Eynşteyn hansı xalq üçün "sürüyə bənzəyən millət" demişdi?

Eynşteyn hansı xalq üçün "sürüyə bənzəyən millət" demişdi?
14 iyun 2018
# 14:00

Alman fiziki Albert Eynşteyn irqçi və ksenefob görüşlərinin yer aldığı səyahət gündəliyi nəşr olunub. Eynşteyn bu gündəliklərdə 1922-23-cü illərdə Uzaq və Orta Şərqə səyahət təəssüratlarını yazır.

Səyahətlərdə Eynşteynə həyat yoldaşı Elza yoldaşlıq edirmiş.

Yazılarda Eynşteynin əcnəbilər haqqında neqativ ümumiləşdirmələri diqqət çəkir. Çinliləri “Pis, küt adamlar” kimi təqdim edən Eynşteyn “başqa irqlərin yerinə tutsalar, dəhşət olardı” deyir. Halbuki Eynşteyn həyatının sonrakı illərində ABŞ-ın insan haqları mübarizəsində iştirak etmiş, irqçiliyi “ağların xəstəliyi” adlandırmışdı. Gündəliklərdəki Eynşteyn bu görüşü paylaşmır.

Prinston universitetinin çap etdiyi mətnlər Eynşteynin İspaniyadan başlayıb Şri-Lanka üzərindən Çin və Yaponiyaya uzanan yolçuluğuna işıq salır.

Misirin Port-Səid limanından təəssüratlarını qeydə almağa başlayan Eynşteyn bəzi satıcılar haqqında “levantilərin hər rəngi... sanki cəhənnəmdən çıxıblar” (Levantilər (digər adları – latınlar, firənglər) — Yaxın Şərq ərazisində keçmişdə yaşayan italyan və fransız əsilli katolik əhaliyə aid edilən termindir) kimi ifadələr işlədir.

Keçmiş adı Seylon adası olan Şri-Lanka sakinləri haqqında isə bunları yazır:

“Çirkab içində yaşayırlar, yerlər murdarlıqla doludur, az işləyir, az şeyə ehtiyac hiss edirlər. Həyatın bəsit iqtisadiyyat dövrü...”

Məşhur fizikin ən diqqətəlayiq şərhi isə çinlilər haqdadır. Eynşteyn çinli uşaqlar üçün “ruhsuz və hissiyyatsız” təyinini işlədir, Çin xalqı haqqında isə “Qəribə və sürüyə bənzər millət” bəhs edir. Bundan başqa Eynşteyn buradakı qadınlar və kişilərin elə də fərqlənmədiklərini qeyd edib.

# 2488 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

Çar kimi "taxta" oturdulan şair - Krılov nə üçün Azərbaycanda ədəbi kulta çevrilmişdi?

Çar kimi "taxta" oturdulan şair - Krılov nə üçün Azərbaycanda ədəbi kulta çevrilmişdi?

18:31 21 noyabr 2025
"Həyat ölümə хidmət еdə bilməz" - Viktor Hüqonun Volter haqqında çıxışı

"Həyat ölümə хidmət еdə bilməz" - Viktor Hüqonun Volter haqqında çıxışı

18:01 21 noyabr 2025
İzləyicini “44 gün”ə aparan, qələbə dastanından danışan  Zəfər Muzeyindən REPORTAJ

İzləyicini “44 gün”ə aparan, qələbə dastanından danışan Zəfər Muzeyindən REPORTAJ

15:45 21 noyabr 2025
Gözbağlıca oyunu - Azər Ərzinin hekayəsi

Gözbağlıca oyunu - Azər Ərzinin hekayəsi

15:30 21 noyabr 2025
Bəhram Bağırzadə sənətdən getdi - Açıqlama

Bəhram Bağırzadə sənətdən getdi - Açıqlama

15:17 21 noyabr 2025
Yazıçı Vahid Məmmədlinin yeni romanı nəşr edilib

Yazıçı Vahid Məmmədlinin yeni romanı nəşr edilib

14:48 21 noyabr 2025
Ana səhifə Yazarlar Bütün xəbərlər