Əslində, Stalin hakimiyyətdə olanda Xruşov həmişə yüksək vəzifə tutub, Ukraynanın, Moskvanın birinci katibi vəzifələrinə təyinat alıb, Siyasi Büroya üzv seçilib, Stalinin bağ ziyafətlərində çox vaxt Xruşov da yaxın silahdaşlardan biri kimi iştirak edib.

Maraqlıdır, bəs Xruşovda Stalinə qarşı bu qədər nifrət, qisas hissi hansı səbəblərdən yaranıb?

Stalinin vəfatından sonra Xruşovun onun adını tarixdən silmək "arzusu”nun kökündə heç də ictimaiyyətə təqdim olunduğu kimi hərbi və siyasi motiv yoxdur.

Kulis.az “Tarixin kulisi” layihəsi çərçivəsində sovet dövrü siyasi elitasında baş verən hadisələrdə ən maraqlı məqamlardan biri Stalin-Xruşov münasibətləri, Xruşovun "ehtiraslı” qisası haqqında növbəti materialı təqdim edir.

Xruşov Stalindən, sadəcə, öz oğlunun qisasını alıb.

Xruşovun oğlu kim olub? Həqiqətənmi o, Stalinin göstərişi ilə güllələnib?
SSRİ dövründə siyasi intriqlar və qisas

Xruşovun birinci nikahdan olan oğlu Leonid Xruşov orta təhsil aldıqdan sonra əvvəlcə mülki aviasiya məktəbində, sonra isə hərbi pilotlar hazırlayan xüsusi məktəbdə oxuyub.
O, ilk döyüş uçuşlarını sovet-fin müharibəsində həyata keçirib. Sovet-alman müharibəsinin ilk illərindən başlayaraq Leonid Xruşov döyüş bölgələrində xidmət aparıb. Şimal istiqamətində gedən döyüşlərdə düşmənə güclü zərbələr endirdikdən sonra yaralanıb. Bir müddət müalicə almaq üçün o, arxa cəbhəyə göndərilib. Və elə bu ərəfədə baş verən hadisələr onun həyatınını bütövlükdə dəyişib.

Leonid Xruşov hələ çox gənc yaşlarından əyləncələrə, içki məclislərinə, bu məclislərdə iştirak edən qızları öz "bacarığı” ilə təəcübləndirməyə meylli olub.
Belə məclislərdən biri də Leonidin yaralandığı, bir ayağından güclü zədə aldığı vaxta təsadüf edib. İş elə gətirib ki, həmin vaxt restorana dəniz donanmasında xidmət edən, cəbhədə yaralanıb müalicə almağa qayıdan bir nəfər də gəlib. Çəbhə yoldaşı qismində Leonid onu da öz masalarına dəvət edib. Məclis qızışıb. Məclisdəkilərdən kimsə Leonidin sərrast atıcı olduğunu söyləyib. Qonaq da deyib ki, mən başımın üstünə bir şüşə konyak qoyacam, əgər o sərrast atıcıdırsa, qoy həmin şüşəni bir güllə ilə sındırsın. Sərxoş "baş”lar təklifi alqışlayıblar. Cəbhədən gələn dənizçi başının üstünə bir şüşə konyak qoyub. Leonid tapançayla atəş açıb, güllə hədəfin ən yuxarı hissəsini, konyak şüşəsinin “probka”sını tutub. Dənizçi bununla razılaşmayıb. Yenidən növbəti bir şüşəni başına qoyub. Hiddətlənən Leonid ikinci dəfə atəş açıb. Ancaq bu dəfə güllə dənizçinin başına dəyib və o, yerindəcə ölüb.

Leonid Xruşov

Kifayət qədər səs-küyə səbəb olan bu hadisə artıq bir neçə saatdan sonra Kremldə müzakirə mövzusuna çevrilib. Təbii ki, hadisəni törədən adi şəxs olsaydı, yerindəcə həbs edilərdi. Amma hadisəni Xruşovun oğlunun törətməsi məsələni siyasiləşdirib.

Nikita Xruşov yaxşı dərk edib ki, Stalinin məmur övladlarının bu cür həyat tərzinə münasibəti amansızdır. O, yalnız oğlunun döyüşlərdə iştirak etməsinə görə bağışlanacağına ümid edib və elə bu ümidlə rəhbərin qəbuluna yollanıb. Kəskin dialoqdan sonra qərara alınıb ki, Leonid Xruşov təzədən cəbhəyə göndərilsin.

Beləliklə, Xruşovun oğlu bir ayağı ciddi zədəli halda cəbhəyə gedib. Amma qara buludlar onun başı üzərindən çəkilməyib. 26 dəfə uğurlu döyüş uçuşundan sonra Leonid Xruşovun qırıcısı qərb cəbhəsində düşmən tərəfindən vurulub. O, çətinliklə neytral zonaya eniş edə bilsə də, almanlar tərəfindən əsir götürülüb.

Bu xəbər Stalini hiddətləndirib. Onun ilk ağlına gələn o olub ki, Leonid Xruşov SSRİ-nin siyasi elitası haqqında bildiklərini su qiymətinə düşmən tərəfə çatdıracaq.

Stalin nəyin bahasına olursa-olsun, Leonidin geri qaytarılması haqqında düşünüb. Və sözsüz ki, bu işdə "hər şeyə qadir olan” Lavrenti Beriya Stalinin köməyinə çatıb. Beriya bütün əlaqələrini işə salaraq Leonid Xruşovun əsirlikdə olan alman zabiti ilə dəyişdirilməsinə nail olub.

Stalin dövrünün qaranlıq tarixi

Stalinin baş mühafizəçisi general Vlasik yazırdı:

"Xruşov qəbul otağında gözləyirdi. Stalinin şəxsi köməkçisi və katibliyin rəisi olan Poskrebışev əyləşmək üçün ona yer göstərsə də, Nikita Sergeyeviç bir yerdə qərar tuta bilmirdi. O, tez-tez cibindən dəsmalı çıxarır, alnının, boynunun tərini silirdi. Çox həyəcanlı idi. Biz onu heç vaxt belə görməmişdik. Nəhayət, Stalin özü kabinetdən çıxdı, başının işarəsi ilə Xruşovu içəri dəvət etdi, qapını isə açıq qoydu. Adətən, Stalin qapını özü açıq qoyanda bağlamırdıq. Bu ərəfədə əvvəlcə Beriya, sonra isə Molotov qəbul otağna gəldi, ancaq onlar Stalinin kabinetinə keçmədi.

Kabinetdəki danışıqlar qəbul otağında aydın eşidilirdi. Xruşov oğlunun əfv edilməsini xahiş edirdi, üstəlik, yalvarırdı. Nəhayət, Stalin dilləndi:

- Yoldaş Xruşov, mən mövcud vəziyyətdə sizə kömək etmək iqtidarında deyiləm.

O ayağa qalxanda Xruşov onun qarşısında diz çökdü, ağladı və yalvarmağa başladı. Stalin isə etinasızca mühafizəçiləri çağırdı:

- Bunu kabinetdən çıxarın!

Xruşovun halı pisləşmişdi. Biz onu qonşu otağa apardıq. Təcili tibbi personal çağırdıq. Özünə gələndən sonra da acizanə səslə yalvarırdı: “Oğlumu bağışlayın, onu güllələməyin...”.
Bu yalvarışları isə artıq heç kim eşitmirdi, o cümlədən İosif Stalin də...”

Xruşov və İosif Stalin

Stalin və Xruşovun psixoloji müharibəsi

Bəli, Xruşovun Stalindən qisas almasının əsas səbəbi bu olub. Bu məsələni araşdıran tarixçilər onu da qeyd ediblər ki, Xruşov hakimiyyətə gəldikdən sonra arxiv sənədlərinə müdaxilə edib, bir növ, tarixi dəyişib və oğlunu qəhrəman kimi təqdim edib.

Çörçillin təbirincə desək, Xruşov ölülərlə mübarizəyə başladı və mübarəzədən qalib çıxdı...

• Nizami Kino Mərkəzində biabırçılıq: Məşhurları səhv saldılar
• Nəyi sübut etmək istəyirsiniz?
• "Azdrama"nın fevral repertuarı