Abdulla Şaiqin fransız soneti

Abdulla Şaiqin fransız soneti
16 may 2014
# 12:50

Kulis.az əməkdar müəllim, TQDK-nın Azərbaycan dili fənni üzrə eksperti Nazim Nəsrəddinovun “Abdulla Şaiqin fransız soneti” yazısını təqdim edir.

Abdulla Şaiqin anım günündə yadıma "Məktəb məcmuəsi" dərgisinin yeganə nömrəsində ( "Məktəb məcmuəsi" dərgisi,1925, N1, səhifə 3.)-redaktor Şərif Manatov-dərc olunmuş bir şeir düşdü. Bu lirik şeir janrına görə SONETdir. Azərbaycan ədəbiyyatında H.Cavid, C.Cabbarlı, M.Müşfiq və digər şairlər sonet yazmağa cəhd göstərmişlər.

Sonet ən çox Avropa ölkələrində yayılmışdır. Həcmi 4 bənd olur, birinci və ikinci bəndlərinin hərəsində dörd misra olur. Şeirin sonrakı 2 bəndinin hərəsi 3 misra olur. Qafiyələnməsində müxtəliflik var. Yaranma məkanına və ən tanınmış nümayəndəsinə görə tanınan növləri var.

Fransız soneti ---------- abba abba ccd eed;

İtaliya soneti ------------- abab abab sds dsd;

Şekspr soneti ------------ abab sdsd efef gg

Dünyada sonet yazan çox olmuşdur: Halyada Yakopo, Padon Antonin, Vilyam Şekspir və başqaları.

Abdulla Şaiqin, sərlövhəsini "Centlmen bir xanəndəyə " kimi oxuduğumuz soneti belədir:

Nədir, nədir o gözəl səsdə titrəyən fəryad

Ki, hər təranəsi ruhumda bir fəğan oyatır?...

O hıçkırıklar , aman kimdən istəyir imdad

Ki, qəlbimin içini hər zaman qanatır..

***

Niçin, niçin dodağından uçan fəğanlardan

İçimdə dalğalanır pək acıqlı duyğu,kədər?..

Niçin, niçin o səni inlətən amanlardan

Önümdə canlanur bir yəğin səfil yüzlər?..

***

Niçin, niçin bu səfil fəğanlar "aman"lar həp anlat,

Zavallı xəlqimizin əksi dərd - ü matəmimi?..

O inlətən səni də ruhimi ya qan ğəmimi?..

***

Unut o keçmişi hayqırma bitsin əfğanlar,

Bir az da gurlasın artıq səsində üsyanlar,

Bir az da nəğmənə qüvvət, bir az da atəş qat!

Bu , fransız sonetləri qəlibindədir. Tədqiqatçılar, bəlkə də ərəb əlifbalı bu şeirin adını başqa cür oxuyacaqlar, xanəndənin kimliyindən söz açacaqlar. Yenə də...

Hər halda düşünməyə dəyər.

# 2752 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

"Ona həmişə bir cəncəl lazımdı" - Kamal Abdulla labirintdən niyə çıxmaq istəmir?

"Ona həmişə bir cəncəl lazımdı" - Kamal Abdulla labirintdən niyə çıxmaq istəmir?

15:00 15 sentyabr 2025
Başqa həyat - Anar

Başqa həyat - Anar

12:00 14 sentyabr 2025
Sakura ətirli məhəbbət romanı - Yunis Orucov

Sakura ətirli məhəbbət romanı - Yunis Orucov

17:45 12 sentyabr 2025
Həmid Herisçi elə bilir ki, AYB-yə üzv olursansa...

Həmid Herisçi elə bilir ki, AYB-yə üzv olursansa...

09:00 11 sentyabr 2025
“Ədəbi kruq”lar üslub rəngarəngliyinin və ideya zənginliyinin qarşısını alır - Anar Şamil

“Ədəbi kruq”lar üslub rəngarəngliyinin və ideya zənginliyinin qarşısını alır - Anar Şamil

10:00 6 sentyabr 2025
Başlanğıcdan sona sehrli Borxes gerçəkliyi...- Sevinc Mürvətqızı

Başlanğıcdan sona sehrli Borxes gerçəkliyi...- Sevinc Mürvətqızı

10:00 24 avqust 2025
#
#
Ana səhifə Yazarlar Bütün xəbərlər