Eynşteyn hansı xalq üçün "sürüyə bənzəyən millət" demişdi?

Eynşteyn hansı xalq üçün "sürüyə bənzəyən millət" demişdi?
14 iyun 2018
# 14:00

Alman fiziki Albert Eynşteyn irqçi və ksenefob görüşlərinin yer aldığı səyahət gündəliyi nəşr olunub. Eynşteyn bu gündəliklərdə 1922-23-cü illərdə Uzaq və Orta Şərqə səyahət təəssüratlarını yazır.

Səyahətlərdə Eynşteynə həyat yoldaşı Elza yoldaşlıq edirmiş.

Yazılarda Eynşteynin əcnəbilər haqqında neqativ ümumiləşdirmələri diqqət çəkir. Çinliləri “Pis, küt adamlar” kimi təqdim edən Eynşteyn “başqa irqlərin yerinə tutsalar, dəhşət olardı” deyir. Halbuki Eynşteyn həyatının sonrakı illərində ABŞ-ın insan haqları mübarizəsində iştirak etmiş, irqçiliyi “ağların xəstəliyi” adlandırmışdı. Gündəliklərdəki Eynşteyn bu görüşü paylaşmır.

Prinston universitetinin çap etdiyi mətnlər Eynşteynin İspaniyadan başlayıb Şri-Lanka üzərindən Çin və Yaponiyaya uzanan yolçuluğuna işıq salır.

Misirin Port-Səid limanından təəssüratlarını qeydə almağa başlayan Eynşteyn bəzi satıcılar haqqında “levantilərin hər rəngi... sanki cəhənnəmdən çıxıblar” (Levantilər (digər adları – latınlar, firənglər) — Yaxın Şərq ərazisində keçmişdə yaşayan italyan və fransız əsilli katolik əhaliyə aid edilən termindir) kimi ifadələr işlədir.

Keçmiş adı Seylon adası olan Şri-Lanka sakinləri haqqında isə bunları yazır:

“Çirkab içində yaşayırlar, yerlər murdarlıqla doludur, az işləyir, az şeyə ehtiyac hiss edirlər. Həyatın bəsit iqtisadiyyat dövrü...”

Məşhur fizikin ən diqqətəlayiq şərhi isə çinlilər haqdadır. Eynşteyn çinli uşaqlar üçün “ruhsuz və hissiyyatsız” təyinini işlədir, Çin xalqı haqqında isə “Qəribə və sürüyə bənzər millət” bəhs edir. Bundan başqa Eynşteyn buradakı qadınlar və kişilərin elə də fərqlənmədiklərini qeyd edib.

# 2484 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

Tatar şairinin “İsti ürək, buzlu yol...”  kitabı Bakıda işıq üzü gördü

Tatar şairinin “İsti ürək, buzlu yol...” kitabı Bakıda işıq üzü gördü

18:12 20 noyabr 2025
Gültəkin Əsgərovanın xatirəsi anıldı

Gültəkin Əsgərovanın xatirəsi anıldı

17:36 20 noyabr 2025
“Bir qalanın sirri”nin Elşəni niyə öz taleyinin qurbanına çevrildi? - Kinomuzun itirilmiş ulduzu

“Bir qalanın sirri”nin Elşəni niyə öz taleyinin qurbanına çevrildi? - Kinomuzun itirilmiş ulduzu

17:00 20 noyabr 2025
“Poeziya xəzrisi”  müsabiqəsinin qalibləri açıqlandı

“Poeziya xəzrisi” müsabiqəsinin qalibləri açıqlandı

16:47 20 noyabr 2025
Parisdə şahzadə Diananın mum heykəli nümayiş etdirilir

Parisdə şahzadə Diananın mum heykəli nümayiş etdirilir

16:45 20 noyabr 2025
Stiven Kinqin kitabının satışı qadağan edildi

Stiven Kinqin kitabının satışı qadağan edildi

16:30 20 noyabr 2025
Ana səhifə Yazarlar Bütün xəbərlər