe'nun Ağustos 1962'deki ölümü üzerine halk yasa boğuldu, medyada intihar konusu geniş olarak yer buldu.

Merlin Monronun ölümündən bir ay sonra ABŞ-da intihar hadisələri incələndiyində qəribə bir nəticə ortaya çıxıb: intihar edənlərin sayı keçən ilkinə nisbətən xeyli artdı. Psixoloji xəstəliklər keçici olmasa da, intiharın keçici olduğuna dair araşdırmalar aparılıb. Monronun ölümündən sonra isə intihar mövzusu ayrıca bir araşdırma sahəsinə çevrilib. Xalq tərəfindən sevilən və ən çox gənclərin ideal olaraq qəbul etdiyi məşhurların intiharı çox böyük təsirə malikdir. Araşdırmalara görə, intiharların 5 faizi bu səbəbdən baş verir.

Kolumbiya Universitetinin psixiatrı Madelyn Gould intiharın keçici olduğuna dair bir çox dəlilərin ortaya çıxdığını deyir.

Təcrübəli alim Gould intiharın başqalarına da keçə biləcəyi mövzusunda ən böyük araşdırma aparan mütəxəssis kimi tanınır. Son zamanlar ən çox üzərində dayandığı mövzu komik aktyor Robin Viliamsın ölümünün cəmiyyətdə yaratdığı təsirdir. Goulda görə, intiharlar müəyyən edilmiş çərçivələr daxilində mətbuatda yer almalı, intiharı çıxış yolu kimi göstərilməməlidir.

Mətbuata edilən təkliflər yerinə yetirildikdən sonra intiharlar azaldı.

Columbia Üniversitesi'nden Psikiyatrist Madelyn Gould, intiharın bulaşıcı olduğuna dair pek çok kanıt olduğunu ve bu konuda endişelendiğini belirtiyor.

Mətbuatın intihar xəbərlərinin təqdimetməsi dəyişdirildikdən sonra Vyanada intihar surətlə azaldı. Əlbəttə, xalqı xəbərdar etmək üçün mətbuatda bu xəbərlər tamam kəsilmədi. Birinin intihar səbəbini öyrənmək internet dünyasında yaşayan biri üçün o qədər də çətin deyil. İntiharın keçici olması da sosial medianın ortaya çıxması ilə başladı.

Məşhur aktyor Robin Viliamsın ölümündən sonra ABŞ mediasında buna bənzər üsullar yerinə yetirildi.

Ünlü oyuncu Robin Williams'ın ölümü sonrasında, ABD medyasında buna benzer yöntemler uygulandı.

Psixiatr Goulda görə, bu üsulların yerinə yetirilməsi nə qədər mühümdürsə, mövzu intihar olanda medianın baş verən hadisəni gündəmə gətirməsi qaçılmaz olur. Ancaq bunun çox ciddi təsirləri olduğunu da vurğulayır: problemləri başından aşan bir adam üçün intihar çıxış yolu ola bilər.

Nümunələrdən biri də ən çox gənclər arasında sevilən və böyük heyranlar kütləsinə sahib olan Kurt Cobainin intiharıdır.

Örneklerden bir diğeri de özellikle genç insanlar arasında büyük bir hayran kitlesine sahip olan Kurt Cobain'in intiharı.

Kurt Cobain 1994-cü ildə öldü və media onun ölümündən sonra intiharların qarşısını almağa başladı. Ölümün nevrotik xəstəlikdən yarandığını və Kurtun ailəsinin dərin bir kədərə düşdüyünü yazırdı qəzet səhifələri. Nəticədə Kurtdan sonra baş verən intiharlar get-gedə azalmağa başladı.

Xalq tərəfindən sevilən insanların intiharlarının təqlid edilməsinə “Verter təsiri” adı verilib.

Bu örneklerde olduğu gibi, toplum tarafından değer verilen insanların intiharlarının taklit edilmesine "Werther Etkisi" adı veriliyor.

Araşdırmalara görə, intiharların ilk dəfə surətlə artması Hötenin “Gənc Verterin iztirabları” əsəri ilə bağlıdır. 1774-cü ildə çap olunan kitabdan sonra avropalı gənclər sarı köynək və mavi jaket geyərək romanın baş qəhrəmanını təqlid etməyə başlayıblar. Sevdiyi qadının onu rədd etdikdən sonra tapança ilə özünü vuran baş qəhrəman kimi bir neçə gənc bu yolla intihar etmişdir. Daha sonralar “Gənc Verterin iztirabları” kitabı bu səbəblə qadağan olunan kitablar siyahısına düşüb.

15-24 yaş arasındakı gənclərdən hər il 4 min 600-ü intiharla həyatına son qoyur.

"Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi"ne göre, 15-24 yaşları arasındaki gençlerden her yıl 4,600 tanesi intihar sebebiyle yaşamını yitiriyor.

Bu hesablama yalnız intihar edənlərə aiddir. İntihar təşəbbüsündə olan və xilas edilən gənclərin sayı bundan qat-qat çoxdur. 1987-ci ildə ABŞ-da yaşanan bir hadisə intiharın keçici olduğuna daha bir sübutdur. Dörd gənc maşını qaraja sürərək motoru işlək vəziyyətdə saxlayırlar. Bu gənclərin ölümündən sonra eyni bölgədə karbon monoksid zəhərlənməsindən yeddi fərqli ölüm baş vermişdi. İntihar edən gənclərin birinin otağında qəzetdən kəsilib götürülmüş intihar xəbərlərinin olduğu üzə çıxıb.

2013-cü ildə Kanadada 12-17 yaş arası 8 min gənc incələnir.

2013 yılında Kanada'da yürütülen bir çalışma kapsamında 12-17 yaş arası 8000 genç inceleniyor.

Tədqiqatçılar bu şagirdləri iki il boyunca təqib ediblər. 17 yaşına çatan bu uşaqlardan dördündən birinin intihara təşəbbüsü gözlənilib.

Dünyadakı intiharların statistikası çox qorxuducudur: hər 40 saniyədə bir nəfər intihar edir.

Dünya genelindeki intihar oranları maalesef çok korkutucu: Ortalama her 40 saniyede bir kişi intihar ediyor.

İntihar edənlər bu işi reallaşdırmadan öncə bundan birbaşa ya da dolayı yolla dostlarına danışır.

İntiharların aradan qaldırılması üçün isə bir çox yol var...

Ancak bu durumu değiştirmek için yapabileceğimiz pek çok şey bulunmakta:

Bu mövzuda ən önəmli iş medianın üzərinə düşür. İntiharlarla bağlı xəbərin təqdimatı cəmiyyətin reaksiyasını üzə çıxarır. Buna görə də mətbuat böyük təsir gücünə malikdir. Bir heyranının ölümünü eşidən yeniyetmənin mütləq psixoloji müalicə alması lazımdır. Ailələrinin də bu barədə uşaqlarına dəstək olması vacibdir. İntihar etmək fikrində olan adam özündən başqa milyonlarla insanın olduğunu gözünün qabağına gətirməlidir. Bəlkə də onun intiharı da başqalarına keçə və nə qədər insanın ölümünə bais ola bilər.

# 1385 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

Mehdi Hüseynin kostyumu - Məşhur şairin Bakı xatirələri

Mehdi Hüseynin kostyumu - Məşhur şairin Bakı xatirələri

14:00 25 mart 2024
Ənvər Məmmədxanlı:  "Mircəfər Bağırov məktubumu özündə saxladı, məni həbs etmədilər" - EKSKLÜZİV VİDEO

Ənvər Məmmədxanlı: "Mircəfər Bağırov məktubumu özündə saxladı, məni həbs etmədilər" - EKSKLÜZİV VİDEO

12:32 28 fevral 2024
250 illik sirr: Əsgəran qalasını kim tikdirmişdi? - QARABAĞDAN REPORTAJ

250 illik sirr: Əsgəran qalasını kim tikdirmişdi? - QARABAĞDAN REPORTAJ

12:00 13 fevral 2024
Su altında qalmış sivilizasiya – Türklərin ilk məskəni

Su altında qalmış sivilizasiya – Türklərin ilk məskəni

09:00 2 fevral 2024
Həmid Herisçinin vəziyyəti açıqlanıb

Həmid Herisçinin vəziyyəti açıqlanıb

11:00 29 yanvar 2024
“Füzuli sənətkarlığı” kitabı təqdim olundu

“Füzuli sənətkarlığı” kitabı təqdim olundu

09:36 29 yanvar 2024
# # #