Kulis.az “Naməlum kino” layihəsində Teymur Bəkirzadə və Nicat Bəkirzadənin 1976-cı ildə çəkdikləri “Çətirimiz buludlardır” filmini təqdim edir.
Süjet: Hadisələr Azərbaycanın ucqar kəndlərindən birində baş verir. Kolxozun sədri (Həsənağa Turabov) çobanlara göstəriş verir ki, onlar qoyun sürüsünü daha ucqarlarda yerləşən otlaqlara aparsınlar. Çünki kəndin yaxınlığındakı bütün otlaqlar şumlanır, əkin-biçin sahəsinə çevrilir. Əhvalatın əsas qəhrəmanı Gizir (Elxan Əhədzadə) çoban peşəsinə çox bağlıdır. O, kolxozun sədrinə etiraz eləyir. Bildirir ki, ucqarlarda qoyunlar üçün əlverişli otlaq sahələri yoxdur. Üstəlik, qoyunları soyuq dağlara aparmaq onların itkisi ilə nəticələnə bilər. Gizir sədrin təklifindən imtina eləyir. Amma keçmiş sevgilisi Nərgizin (Tamara Şakirova) gözlənilmədən kəndə qayıtması onu fikrindən daşındırır. Nərgizlə Gizir hələ bir sinifdə oxuyanda bir-birini seviblər. Amma Gizir əsgərliyə gedir, Nərgiz isə onu gözləməyib başqası ilə ailə həyatı qurur və şəhərə köçür. Amma onun əri ilə münasibətləri soyuqlaşır. O, kəndə nənəsinin (Sədaqət Zülfüqarova) yanına dincəlməyə gəlir. Nənəsi isə fermada işləmək üçün dağlara getməlidir. Nərgiz də məcburən nənəsi ilə birlikdə getməli olur. Bunu eşidən Gizir Nərgizlə bərabər olmaq üçün dağlara qalxmağa razılıq verir.
Kənddə Giziri sevən başqa qız da var. O, Qaraca (Gündüz Abbasov) çobanın qızı Bənövşədir. Bənövşə (Xalidə Quliyeva) Gizirin yanında olmaq üçün çobanlara qoşulur. Amma Gizir onun sevgisinə laqeyddir.
Gizir Nərgizi hələ də sevdiyini büruzə verir. Bənövşə bu münasibətlərdə Nərgizi günahlandırır. Gizirin bacısı Şərqiyyə (Zemfira Sadıqova) də Nərgizin kənddən getməsini xahiş eləyir. Gizir heç nəyə baxmayaraq Nərgizlə evlənmək istəyir. Amma Nərgiz onu sevmədiyini deyir. Bundan sarsılan Gizir peşəsini ataraq kənddən baş götürüb gedir. Və hava limanında çalışmağa başlayır...
Mövlud Süleymanlının ssenarisi əsasında ekranlaşdırılmış “Çətirimiz buludlardır” filmini izləyəndə ilk ağlımdan keçən bu oldu ki, çox hallarda rejissorlarımız sosrealizm metodunda işləməyə sadəcə məcbur ediliblər. Üstəlik nəzərə alsaq ki, film o vaxt Mərkəzi Televiziyanın sifarişi ilə çəkilib.
M.Süleymanlının ssenarisi film üçün əlverişli material sayıla bilməz. Konkretləşdirsək, ortada kino üçün ələ gələn mövzu, motiv yoxdur. Qurulan süjet bozdur, bəsitdir, ondan əyalət təfəkkürünün qoxusu gəlir. Hiss olunur ki, rejissorlar ssenaridə onu ciddi kinematoqrafik əsərə çevirə bilən nəsə tapmaqda çətinlik çəkiblər. Yalnız bəzi məqamlarda o dövr üçün də aktual olan – fərdin özgələşməsi probleminə bir neçə məqamda ötəri vurğu eləməyə çalıblar, amma bu, ümumi fonda nəzərə çarpmır.
Məsələ heç də əhvalatın baş verdiyi məkanda və ya çobanların məişətinin anladılmasından getmir. Yadıma italyan rejissoru Aliçe Rorvaxerin 2014-cü ildə lentə aldığı “Möcüzə” filmi düşür. Həmin ekran əsərində İtaliyanın əyalətində yaşayan, bal təsərrüfatı ilə məşğul olan ailədən bəhs olunur. Xaraktercə despot ata qızlarını sərt nəzarətdə saxlayır, uşaqlığını əlindən alır, təsərrüfatla məşğul olmağa məcbur edir, böyük qızı isə atasının qanunlarından kənara çıxmaq istəyir. Göründüyü kimi əhvalatda yetərincə ciddi material var. Yəni hadisənin hansı məkanda, kiminlə baş verməsinin əhəmiyyəti yoxdur.
“Çətirimiz buludlardır” filmi ideyadan məhrumdur, əsas motiv kolxoz, qoyunların hansı ərazidə otarılması, onların məhv olma təhlükəsi və buna görə mübarizədir. Rejissorlar Gizirin nakam sevgi motivini ilə əhvalatın əhəmiyyətini artırmağa çalışıblar. Bununla belə film səthi lirik sosrealizm qatından çıxa bilməyib. Əhvalat təbii ki, xoşbəxt sonluqla bitir, hamı ümumi razılığa gəlir. Gizir kəndə qayıdır, peşəsi ilə məşğul olur və Bənövşə ilə ailə qurur. Nərgiz əri ilə barışır. Hər şey ənənəvidir: məhəbbət üçbucağı da, personajların düşdükləri vəziyyət də, göstərdikləri reaksiyalar da...
Bizi Telegram-da izləyin
t.me/kulis_az
Bizi Instagram-da izləyin
Bizi Facebook-da izləyin
Bizi Twitter-da izləyin
