Azərbaycanda kino ilə azca maraqlanan adam məşhur rejissor Andrey Tarkovskini tanımamış olmaz.

Ancaq bu dəfə onun filmlərindən yox, fotoqraflıq bacarıqlarından danışacağıq.

İtaliyalı rejissor Mikelancelo Antonioni və Tarkovski yaxın dost idilər. Antonioni 1977-ci ildə Tarkovskiyə ABŞ istehsalı olan Polaroid fotoaparatı hədiyyə edir. Hədiyyə Tarkovskinin ürəyincə olur və onun ən sevdiyi əşyaya çevrilir. 1970-ci illərin sonlarında Tarkovski “Nostalgiya” filmi üçün materiallar topalayarkən xeyli foto çəkir. Onun 1979-1983-cü illərdə çəkdiyi 200-ə yaxın fotoşəkilin 60-ı İtaliyada 2006-cı ildə kitabda (Instant Light) yer alıb. Kitabın ön sözünü məşhur italiyalı ssenarist, sovet vətəndaşı Eleonora Yabloçkina ailə həyatı quran Tonino Guerra yazıb. Tonino Tarkovski ilə dost olub və “Nostalgiya” filminin ssenarisini qələmə alıb.

Tonino yazır: “Tarkovski 1977-ci ildə Moskvada keçirilmiş toyuma Polaroid fotoaparatla gəldi. Polaroidi yeni kəşf etmişdi və zövqlə fotolar çəkməyə başladı. Nikah şahidlərim o və Antonioni idi. İmzalar atıldıqdan sonra oxunacaq musiqini onlar seçməli idi. "Blue Danube"ni seçdilər.

Həmin vaxtlar Antonioni də Polaroid istifadə edirdi. Film çəkmək istədiyimiz məkanlardan biri olan Özbəkistana kəşfiyyat gəzintisinə getdiyimiz zaman Tarkovski üç yaşlı müsəlman uşağın fotosunu çəkdi və fotoları onlara verdi. Uşaqlardan ən böyüyü fotolara baxıb dərhal geri qaytardı: "Bu, nə işə yarayar? Zamanı dayandırmağa?" Gözlənilməz reaksiya qarşısında çaşdıq və cavab verə bilmədik.

Tarkovski zamanın "qaçması” haqqında tez-tez düşünərdi və etmək istədiyi tək bir şey vardı: bir an üçün olsa belə Polaroidlər üzərində zamanı dayandırmaq.

Tarkovskinin obyektivində əsasən həyat yoldaşı Larisa, oğlu Andrey və itləri Dakusdur. Əksəriyyəti Ryazan vilayətinin Myasnoe kəndindəki evlərində çəkilib. Tarkovski evin yaxınlığından axan Pera çayında öz qayığı ilə üzməyi çox sevirdi. “Stalker” and “The Sacrifice” filmlərinin ssenarisinin ilkin versiyasını da belə gəzintilər zamanı yazmışdı.

Fotolar arasında Moskvada çəkilmiş olanları da var. Nostalgiya filminin çəkilişi üçün İtaliyaya gedərkən Tarkovski bu fotoları özü ilə götürür və orada da Polaroidi ilə çəkməyə davam edir.

• Həqiqi hekayə - Dilan Tomas
• Zərifə Salahova: "O şikayət məktubundan sonra atamı güllələdilər" - Müsahibə
• "Sənin adın qışda qarı öpməkdi" - Günün şeiri