Edqar Keret: “Yazmaq burun eşməyə bənzəyir”

Edqar Keret: “Yazmaq burun eşməyə bənzəyir”
8 avqust 2019
# 21:00

Yəhudi yazıçı Edqar Keret 1967-ci ildə anadan olub. İsraildə yaşayır, ivrit dilində yazır. Kulis.az onun yazıçılara “10 əmr”ini təqdim edir.

1. Mütləq sevərək yazın

Yazarlar yazma müddətinin nə qədər çətin və əziyyətli olduğunu vurğulamağı sevirlər. Yalan deyirlər. İnsanlar həqiqətən xoşlandıqları bir şeyi edərək pul qazandıqlarını demək istəmirlər. Yazmaq başqa bir həyat yaşamağın yoludur-bir xeyli fərqli həyat yaşamağın. Əsla olmadığınız, amma içlərində tamamilə sizi əks etdirən insanların həyatını. Oturub bir səhifəylə üzləşməyə çalışdığınız-bacara bilməsəniz belə-hər dəfəsində həyatınızın üfüqünü genişləndirə bilmə fürsətinə sahib olduğunuz üçün şükür edin. Bu əyləncəlidir. Möhtəşəmdir. Dəyərlidir. Və heç bir halda kiməsə sizə bunun əksini inandırmağa icazə verməyin.

2. Obrazlarınızı sevin

Bir obrazın həqiqi ola bilməsi üçün dünyada ən az bir insanın o obrazdan xoşu gəlsə də, gəlməsə də onu sevməsi, anlaması lazımdır. Yaratdığınız obrazların anası, atası sizsiziniz. Əgər siz onları sevməyəcəksinizsə, heç kəs sevməyəcək, bundan əmin olun.

3. Yazdığınız zaman kiməsə nəsə borclu deyilsiniz

Real həyatda düzgün yaşamasanız, həbsə və ya ruhi xəstəxanaya düşmə ehtimalınız var. Amma yazıda hər şey sərbəstdir. Əgər hekayədə cazibəli bir obrazınız varsa, onu öpün. Yox, əgər nifrət etdiyiniz bir obraz varsa, atəş edin ona. Əgər iş yazmağa gəldisə, klaviaturanın bir düyməsi ilə planetləri yox edə bilər, sivilizasiyaları yer üzündən silə bilərsiniz. Bir saat sonra isə alt mərtəbədəki qonşunuzla qarşılaşar, ona salam verərsiniz.

4. Hər zaman ortadan başlayın

Başlanğıc keksin, keks qabına dəymiş yanıq kənarı kimidir. Başlamaq üçün buna ehtiyacınız ola bilər, amma yemək mümkün olmaz.

5. Sonunu təxmin etməməyə çalışın

Maraq böyük bir gücdür. Onu əldən verməyin. Bir hekayə, ya da bir hissə yazarkən şəraitin və obrazların iradəsini əlinizdə tutun, amma sürpriz hadisələrə təəccüblənməyə də davam edin.

6. Bir şeyi heç bir zaman “adət” etdiyiniz üçün istifadə etməyin.

Fəsillər, qoşa vergüllər, səhifəni çevirdiyiniz zaman adı dəyişməz qalan obrazlar: bunlar yalnız sizə xidmət etmək üçün var olan qaydalardır. Əgər bir işinizə yaramırsa, boş verin getsin. Bir qaydanın oxuduğunuz hər kitabda işə yaraması sizin kitabınızda da işə yarayacağı mənasına gəlməz.

7. Özünüz kimi yazın


Əgər Nabokov kimi yazmağa çalışsanız bilin ki, dünyada bunu sizdən yaxşı bacaran (və adı Nabokov olan) ən azı bir adam var. Amma öz tərzinizdə yazmağa çalışsanız, özünüz olma məsələsində dünya çempionu hər zaman siz olacaqsınız.

8. Yazanda otaqda mütləq tək olun

Kafelərdə yazmaq romantik səslənsə də ətrafınızda insanların olması siz fərqində belə olmadan uduzmağınıza gətirib çıxaracaq. Heç kəs olmadığı zaman isə öz-özünüzə danışa bilər, hətta fərqinə belə varmadan burnunuzu da eşə bilərsiniz. Bəzən yazı yazmaq burun eşməyə da bənzəyər.

9. Yazdıqlarınızı sevən insanların sizi təşviq etmələrinə icazə verin.

Və geri qalan hər kəsi görməzdən gəlin. Yazdığınız şey onlara görə deyilmiş, boş verin. Dünyada sizdən başqa o qədər yazar var ki. Əgər kifayət qədər axtarsalar əvvəl-axır öz istəklərinə uyğun bir yazar tapacaqlar.

10. Hər kəsin məsləhətini dinləyin, amma ona əməl etməyin (mən xaric).

Yazmaq dünyadakı ən məhrəm hisslərdən biridir. Kiminsə sizə qəhvəni şəkərli, yoxsa südlü içməyi öyrətməyəcəyi kimi necə yazacağınızı da başqasından öyrənə bilməzsiniz. Biri sizə doğru görünən, rahat gələn bir tövsiyə verərsə istifadə edin. Biri sizə doğru görünən, amma rahat gəlməyən bir şeyi tövsiyə edərsə, üzərində bir saniyə də durmayın. Başqasına yaxşı təsir edə bilər, amma sizə deyil.

# 3788 dəfə oxunub

Oxşar xəbərlər

"Tənhalığın ardınca insan ömrünün finalı gəlirsə..."  - Nüşabə Hüseynli

"Tənhalığın ardınca insan ömrünün finalı gəlirsə..." - Nüşabə Hüseynli

16:39 17 noyabr 2025
"Əli ilə Ninonun münasibəti  mədəni sintez və parçalanmanın modelidir..." - Sevgi nə qədər dözə bilər?

"Əli ilə Ninonun münasibəti mədəni sintez və parçalanmanın modelidir..." - Sevgi nə qədər dözə bilər?

15:00 15 noyabr 2025
“Unuda bilmirəm. Amaliya Pənahova” bədii-sənədli filminin təqdimatı olub

“Unuda bilmirəm. Amaliya Pənahova” bədii-sənədli filminin təqdimatı olub

14:00 15 noyabr 2025
Onların yeganə vəzifəsi cümlə düzəltməkdir? - Azərbaycanda bədii redaktor problemi

Onların yeganə vəzifəsi cümlə düzəltməkdir? - Azərbaycanda bədii redaktor problemi

15:00 14 noyabr 2025
"Mən onun mətnləri ilə nəfəs alıram..." - Həmkarlarının Saday Budaqlı barədə fikirləri

"Mən onun mətnləri ilə nəfəs alıram..." - Həmkarlarının Saday Budaqlı barədə fikirləri

17:24 13 noyabr 2025
"Dramı yaşayırlar, faciəyə isə layiq olurlar..."  - Rolan Barta görə teatr bizə nəyi öyrədir?

"Dramı yaşayırlar, faciəyə isə layiq olurlar..." - Rolan Barta görə teatr bizə nəyi öyrədir?

10:52 12 noyabr 2025
Ana səhifə Yazarlar Bütün xəbərlər