Kulis.az “Seçilmiş əsərlər” layihəsindən tanınmış şair Zahid Sarıtorpağın öz yaradıcılığından seçdiyi on şeiri təqdim edir.
Ömür deyil ulduzların işığı
ömür deyil ulduzların işığı
yuxu deyil çiçəklərin qoxusu
olsa olsa bir sehrli vidadır
dinir məndə tənhalığın ağısı
mən susuram
mən susuram
sonsuzluqdan səslər dönür
mən yumuram gözlərimi
mən yumuram gözlərimi
uçuq divarlar üstünə
yorğun göyərçinlər qonur
daş dililə quş dililə
qaytarır fələk duamı
görəsən nə vaxt biləcəyik
sürdüyümüz ömür kimin yuxusunun davamıdır
gördüyümüz yuxu kimin ömrünün davamı
Heç nə bilinmir heç nə
heç nə bilinmir heç nə
adamlar gedir ağaclar qalır
ağaclar gedir quşlar qalır
ya da elə əksinə
heç nə bilinmir heç nə
nə əvvəldi nə də son
nə dinən var nə susan
getmək gəlməkdən asan
ya da elə əksinə
heç nə heç nə bu gecə
gecəyə
yurd güllərinə
ulduzlara
küləyə
bu gecədən keçib gedən
tale adlı hər şeyə
bir kədərli şərqi kimi
oxuyur bizi ruhumuz
ya da elə əksinə
tək sevgidən savayı
heç nə bilinmir heç nə
Necə bilirsən
necə bilirsən
doğrudanmı yiyəsiz ocaqların külü
heç vaxt qarışmır torpaqlara
doğrudanmı ahlı günlərdə
sovrulurlar gecələrin üzünə
sonra da gözləri tutulmuş ulduzlar
qaranlıqların içiylə
baş alıb gedirlər əlhavasına
necə bilirsən
bu gün bir kimsəsizdən qalan cığır
sabah hökmən başqa bir kimsəsizin
bəxtinəmi çıxır
yoxsa açılıb tökülür daha
tale dediyimizin dürlü sirləri
yoxsa mən inanmalıyam
inanmalıyam ki
ilk dəfə dünyada
çiyni bir tabuta dirənənəcən
böyüyür kişinin boyu-buxunu
necə bilirsən
Quşlar oxusun
quşlar oxusun oxusun
onsuz da bu haqq yolunda
mehrimizi nəyə salsaq
sonunda aldanış durur
kimə övliya söyləsək
dilində bir qəmli hökm
içində yalvarış durur
gedənlər gedir uzağa
gələr gəlməz Tanrı bilir
Tanrı bilir gedər getməz
gələnlər uzaqdan gəlir
sındırılmış budaqların eşqinə
«haqq! haqq!» deyən dodaqların eşqinə
yenib qonsun baxtımızın köşkünə
oxusun oxusun quşlar
quşlar oxusun oxusun
onsuz da
ancaq qanadı olanların nəğmələri
haqdan gəlir
İşıq sınıqları
qaş qaraldı
fələyin çarxına dolaşaraq səsini çıxarmadan ölmüş
bir günümüz də beləcə sürüklənib getdi
köhnə düsturların
yazılı yazısız təkrarında görünən eyni gələcək
uçuq dəyirmanların yerində
kabusa çevrilmiş eyni keçmişə oxşayır
alatoranlarda pırıldayaraq boz ayın çiskinli sinəsinə
qanadının ucuyla «artıq yazdır!» yazan
o quş da eynən ötələrdəkidi
hər gün eyni duz eyni çörək eyni iştah
hər gün eyni sevda eyni dua eyni ölüm
eyni aqibət eyni gor eyni gorgah
günün sonluğuna atılmış imza da
alnının möhür yerində eyni cürdü
könlünün gül yerində eyni cür
amma bir quşun nəfsi
bir buluddan o yanı istəməz iddiasına inanma artıq
insan nəfsinin cıdır açıb at oynatdığı yerlərdə
küfrə batilliyə haqq qazandırmaq kimi bir şeydi bu
hər gün eyni sözü eşitməsəydi qulaqların
danışmasaydın eyni dildə
dilə sözə möhtaclıq ucbatından
kim bilir qara başın
daha hansı qapılarda alnını söykəmişdi yerə
hamının hər gün eyni rəngdə gördüyü işıq
suyun dibindən baxan bir balığın
qaralmış mirvari dənəsinə oxşayan gözündə
yəqin yeddi rəngə çalır yenə
eləcə işıq sınıqlarıyla oynayırsan sən də
içəridən baxa-baxa
«qismət... qismət...» deyə-deyə
ala-bula görə-görə gərdişi
inana-inana hər gün eyni sevdayla
əlin qaşının üstündə eyni hicranı çəkirsən
amma qaş qaraldı dostum
fələyin çarxına dolaşaraq səsini çıxarmadan ölmüş
bir günümüz də beləcə sürüklənib getdi
eyni cam eyni su eyni surət
eyni işıq sınıqları
eyni Eşq eyni Həsrət
eynən dünənki kimi
qafillik və kor bəsirət
qamçı və milçəyini qovan at quyruğu
Unudulur
V.B.Odərə
unudulur
ana südünün dadı kimi yaddan çıxır
qanımıza yeriyən sevgilər
bələkdəki körpələr
gündə bir yol da olsa
qanadsız doğulduqlarına ağlayırlar
ağlayırlar torpağa düşənəcən
deyirlər
atlar ömürləri boyu
bir dəfə də olsun dərdli gözlərini qaldırıb
göy üzünə baxmırlar
amma ölümqabağı
uzun-uzadı baxırlar mavi dərinliklərə
baxırlar torpağa çökənəcən
bəzən bir qara-qorxu kimi
doldurur ruhumuzu
dünyanı qəfildən tanımaq qəmi
hər şeyi bilincə
qanı damarında qərib olur
sevgisi qanında qərib olur
sevdiyi sevgisində qərib olur adamın
deyirlər qayıdacağıq
qayıdacağıq atıb getdiklərimizə
sevib unutduqlarımıza
unudub ötdüklərimizə
Vida Günü
torpaq əvəzinə
mavi sonsuzluqlara yıxılacağıq
üzüquyly
qayıdacağıq deyirlər
qanımıza yeriyən sevgilər
ana südünün dadı kimi yaddan çıxır
bəlkə də qayıdacağıq
dördəlli tutun torpağı
Adını bir parça daşa yazdılar
adını bir parça daşa yazdılar
o gündən
çiçəklər səndən yuxarıda qaldı
səndən yuxarıda qaldı ağaclar
günəş səndən yuxarıda qaldı
səndən yuxarıda qaldı bu dünya
o gündən
çıldır-çıldır ulduzların altında
küləyin yağışın qarın altında
bir parça daşın qara günü başlandı
«qara günə daş düşəydi!» deyərdin
qara gün də daşlandı yavaş-yavaş
dost-tanışın ürəyində
qəmin getdi yuxuya
təkcə bir qadının saçlarını
ağarınca yudu
alnını üz-gözünü
şırım-şırım səngərləyib
gizləndi sənsizlik
səndən yuxarıda qaldı bu dünya
çiçəklər
ağaclar
günəş
o qadın
adını bir parça daşa yazdılar
adın səndən yuxarıda qaldı
Stalker
qatar getdi biryolluq
hörümçək toru bağlamış gözlərin filmi bitdi
yazın ölüsünün suyu qurudu yaş budağın sınığında
o budaqdan geriyə qayıda bilməyən qarışqaya
tanrısı qanad verdi dan üzü: “hər şeyin çarəsi Ondadı...”
illər tərpənincə
yandırılmış təzək qoxusu vurdu
atları öldürülmüş keçmişin nəfəsindən
səsiylə qaranlığı doğraya-doğraya getdi qatar
öz-özünə pozuldu
alnını vaqonun şüşəsinə söykəmiş uşağın
üzündən oxunan güləbətin yazı
qatar getdi
ağlamsınan qızın gözündən düşüb çilik-çilik olan şəhərin
tozunu vağzalda burum-burum ciyərlərinə çəkdi
hər şeydən xəbərsiz miskin adamlar
qatar getdi getdi getdi
gözünün gördüyü ağlının kəsdiyi heç nə
içinin tutumuna hesablanmayıb adamın –
bu məntiq cücərdi hər şeydə
indi sən sübut elə ki
doğrudan da qədərin yükünə hesablanıb
çiyninin körpücük sümükləri
sübut elə ki
sən Onu özünə hesablaya bilmədiyin kimi
səni Özünə hesablayıb O
bitdi hörümçək toru bağlamış gözlərin filmi
qatarlar gedəndə yaxşı ki geriyə baxmır
indi neyləyirsən kim olduğumu
tutaq ki bu şəhərdə bir şam ağacıyam
sibir ormanlarından gətirilmiş bir qocaman şam
qumrular yuva bağlamış qəribliyimdə deyək
nə dəyişəcək bununla
düzdü, şam budaqlarının yaşıl iynələrinə toxunan fəsillər
sabun köpüyündən başqa bir şey deyil əsla
amma gərək unudulmasın
yarpaqları həmişə yaşıl olsa da
şam ağacları kökləriylə yaşayırlar zamanı
gövdələriylə qocalırlar duyulmadan
bitdi hörümçək toru bağlamış gözlərin filmi
qatarlar gedəndə geriyə baxmır
yaxşı ki qanrılıb baxa bilmirlər
amma bir gün qayıda bilirlər hökmən
filmin sonu əvəzinə
ekrana bir stalker ölüsü qayıdırmış kimi
Yuxusuzluq
yığışdır səccadəni deməyə gücün çatmırdı
əvəzində qoy mey süzüm deyirdin dərddaş keçib daha
divardakı iblis şəklindən qalxan toza tüpürürdün
başını qaldırıb xaç çəkdiyin yerdən
qar yağırdı eşikdə oynaşan uşaqların səs-küyünə
göyün yumşaqlığıyla beləcə örtülürdü günün gerçəyi
yenə orada
ölmüş vaxtın yanmış qanadlarını öpürdün yaş kipriklərinlə
hisli bir lampanın içindən gəlməliydi yol
amma məbəddən gəlir deyirdin
yumşaq gecənin qarlı üzünü cızırdı
çalınan kilsə zənglərinin səsi
səni vuran məntiqin dəmir dabanları altında
içinin sirri bir badam çəyirdəyiydi –
xıncım-xıncım qırılırdı alın sümüyündə qışın
deyirdin: xəncər tiyəsinə keçirilmiş
çörək tikəsinə bənzəyir dönük ürək –
soyuqlarda quşlar yox quşqular dimdikləyir onu
ayağı üzüklüdü sülh göyərçinlərinin
yalandı, nişan vurulub hamısına deyirdin
sonra tüstüsü boğulduqca üzülən ocaqla danışırdın
guya tüstünün xaça döndüyü göy üzünün ismarışı
həm düymələnir bir həvarinin daş-qalaq olmuş gerçəyində
həm də açılır demək
ağzının duasıyla yalançı bir möminin söyləyirdin
amma bu gerçəyin çatlamış camından ayrı şeylər sızırdı
gecənin qabırğasını sökən ağzı qanlı köpəklərin zingiltisi
boyunlarındakı zəncir cingiltisinə dolaşmışdı
sürüklənirdi yuxusuzluğun üşəntili dibsizliyinə
əslində adi bir gecəydi
eşikdə oynaşan uşaqların qar basmışdı səs-küyünü
ölümsüzlük iksirinin qoxusunu gəzirdin – amma hanı?
deməli gəldiyin kimi də gedəcəksən, hə? amma hara?
deməli təzədən pozulub yazılır bu saxtakarlıq söyləyirdin
yığışdır səccadəni deməyə gücün çatmırdı amma
əvəzində qoy mey süzüm deyirdin dərddaş keçib daha
divardakı iblis şəklindən qalxan toza tüpürürdün
sonda mey badəsinin çırpıldığı divara
maddım-maddım baxırdın
bax, bax deyirdin ordan başlamalıydı hər şey –
gözlərinin dibinə saplanmış
qılınc tiyəsinə doğranan dərdinə işarə edirdin sonra
amma bilmirdin ki orda
yuxusuzluğun nədəni çürüyürdü çarəsiz işıqların quraqlığında
əslində adi bir gecəydi
qar basmışdı eşikdə oynaşan uşaqların səs-küyünü
divardakı iblis şəklindən qalxan toza tüpürürdün
üzgün bir dost səsi çırpılırdı sənə
o səs: get, – deyirdi – tərsa balası, sən sərxoşsan artıq
yetər Şeirə damdığın
Can söz
de
gün batdığı yerdəncə qəfil doğanda
üstümüzə tüstüsüz alov və alovsuz tüstü göndəriləndə
iki bulaq qaynaya-qaynaya quruyanda
budaqları altından çaylar axan
ağaclarımız yaşıl-yaşıl solanda
iki rükət sübh duası qaranlığa dirənəndə
qanadlarımızın işığa çıxan kimi əriyib töküldüyü yerdə
üzü üstə çevrilən dəniz
yun kimi didilən dağlar boşluqlara töküləndə
dərdinə doğranan aşiq
eşqinə qəltan olub da sönəndə
içimizdən kimsə Söz tapacaqmı ola
Baş Suala
de
quş kimi uçacaqmı Sözlər könlümüzün göyündə
Sözlər quşlara quşlar Sözlərə çırpılaraq
lələklərini tökə-tökə
hara enəcəklər pünhan-pünhan
de
quşlar qeybin müridləri
Sözsə Sözdür
əvvəl-axır
şan arıya qalmaz aparılar de
can aşiqə qalmaz tapşırılar de
göy qübbəsi də quşlara qalmaz
quşlar sonu yerdə tapar
de
arının ölümü güldə dilənər eşq üzündən
aşiqin ölümü eşqdə dilənər gül üzündən
Arı da Aşiq də Quşlar da Gül də
bir Canın çəmbərində süslənər
hər şey beləcə alar qiymətini
bircə
mataha minən Söz olmaz bu Can Bazarında
dodağının çatdağından
qan deyəndə qan sızan Söz
bal deyəndə bal sızan Söz
quşlar qeybin müridləridir deyəndə
udan Söz uduzan Söz
bu Can Bazarında
sənə ayrılan köşk boş qalar Qiyamətəcən
arını gül ömrünə bal kimi ölümlə yazan Söz
aşiqi ol əmrinə gül kimi omürlə yazan Söz
batil ömrümüzü Candan
dar ağacından asırmış kimi
uf demədən asan Söz
can-can,
can Söz
