Aktyor Tilda Svinton Nyu-Yorkdakı Modern İncəsənət Muzeyində «The maybe» adlı performansda şüşə qutu altında 6 saat yuxuladı.

Performans sənəti 1960-70 ci illərdə ortaya çıxıb. Məqsədi sənətçinin və tamaşaçının roluyla sənətin və sənət əsəri anlayışını qəbul olunmuş qəliblərdən çıxırmaq idi. Musiqi rəqs, şeir, teatr və video kimi fərqli sahələri bir araya gətirən performans sənətində əsasən canlı sənət nümunələrinə yer verilir.

Performans sənətinin türkiyədəki təmsilçisi olan Nezaket Ekici Tilda Svintonun performansını belə şərh edib: «əvvəllər yuxu performansları muzeydə, qalereya və festivallarda göstərilirdi. Bu performansların hamısının kökündə «Noxud dənələri üstündə yatan şаhzadə qız» nağılı dayanır. Həyat və gözəllik, həyat və ölüm arasındakı hədd nəzərə çarpdırılır. Şüşə motivinin xüsusi bir önəmi var. tamaşaçı o biri dünyadan qorunmuş bir mənzərə görür, şüşə sanki duyğuları əngəlləyir. Televizorda olduğu kimi. Belədə şüşə şüşə ekranından baxarkən daha az dəhşətli görünür. Həm də bu Tilda Svinton kütləyə qarşı utanmaq kimi kompleksləri var. belə olduğu halda şüşə onu adamlardan qoruyur. Şüşə qoruma tamaşaçı ilə Tilda arasında məsafə yaradır. Performans sənətində isə məsafənin olamaması şərtdir».

Oleq Kulik «təhlükəlidir»

Oleq Kulik də performans deyilərkən ilk nəzərə çarpan isimlərdəndir. Ən məşhur əsəri it kimliyidir. O performansında əlləri və dizlərini yerə qoyub durur. Məqsədi «müasir mədəniyyət böhranı» kimi hədən artıq elitarlaşmış mədəniyyətin fərdlər arasında sərhədlər yaratmasına maneələr qoymasına diqqət çəkmək idi. 1996-cı ildə o, Stokholmda bir performansda qarşısına üstünə «təhlükəlidir!» yazılmış tablo qoyaraq özünü zəncirləmişdi. Sənətçi tabloya baxmayaraq yaxınlaşanları qapmaq kimi hərəkətlər etmiş, beynəlxalq səviyyəli qalmaqal yaratmışdı.

Abramoviç və tamaşaçılar

MoMA 2010-cu il tarixinin ən böyük performans sənəti sərgisini təşkil edib. Performans sənətinin nənəsi» ləqəbini qazanmış Marina Abramoviç «the artist is present» (sənətçi burada) üçün 736 saat müddətində danışmadan və hərəkət etmədən bir kürsüdə əyləşib.

• “Xan qızı” tamaşası nümayiş olundu
• Dünyada ayaqlar altda yaşamaq... - Şahmar Əkbərzadə
• Ədəbiyyatın xilası yalnız yazıçıların deyil, həm də...